TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN GERİ DÖNÜŞÜM ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt 9, Sayı 3, 108 - 115, 21.12.2020

Hatice İKİIŞIK Alpaslan ARI Mustafa ÇAKIR Yavuz İLERİ Ezgi ASLAN Burak Emre SABREDEN Metin KARAKAYA Sena AKBAŞ Mehmet Furkan TUNCER Işıl MARAL

https://doi.org/10.47493/abantmedj.2020.19

Öz

Amaç: Sürdürülebilir bir yaşam için geri dönüşümün önemi giderek artmaktadır. Son yıllarda bu sürece paralel şekilde üniversitelerde çevrenin korunması ve sürdürülebilirlik bilinci, sıkça konuşulan konulardan olmuştur. Bu çalışmada tıp fakültesi öğrencilerinin geri dönüşüm ve çevre dostu uygulamaları ne oranda gerçekleştirdiklerinin tespit edilmesi, bunlara etki eden faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, İstanbul’da yer alan bir üniversitenin tıp fakültesinde eğitim görmekte olan 785 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın verileri Kasım 2019 tarihinde, anket formlarının doğrudan öğrenciler tarafından araştırmacıların gözlemi altında cevaplanması ve e-anket yöntemleriyle toplanmıştır. Kullanılan anket formunda, katılımcıların sosyo-demografik bilgileri ile ilgili sorular ve Ersoy Quadir (2015) tarafından geliştirilen 21 maddelik “Geri Dönüşüm Alışkanlıkları” ölçeği yer almıştır. Veriler SPSS paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Analizlerde Ki-Kare testi kullanılmış, istatistiksel anlamlılık düzeyi olarak p<0,05 kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin %31,5’i (n=247) “Geri Dönüştürülebilir Materyalleri Kaynağında Ayırma” alışkanlığını gerçekleştirirken; %73,9’ u (n=580) “Diğer İşlevler İçin Yeniden Kullanma” alışkanlığını ve %19,5’i (n=153) “Atık Üretimini Azaltma” alışkanlığını gerçekleştirdiği saptanmıştır. Geri dönüşüm alışkanlığına yönelik faktörlerin, bireylerin demografik özellikleriyle ilişkisi incelendiğinde özellikle “Diğer İşlevler İçin Yeniden Kullanma” konusunda kadın cinsiyetin erkek cinsiyete, ayrıca halk sağlığı derslerinde çevre sağlığı dersi almış öğrencilerin henüz almayanlara göre daha duyarlı oldukları istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: Tıp fakültesinin ilk yıllarından itibaren özellikle halk sağlığı dersleri başta olmak üzere geri dönüşümle ilgili konuların üzerine daha çok önem verilmesi ve çevre kuruluşlarına katılımın teşvik edilmesi öğrencilerin farkındalık ve alışkanlıklarını geliştirmede yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Geri dönüşüm alışkanlıkları, tıp fakültesi öğrencileri, çevre eğitimi

