“Arjantin’in Kayıp Çocukları” Vakasının Hakikat Hakkı Çerçevesinde İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 77 Sayı: 1, 361 - 396, 15.04.2019

Dilan Mızrak

https://doi.org/10.30915/abd.557394

Cited By: 1

Öz

1990’lı yıllardan başlayarak geçmişle hesaplaşma meselesinde en çok zikredilen kavramlardan biri olan hakikat hakkının genel uygulama sahası ağır insan
hakları ihlalleridir. En açık şekliyle tanındığı ve uygulandığı alan ise zorla
kaybetmelerdir. Bu hak, geçmişte işlenmiş insanlığa karşı suçlar ve ağır insan
hakları ihlallerinin aydınlatılması, hangi suç ve ihlallerin kimlere karşı kimler
tarafından hangi imkân ve yöntemlerle, neden işlendiğinin ortaya çıkarılması
ve ilan edilmesi talebini içermektedir. Hakikat hakkı, Arjantin askeri darbesinde gerçekleşen kaybetmeler bakımından da uygulanmıştır. Darbenin en
altüst edici ihlallerinden biri olan, kurbanların bebeklerini sistematik biçimde
çalma ve satma eylemlerine karşı, kurbanların anneleri bir araya gelmiştir.
Mayo Meydanı Büyükanneleri olarak adlandırılan bu topluluk, kaybedilen
çocukları tarafından dünyaya getirilen torunlarının akıbetini öğrenmek için
hakikat mücadelesi yürütmüştür.

Anahtar Kelimeler

Hakikat Hakkı, Geçmişle Hesaplaşma, Ağır İnsan Hakları İhlalleri, Arjantin Askeri Darbesi, Mayo Meydanı Büyükanneleri

A RESEARCH ON THE ISSUE OF “DISAPPEARED CHILDREN of ARGENTINA” IN THE FRAMEWORK OF RIGHT TO TRUTH

Öz

The main application area of right to truth which has been one of the most
mentioned concepts of accountability for past abuses starting from 1990s is
gross human rights violations. The scope that is most obviously acknowledged
and applied is as for forced disappearances. This right includes the enlightenment of crimes against humanity and gross human rights violations committed
in the past, finding out which crimes and violations were committed by and
against whom, why and by means of which methods and possibilities and a
request of a declaring all the results to society. Right to truth has been applied
to cases concerning forced disappearances as well that took place during the
military coup in Argentina. One of the most upending violations of the coup
was stealing and selling the babies of women that were killed under torture
in concentration camps. The mothers of the victims came together against
this act and founded the Grandmothers of Plaza de Mayo organisation. This
group of grandmothers has been struggling for the truth to learn the fate of
their grandchildren.

Anahtar Kelimeler

Right to Truth, Accountability for Past Abuses, Gross Human Rights Violations, Military Coup in Argentina, Grandmothers of Plaza de Mayo

