A CURRENT OVERVIEW ON PRODUCT LIABILITY INSURANCE WITHIN THE SCOPE OF LIABILITY LAW AND GENERAL CONDITIONS

Yıl 2019, Cilt: 77 Sayı: 3, 119 - 180, 15.10.2019

Serdar Demirci

https://doi.org/10.30915/abd.652535

Cited By: 2

Öz

The progresses in manufacturing sector cause huge irreversible losses and various legal liabilities on the part of the manufacturers. Any manufacturing defect in the mass production and distribution process may affect millions of users and cause huge burdens that manufacturers cannot afford financially by themselves. As a result of this and due to the developments in liability law, producers have started to be held liable for production defects even if they do not have any fault and their responsibilities have been regulated within the scope of consumer law regulations. In this content, in this article, it is tried to be put forward the fundamentals of the product liability insurance, that meets one of the significant needs of current manufacturers and presents itself as a liability insurance product developed based on product liability, within liability and insurance law.

Anahtar Kelimeler

Insurance, product, producer, product liability, product liability insurance

Ürün Sorumluluk Sigortasına Sorumluluk Hukuku ve Genel Şartlar Çerçevesinde Güncel Bir Bakış

Öz

İmalat sektöründeki teknik ilerlemeler, beraberinde üreticiler bakımından geri dönüşü olmayan büyük kayıplara ve çeşitli hukuki sorumluluklara da sebep olmaktadır. Kitlesel üretim ve dağıtım sürecindeki herhangi bir imalat hatası, milyonlarca kullanıcıyı etkileyebilmekte ve finansal açıdan üreticilerin tek başına altından kalkamayacakları büyük yükler doğurabilmektedir. Bunun sonucunda, sorumluluk hukukunda yaşanan gelişmelerin de etkisiyle, üretim hatalarına bağlı olarak, üreticiler de kusurları olmasa dahi sorumlu kılınmaya ve sorumlulukları tüketici hukuku mevzuatları kapsamında düzenleme altına alınmaya başlamıştır. Bu kapsamda çalışmamızda, günümüz üreticilerinin önemli bir ihtiyacına cevap veren ve ürün sorumluluğu çerçevesinde geliştirilen bir sorumluluk sigortası türü niteliği arz eden ürün
sorumluluk sigortasının, sorumluluk ve sigorta hukuku kapsamında temel esasları ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sigorta, ürün, üretici, ürün sorumluluğu, ürün sorumluluk sigortası