Kaynakça

• 1- Kaçtıoğlu S, Şengül Ü. Erzurum Kenti Ambalaj Atıklarının Geri Dönüşümü İçin Tersine Lojistik Ağı Tasarımı ve Bir Karma Tam Sayılı Programlama Modeli. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2010;24(1):89-112.
• 2- Quadir SE. Kamu Çalışanlarının Çevre Bilinçleri Üzerine Bir İnceleme (Selçuk Üniversitesi, Konya Örneği), Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2015;17(1):107-129
• 3- Ergülen A, Ünal Z. Sürdürülebilirlik Çerçevesinde Ambalaj Atıklarının Geri Dönüşümü Üzerine Doğrusal Programlama Uygulaması. Ulakbilge. 2017; 6(22):279-296. DOI: 10.7816/ulakbilge-06-22-03
• 4- Kanbak A. Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Davranışları: Farklı Değişkenler Açısından Kocaeli Üniversitesi Örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; (30): 90-77.
• 5- Sahin S, Hatunoglu Z. Geri Dönüşüm Sistemlerine Yönelik Algı Düzeyi, Finansmanı ve Muhasebeleştirilmesi: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Örneği, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2016;12(2):73-93.
• 6- Müderrisoglu H, Altanla A. Attitudes and Behaviors of Undergraduate Students toward Environmental Issues. Int. J. Environ. Sci. Tech. 2011;8 (1): 159-168.
• 7- Ehrampoush MH, Moghadam MHB. Survey of Knowledge, Attitude and Practice of Yazd University of Medical Sciences Students about Solid Wastes Disposal and Recycling. Iranian J Env Health Sci Eng. 2005;2(2):26-30
• 8- Ozden M. Environmental awareness and attitudes of student teachers: an empirical research. International Research in Geographical and Environmental Education 2008;17(1):40-55.
• 9- Berberoglu G, Tosunoglu C. Exploratory and confirmatory factor analyses of an environmental attitude scale (Eas) for Turkish university students. The Journal of Environmental Education. 1995; 26: 40–44.
• 10- Şenyurt A, Temel AB, Özkahraman Ş. Üniversite öğrencilerinin çevresel konulara duyarlılıklarının incelenmesi. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi 2011;2(1):8-15.
• 11- Şama E. Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2003; 23(2):99-110
• 12- Koc I, Kuvac M. Preservice science teachers' attitudes toward environment. International Journal of Environmental and Science Education 2016;11(13):5925-41. 13- Banga Margaret. Household Knowledge, Attitudes and Practices in Solid Waste Segregation and Recycling: The Case of Urban Kampala. Zambia Social Science Journal. 2011;2(1):27-39
• 14- Safari Y, Karimyan K, Gupta VK, et al. A study of staff׳s awareness and attitudes towards the importance of household hazardous wastes (HHW) management (A Case Study of Kermanshah University of Medical Sciences, Kermanshah, Iran). Data Brief. 2018;19:1490-1497. Published 2018 Jun 19.
• 15- Bergman BG. Assessing impacts of locally designed environmental education projects on students’ environmental attitudes, awareness, and intention to act. Environmental Education Research, 2016;22(4):480-503
• 16- Tamam İ, Yürekli MV, Başaran Ö, Uskun E. Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalıkları ve Çevresel Tutumları. Smyrna Tıp Dergisi. 2017;8-17.
• 17- Ruigrok ANV, Salimi-Khorshidi G, Lai MC, Baron-Cohen S, Lombardo MV, Tait RJ, Suckling J. A meta-analysis of sex differences in human brain structure. Neuroscience & Biobehavioral Reviews 2014;39:34-50.
• 18- Çimen O, Yılmaz M. İlköğretim öğrencilerinin geri dönüşümle ilgili bilgileri ve geri donuşum davranışları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 25(1): 63-74.
• 19- Sam N, Gürsakal S, Sam R. Üniversite öğrencilerinin çevresel risk algısı ve çevresel tutumlarının belirlenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi. 2010;20:1-16.
• 20- Ek HN, Kılıç N, Öğdüm P, Düzgün G. Adnan Menderes Üniversitesinin Farklı Akademik Alanlarında Öğrenim Gören İlk ve Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları ve Duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi. 2009;17(1): 125-136.
• 21- Uyanık G. Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin bilgi düzeylerinin ve tutumlarının incelenmesi. Online Fen Eğitimi Dergisi 2016;1(1):30-41.
• 22- Aksoy B, Karatekin K. Farklı programlardaki lisans öğrencilerinin çevreye yönelik duyuşsal eğilimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2011;15(3): 23-36.
• 23- Özdemir O, Yıldız A, Ocaktan E, Sarışen Ö. Tıp fakültesi öğrencilerinin çevre sorunları konusundaki farkındalık ve duyarlılıkları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2004;57(3):117-27.
• 24- Gürbüz H, Yılmaz V. Üniversite öğrencilerinin naylon poşet kullanımına ilişkin tutum ve davranışlarının yapısal eşitlik modellemesiyle araştırılması. Sosyoekonomi Dergisi 2018; 26(38):135-149.
• 25- Thogersen J, Olander F. The Dynamic Interaction of Personal Normsand Environment‐Friendly Buying Behavior: A Panel Study. Journal of Applied Social Psychology 2006; 36(7): 1758-1780.