Kaynakça

• ALTIPARMAK, Kerem, “Hakikati Bilme ve 12 Eylül’ü Yargılama Zorunluluğu” Hakikat ve İnsan Hakları, Derleyenler: Özkan Agtaş–Bişeng Özdinç, Dipnot Yay., Ankara, 2011, s. 152-208. ARDITTI, Rita, “Kalıtımbilim ve Yerini Bulan Hak” çeviren: Kenan Özbay, Latin Amerika’da Askeri Diktatörlük Ve Kadın, Derleyen: Ümit Cizre, Serpil Üşür, Belge Yayınları, İstanbul, Aralık 1989. AVERY, Lisa, “A Return to Life: The Right to Identity and The Right to Identify Argentina’s ‘Living Disappeared’” Harvard Women’s Law Journal, vol.27, 2004, s. 235-272. AYTAÇ, Ahmet Murat, “Hakikat ve Siyaset ya da Hakikati Savunma Üzerine Düşünmek”, Hakikat ve İnsan Hakları, Derleyenler: Özkan Agtaş–Bişeng Özdinç, Dipnot Yay., Ankara, 2011, s. 19-58. BORA, Tanıl, “Geçmişle Hesaplaşma: Niçin ve Nasıl?”, Hakikat ve İnsan Hakları, Derleyenler: Özkan Agtaş–Bişeng Özdinç, Dipnot Yay., Ankara, 2011, s. 59-100. BURCHIANTI, Margaret, “Building Bridges of Memory: The Mothers of the Plaza de Mayo and the Cultural Politics of Maternal Memories” History and Antropology, vol.15, no.2, June 2004, s.133-150. CHAMANY, Katayoun, “Ninos Desaparecidos” National Center for Case Study Teaching in Science, University at Buffalo, MITES, Biology, Austin Che, Summer 2005. CONNERTON, Paul, Toplumlar Nasıl Anımsar?, çeviren: Alaeddin Şenel, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1999. ÇELİKKAN, Murat (Derleyen), Hakikat Komisyonları, Hakikat Adalet Hafıza Merkezi, Anadolu Kültür Yay., İstanbul, 2013. GAMINI, Gabriel, “Babies Stolen by Junta”, Times, London, 4 July 2001. GARIBIAN, Sévane, “Hayaletler de Ölür. ‘Hakikat Hakkı’ yoluyla Kaybetmelere Karşı Durmak ve Arjantin’deki Hakikat Yargılamaları (Juicios por la Verdad)”, Çeviri: Özlem Kaya, Journal of International Criminal Justice, Vol. 12, No: 3, 2014, s. 515-538, http://jicj.oxfordjournals.org/contemt/12/3/515.full.pdf+html. Erişim Tarihi: 01.02.2019. GONZALEZ, Eduardo – VARNEY, Howard (Ed.), Truth Seeking, Elements of Creating an Effective Truth Commission, Brasilia: Amnesty Commission of the Ministry of Justice of Brazil; New York: International Center for Transitional Justice, 2013. GROOME, Dermot, “The Right to Truth in the Fight against Impunity”, Berkeley Journal of International Law, Volume 29, Issue 1, 2011, s. 175-199. HAYNER, Priscilla, “Fifteen Truth Commissions: 1974 to 1994, A Comparative Study”, Human Rights Quarterly vol. 16, The Johns Hopkins University Press, 1994. s. 597-655. LAFRANCHI, Howard, “Relentless Grandmothers: Argentina Seeks Justice for Kidnapped Children”, Christian Science Monitor, Nov.3, 1999. MENDEZ, Juan–BARIFFI, Francisco J., “Truth, Right to, International Protection”, Max Planck Encyclopedia of Public International Law www.mpepil.com, Erişim Tarihi: 07.02.1019. MENDEZ, Juan, “Accountability for Past Abuses”, Human Rights Quarterly, vol.19 (2), 1997, s. 255-282. NAQVI, Yasmin, ‘The Right to the Truth in International Law: Fact or Fiction?’ International Review of the Red Cross, vol.88, 2006, s.245, 261. NUNCA MAS, Report of Conadep, 1984, http://www.nuncamas.org/, Erişim Tarihi: 24.12.2018. SANCAR, Mithat, “12 Eylül Vesilesiyle: Geçmişle Hesaplaşma Kültürü Üzerine ‘Bir Daha Asla!’ Diyebilmek İçin” Birikim Dergisi, sayı 198, Ekim 2005, s.27-42. SANCAR, Mithat, “Geçmişin Hesabı, Geleceğin İnşası” Birikim Dergisi, sayı 134-135, Haziran-Temmuz 2000, s.92-97. UÇARLAR, Nesrin, Hiçbir Şey Yerinde Değil: Çatışma Sonrası Süreçte Adalet ve Geçmişle Yüzleşme Talepleri, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015 SANCAR, Mithat, Geçmişle Hesaplaşma: Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne, İletişim Yayınları, 4. Baskı, İstanbul, 2014. SOMERSAN, Semra, “Güney’in Askeri Darbelerinde İnsan Hakları İhlalleri: Üç Ülke, Üç Uygulama” Toplum ve Bilim Dergisi, sayı 99, Kış 2003-2004, s.129-158. SWEENEY, James, A., “The Elusive Right To Truth In Transitional Human Rights Jurisprudence”, International and Comparative Law Quarterly, vol. 67, April 2018, s. 353–387. SZOKE- BURKE, Sam, “Searching for the Right to Truth: The Impact of International Human Rights Law on National Transitional Justice Policies”, Berkeley Journal of International Law, Volume 33, Issue 2, 2015, s. 525-578. TEPE, Harun, Platon’dan Habermas’a Felsefede Doğruluk ya da Hakikat, Bilgesu Yay., Ankara, 2016. The International Center for Transitional Justice (ICTJ), “Accountability in Argentina”, 2005, s.1-2. https://www.ictj.org/sites/default/files/ICTJ-ArgentinaAccountability-Case-2005-English.pdf, Erişim Tarihi: 08.02.2019. “The Stolen Children of Argentina”, s.1., https://daily.jstor.org/stolenchildren-of-argentina/, Erişim Tarihi: 01.02.2019. WORRALL, Janet, “Searching for Life: The Grandmothers of The Plaza De Mayo and Disappeared Children of Argentina And Voices of Resistance: Testimonies of Cuban And Chilean Women” Oral History Review, Winter/Spring 2001, vol.28, no.1. ZARAKOLU, Ragıp (Derleyen), Latin Amerika’da Militarizm, Devlet ve Demokrasi Dosyası, Alan Yayıncılık, İstanbul, 1985.