Kaynakça

• Aral, Fahrettin: Kötü İfa, Ankara 1985. Aslan, Yılmaz: Tüketici Hukuku ve İlgili Mevzuat, Bursa 1996, (1996). Aslan, Yılmaz: En Son Değişiklikle ve Yargıtay Kararları Işığında Tüketici Hukuku, 2. Baskı, Bursa 2004, (2004). Ayan, Mehmet: Eşya Hukuku I (Zilyetlik ve Tapu Sicili), 13 Baskı, Ankara 2016. Aydos Oğuz, Sadık: Ürün Sorumluluğu, Ankara 2009. Bennett, Carol: Insurance Learners Insurance of Liability, London 1989. Ackerman, Saul Benton: Insurance A Practical Guide, 3rd Edition, New York 1984. Brown, Alison/Smith, Ian Dods: “Recent Developments in European Product Liabilty”, The International Comparative Legal Guide to Product Liability 2016 (14th Edition), (s. 1 vd.). Burton, Tim: “Insuring The Product Liability Risk”, Product Liability European Laws and Practice, London 1993, (s. 713 vd.) Can, Mertol: Türk Özel Sigorta Hukuku Ders Kitabı, İkinci Bası, Ankara 2007. Canpolat, Önder: “Üretici ve Sorumluluğu”, Ankara Barosu Dergisi 2013/2, (s.371 vd). Clarke, Malcolme: The Law of Insurance Contracts, London 1989. Demirci, Serdar: Ürün Sorumluluk Sigortası, Yayınlanmamış Doktora Tezi, (Ankara Üniversitesi Sos. Bil. Enst.), Ankara 2011. Dempster, Anthony/Watson, Howard: “An Overview of Product Liability and Product Recall Insurance in UK”, The International Comparative Legal Guide to Product Liability 2016 (14th Edition), (s. 17 vd.). Digby, C. Jess: The Insurance of Commercial Risks Law and Practice, London 1986. Dinç, İnan Deniz: Ürün Sorumluluk Sigortasında Rizikonun Konusu ve Teminatın Kapsamı, İstanbul 2017. Doğan, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, Ankara 2016. Dorfman, Mark S.: Introduction to Risk Management and Insurance, Sixth Edition, 1998 USA. Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara 2017. Erlüle, Fulya: “Avrupa Konseyi Yönergesi Çerçevesinde Yapımcının Sorumluluğu”, İstanbul Üniversitesi SBE Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2002. Fairgrieve, Duncan: “Product Liability Directive”, European Product Liability An Analysis of State of the Art in the Era of New Technologies, Edited by Piotr Machnikowski, Cambridge 2016 (s. 19 vd.). Faure, Michael: “Economic Analysis Of Product Liability”, European Product Liability An Analysis of State of the Art in the Era of New Technologies, Edited by Piotr Machnikowski, Cambridge 2016 (s. 620 vd). Gümüş, Alper Mustafa: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul 2018. Güven, Kudret Ertaş: “Elektrik ve Gazın Eşya Olma Niteliği”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 2, 1984 (s. 225 vd.). Hanımeli, Çağan: “Ürün Sorumluluğu Sigortası” Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk ABD, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1997. Hardy, Tim: “Conventions on Jurisdiction and Governing Law-The Law and Practice of European States” , Product Liability European Laws and Practice, London 1993, (s. 121 vd.) Hatemi, Hüseyin: Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, 2. Bası, İstanbul 1988. Havutçu, Ayşe: Türk Hukukunda Örtülü Bir Boşluk:Üreticinin Sorumluluğu, Ankara 2005. Hodges, Christopher: “Introduction-The Product Liability Directive-Product Liability in Practice”, Product Liability European Laws and Practice, London 1993, (s. 3 vd.) Howells, Geraint: “Product Liability Directive”, European Product Liability An Analysis of State of the Art in the Era of New Technologies, Edited by Piotr Machnikowski, Cambridge 2016 (s. 25 vd). Huebner, S.S./ Black Kenneth Webb, Jr. Bernard L.: Property and Liability Insurance, Fourth Edition, USA 1996. Kalkan, Arif: Tüketici Hukukunda Ayıplı Maldan Doğan Sorumluluk, Ankara 2018. Kaner, Deniz İnci: Deniz Ticareti Hukuku, İstanbul 2018. Kaplan, İbrahim: “İmalatçının Sorumluluğu Üzerine Düşünceler”, BATİDER, 1985, C.XIII, S.1, (s. 137 vd.). Kaplan, İbrahim: “Türk ve İsviçre Hukukunda İmalatçının Sorumluluğu”, Adalet Dergisi, 1977, C. 68, S. 1-2, (s. 78 vd.), (AD). Karahasan, Mustafa Reşit: Sorumluluk Hukuku, İstanbul 1996. Karakehya, Hakan: “Ceza Hukukunda Doğrudan Kast” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakultesi Dergisi, C.15, S.1, Yıl 2007, (s. 117 vd.). Kender, Rayegan: Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, Ankara 