The Research of the History of the Ottoman Empire and The Republic of Türki̇ye in the Vatican Archives

Yıl 2024, Sayı: Özel Sayı, 339 - 356, 17.08.2024

Canan Parmaksızoğlu Aksoy

https://doi.org/10.33419/aamd.1534353

Öz

Vatikan Arşivleri’nde Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihinin Araştırılması

Öz

Vatikan Arşivleri’nde birçok devletin tarihi ile ilgili arşiv belgesi bulunmaktadır. Vatikan Devleti’ne bağlı çok sayıda arşiv mevcuttur. Bunlardan merkezî devlet arşivi olan Vatikan Apostolik Arşivi, içerdiği belgelerin yaklaşık 85 kilometrelik yatay uzunluğuyla dünyanın en zengin arşivlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu arşivler Türkiye tarihi açısından da önem arz etmektedir. Zira Vatikan Arşivleri’nde Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti ile ilgili kaleme alınmış çok sayıda mektup ve rapor mevcuttur. Ancak söz konusu arşivlerde tarihimiz hakkında bilgi aktaran belgelerle ilgili arşivler tarafından hazırlanmış bir araştırma kataloğu bulunmamaktadır.
Bu makalede, Vatikan Arşivleri hakkında genel bilgi verilecektir. Bununla birlikte, Vatikan Arşivleri’nde Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti tarihiyle ilgili belgeler üzerine yapılmış çalışmadan bahsedilecek ve bu arşivlerde tarihimizle ilgili kaleme alınmış belgelerden örnekler sunabilmek amacıyla, bazı belgelerin bilgisi aktarılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Vatikan Arşivleri, Vatikan Apostolik Arşivi, İmanı Yayma Kongregasyonu Tarihî Arşivi, Vatikan Apostolik Kütüphanesi, Osmanlı-Papalık İlişkileri

Kaynakça

• Carboni Luca, Gli Archivi della Santa Sede-I: La legislazione archivistica della Santa Sede (parte I), “Il Mondo degli Archivi”- marzo 2014, notiziario on-line dell’Associazione Nazionale Archivistica Italiana, s.1-22.
• Della Vida Giorgio Levi, Elenco dei manoscritti arabo-islamici della Biblioteca Vaticana: Vaticani, Barberiniani, Borgiani, Rossiani, Città del Vaticano 1935.
• Della Vida Giorgio Levi, Ricerche sulla formazione del più antico fondo dei manoscritti orientali della Biblioteca Vaticana, Studi e Testi 92, Biblioteca Vaticana Apostolica, Città del Vaticano 1939.
• Martina Giacomo, “L’apertura dell’Archivio Vaticano. Il significato di un centenario”, Archivum Historiae Pontificiae, XIX, 1981, s.239-307.
• Pagano Sergio, “Leone XIII e l’apertura dell’Archivio Segreto Vaticano”, Leone XIII e gli studi storici, Atti del Convegno internazionale commemorativo (Città del Vaticano, 30-31 ottobre 2003), a cura di Cosimo Semeraro, Città del Vaticano, Libreria Editrice Vaticana 2005, s.44-63.
• [Pontificio Comitato di Scienze Storiche, Atti e documenti, 21].
• Parmaksızoğlu Aksoy Canan, Marmara Rinaldo, Vatikan Arşivleri’nde Tarihimiz ile İlgili Belgelerin Araştırılması, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2021.
• Parmaksızoğlu Canan, “Sultan II. Abdülhamid’in Papa XIII. Leo’yu İstanbul’a Daveti / Sultan Abdulhamid II’s Invitation to the Pope Leo XIII to Istanbul”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S 228, İstanbul 2017, s.145-158.
• Parmaksızoğlu Canan, “Türk Tarih Yazımında Vatikan Arşivleri”, T.C. Cumhurbaşkanlığı Himayelerinde 2. Uluslararası Osmanlı Coğrafyası Arşiv Kongresi Bildiri Kitabı, I. Cilt, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Ankara 2019, s.209-212.
• Rossi Ettore, Elenco Dei Manoscritti Turchi Della Biblioteca Vaticana, Vaticani-Barberiniani-Borgiani-Rossiani-Chigiani, Studi e Testi 174, Biblioteca Vaticana Apostolica, Città del Vaticano 1953.
• Soykut Mustafa, Papalık ve Venedik Belgelerinde Avrupa’nın Birliği ve Osmanlı Devleti (1453-1683), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2007.
• Sussidi per la Consultazione dell’Archivio Vaticano a cura della Direzione e degli Archivisti, Vol. I, Studi e Testi, 45, Biblioteca Apostolica Vaticana, Città del Vaticano 1926.