2015. Kender, Rayegan: “Mesuliyet Sigortasının Mahiyeti ve Türleri”, Teori ve Uygulama Açısından Mesuliyet Sigortaları, III Sigorta Semineri, İstanbul, 4-7 Nisan 1977, Bildiriler ve Tartışmalar (s. 1 vd.), (Seminer). Kırca, Çiğdem: Ürün Sorumluluğu, BTHAE, Yayın No:438, Ankara 2007, (Ürün Sorumluluğu). Kırca, Çiğdem: “Örtülü (Gizli) Boşluk ve Bu Boşluğun Doldurulması Yöntemi Olarak Amaca Uygun Sınırlama”, AÜHFD 2001, C.50, S.1, (s. 91 vd.) (Örtülü Boşluk). Koch, Robert: “Transparency in Liability Insurance, Particularly in the Claims Settlement”, Transparency in Insurance Law, Joint Seminar Organized by Turkish&German Chapters of AIDA, İstanbul 2012, (s. 89 vd.). Kulaklı, Emrah: Ürün Sorumluluğu ve Ayıp Kavramı, İstanbul 2009. Kuran, Abdulselam: “Yapımcının Sorumluluğu”, İBD, C.65, S.10- 12, 1991, (s. 841 vd.) Kutlu İhsan: “Mamul Sorumluluğu Sigortası”, Teori ve Uygulama Açısından Mesuliyet Sigortaları, III Sigorta Semineri, 4-7 Nisan 1977, İstanbul, (s. 272 vd.). Machnikowski, Piotr: European Product Liability An Analysis of State of the Art in the Era of New Technologies, Cambridge 2016. Madden, Stuart M: Product Liability, Second Edition 1988. Maniloff, Randy/Stempel, Jeffrey: General Liability Insurance Coverage, Oxford 2011. Mathews, Richard/Volz Fabian: “The Practicalities of Managing a Global Recall”, The International Comparative Legal Guide to Product Liability 2016 (14th Edition), (s. 23 vd.). Merkin, Robert/Rodger, Angus: EC Insurance Law London 1997. Mildred, Mark: Product Liability Law and Insurance, London 2000. Milli Reasürans T.A.Ş.: Açıklamalı Sigorta ve Reasürans Terimleri Sözlüğü, İstanbul 2004. Møgelvang-Hansen, Peter: “Product Liability Directive”, European Product Liability An Analysis of State of the Art in the Era of New Technologies, Edited by Piotr Machnikowski, Cambridge 2016 (s. 31 vd). Nart, Levent: “Ürün Sorumluluğu Sigortası”, Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı Semineri, İstanbul 1996 (s. 3 vd.). Nomer, Ergin: Devletler Hususi Hukuku, İstanbul 1999. Oğuzer, Pelin: “Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Üreticinin Sorumluluktan Kurtuluş Sebepleri”, Sorumluluk Hukuku Seminerler İstanbul 2016, Editör: Başak Baysal, (s. 351 vd.). Oğuzman, Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 12. Bası, İstanbul 2016. Oğuzman, Kemal /Seliçi, Özer/Oktay-Özdemir, Saibe: Eşya Hukuku, Yenilenmiş ve Mevzuata Uyarlanmış 15. Bası, İstanbul 2012. Omağ, Merih Kemal: “Türk Ticaret Kanunu ile 1992 Tarihli Belçika Kanunu Açısından Hukuki Sorumluluk Sigortaları”, SHD, S.1, Yıl:1997, (s. 71 vd.), (HSS). Omağ, Merih Kemal: Türk Hukukunda Rizikonun Ağırlaşması Sorunu, Olgaç Matbaası, İstanbul 1985, (Rizikonun Ağırlaşması). Öz, Turgut: Üreticinin Sorumluluğu, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 6, Cilt 6, Sayı 2, Temmuz 2007 (s. 7 vd.). Özdamar, Naci: Açıklamalı 4822 Sayılı Yasa İle Değişik 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, Ankara 2004. Özel, Çağlar: “Tüketicinin Korunması Açısından Ayıplı Maldan Doğan Sorumluluk Kapsamında Yapımcının Sorumluluğu Sorunu”, Prof. Dr. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, İstanbul 2000, (s. 771 vd.) Özer, Kabukçuoğlu, F. Dilek: Sigortacılık Kanunu Şerhi, Ankara 2012. Özsunay, Ergun: “Türk Hukukunda Gerçek Bir Boşluk Yapımcının Sorumluluğu”, BATİDER, C.X, S.1, Haziran 1979 (s. 105 vd.), (Batider). Özsunay, Ergun: “AB ve Türkiye’de Ürün Sorumluluğu, AB Yönergesi ve Bazı Yabancı Düzenlemeler Işığında Türk Hukukuna İlişkin Düşünceler”, Uluslararası Tüketici Hukuku Sempozyumu, 24-25 Kasım 2011, Metinler Kitabı, İstanbul 2011 (s. 174 vd.). Özsunay, Ergun/Dural, Murat: “Sorumluluk Kavramındaki Değişiklikler Karşısında Sigorta”, Sigorta Hukuku Dergisi, C.3, S.1, Ankara 1986 (s. 33 vd.). Öztan, Bilge: İmalatçının Sorumluluğu, İstanbul 1982. Paksoy, Meliha Sermin/Demir, Gizem Arslan: “Üreticinin TBK M. 71 Kapsamında Sorumlu Tutulması”, Sorumluluk Hukuku Seminerler 2016, E:Doç. Dr. Başak Baysal, İstanbul 2016, (s. 445 vd.). Parsons, Christopher: “Liability Insurance-Introdution and General Principles”, Product Liability Insurance Workshop Notes, 2010. Peck, Alan J: Legal Liabilities, The Chartered Insurance Institute, London 1994, 2 nd Edition. Posch, Willibald: International Product Liability; Chapter 1, London 1993. Rinderknecht, Susanne: International Product Liability, The European Community, Salzburg 1993. Samuel, Andrew: Cases Of Product Liability, The Winnig Line-A Forensic Engineer’s Casebook, Springer 2007. Saraçoğlu, Mahmut: “AB ile Gümrük Birliği Aşamasında Ürün Sorumluluğu Sigortalarının Türkiye’deki Konumu”, REASÜRÖR S.24, Nisan 1997, (s. 4 vd.). Saraçoğlu, Mahmut: “Ürün Mali Mesuliyet Sigortası”, REASÜRÖR S.29, Temmuz 1998, (s. 25 vd.). Schnaurder, Erwin: Sigortacılık Yazınında (IBNR) Olmuş Fakat Bildirilmemiş Hasar Karşılıkları “OFBHK” Kavramı (Çeviren: Ergin Gediz) TSEV Yayınları 1996. Schwartz, T. Gary: “Understanding Products Liability”, California Law Review, V. 67, I.3, May 1979 (s. 435 vd.). Shaw, J. P. Phlip: Claims and Public Liability Policies, London, 1994. Smith, Barry/Trieschmann James/Wiening, Eric/Johnson, Anita: Property and Liability Insurance Principles, Second Edition, Insurance Institute of America, Pennsylvania 1994. Smyth, Colin: Sorumluluk Sigortaları Uygumaları, The Chartered Insurance Institute 1991, Study Course 631 (TSEV Yayınları No: 20). Straetmans, Gert/Verhoeven, Dimitri: “Product Liability Directive”, European Product Liability An Analysis of State of the Art in the Era of New Technologies, Edited by Piotr Machnikowski, Cambridge 2016 (s. 40 vd). Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Figanmeşe, İnci Ataman: Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2015. Şenocak, Kemal: Mesleki Sorumluluk Sigortası, Ankara 2000. Taşdelen, Nihat: “Mali Mesuliyet Sigortalarında Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde İhbar Yükümlülüğü” Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan SBArD, Eylül 2005 Sayı 6, (s. 459 vd.). Tiryaki, Betül: “Avrupa Konseyi’nin 25.07.1985 Tarihli Direktifi’ne Göre Ürün Sorumluluğunun Şartları ve Tüketicinin Korunması Mevzuatı ile Mukayesi”, AÜHFD, Ankara 2006, C.2, S.2, (s. 230 vd.). Tiryaki, Betül: Tüketicinin Korunması Hukuku Açısından Ayıplı Hizmetten Doğan Sorumluluk, Ankara 2007. Trieschman, James/Gustavson, Sandra: Risk Management and Insurance, 10 th Edition, Ohio 1998. Turan, Sezin/Canbolat Uraz: Product Liability, Jurisdictional Comparisons, European Lawyer References Series, First Edition 2014, (s. 351 vd). UK Department of Trdae and Industry, Consumer Affairs Directorate (UK CAD): Guide to Consumer Protection Act 1987 Product Liability and Safety Provisions, London December 2001. Ünal Mehmet/Başpınar Veysel: Şekli Eşya Hukuku, Ankara 2012. Ünan, Samim: İsteğe Bağlı Genel Sorumluluk Sigortasında Riziko, İstanbul 1998. Ünan, Samim/Atamer, Kerim: Avrupa Sigorta Sözleşmesi Hukuku İlkeleri, Sigorta Hukuku Türk Derneği İstanbul 2011. William, C. Hoffman/Hill Arning, Susane: Guide to Product Liability, The Netherlands 1994. Williams, Arthur/Heins, Richard: Risk Management and Insurance, Sixth Edition, Minnesota 1989. Wozniak, Jana D./Spira, Daniel A.: “Update on U.S. Product Liabilty Law”, Recent Developments in European Product Liabilty, The International Comparative Legal Guide to Product Liability 2016 (14th Edition), (s. 9 vd.). Wright, Christopher J.: Product Liability The Law and Its Implications For Risk Management, London 1989. Yavuz, Cevdet: “Satıcının Ayıba Karşı Tekeffül Borcunun Tanımı, Hukuki Niteliği, Özellikleri ve Bu Borcu Düzenleyen Kanun Hükümlerinin Uygulama Alanı”, Prof. Dr. Yaşar Karayalçın’a 65 Yaş Armağını, Ankara 1988, (s. 503 vd.), (AKT). Yavuz, Cevdet: “Tüketicinin Ayıplı Mal ve Hizmetlere Karşı Korunması”, Prof. Dr. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, İstanbul 2000, (s. 1293 vd.). Yavuz, Cevdet: Satıcının Satılanın (Malın) Ayıplarından Sorumluğu, İstanbul 1989. Yongalık, Aynur: Çevre Sorumluluk Sigortası, BTHAE, Ankara 1998. Yusuf Yaşar/Nil M. G. Diken: “Karar İncelemesi–Bilinçli Taksir ve Olası Kast (Dolus Eventualis) Farkının Değerlendirilmesi”, Social Sciences Research Journal, V.7, I.1, 97-113 (March 2018), (s. 97 vd.). Zevkliler, Aydın/Aydoğdu, Murat: Tüketicinin Korunması Hukuku, Açıklamalı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 3. Bası, Ankara 2004. Zevkliler, Aydın/Özel Çağlar: Tüketicinin Korunması Hukuku, Ankara 2016.