DOĞAL AFETLER VE ULUSLARARASI HUKUK: AFET DURUMUNDA KİŞİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN TASLAK MADDELER VE İNSAN HAKLARI

Yıl 2023, Cilt: 81 Sayı: Özel Sayı - DEPREM ÖZEL SAYISI-I (KAMU HUKUKU), 99 - 127, 15.10.2023

Elif Çelik

https://doi.org/10.30915/abd.1380914

Öz

Uluslararası hukukun, yakın zamana kadar doğal afetler konusunda somut bir zemin sağlamak bakımından dağınık ve sistemsiz bir karakter arz ettiği görüşü hakimdir. Bu hukuk dalı bakımından doğal afetler konusu uzunca bir süre insancıl yardım ve destek bağlamıyla sınırlı kalmış ve egemen devletler bu yönde hak ve yükümlülük taahhütleri altına girmekten imtina etmişlerdir. Ne var ki, doğal afetlerin son yıllarda dünya genelinde giderek artan görünümü, uluslararası hukuk mekanizmalarını bu yönde yeni ve hak temelli arayışlara yöneltmiştir. Bu bağlamda uluslararası insan hakları hukukunun sağladığı standart ve güvenceler kilit bir rol oynar niteliktedir. Nitekim insan hakları temelli bir yaklaşım, Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun yakın zamanlı bir çalışmasının ürünü olan Afet Durumunda Kişilerin Korunmasına İlişkin Taslak Maddeler’de açık bir biçimde gözlemlenebilmektedir. Bu çalışma, uluslararası afet hukukuna ilişkin mevcut enstrümanları tarihsel olarak ele almanın akabinde, çalışmanın başlığına konu olan Taslak Maddeler’in kısa bir değerlendirmesini sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Afet Hukuku, Uluslararası İnsan Hakları Hukuku, İnsani Yardım, Uluslararası Hukuk Komisyonu, Taslak Maddeler

Kaynakça

• Albayrak, Gökhan. “Afetten Etkilenen Devletin İnsani Yardımlara Keyfi Olarak Rıza Göstermemesi Sorunu: Uluslararası Hukuk Açısından Mynmar Nargiz Kasırgası Örneği.” TBB Dergisi 146 (2020): 55-76.
• Bartolini, Giulio. “A universal treaty for disasters? Remarks on the International Law Commission’s Draft Articles on the Protection of Persons in the Event of Disasters.” International Review of the Red Cross 99, no. 906 (2017): 1103-1137.
• Clement, Claire. “International Disaster Response Laws, Rules and Principles: A Pragmatic Approach to Strengthening International Disaster Response Mechanisms.” içinde The International Law of Disaster Relief, ed. Caron David D., Michael J. Kelly, Anastasia Telesetsky, 67-88. Cambridge, Cambridge University Press, 2014
• Da Costa, Karan.; Pospieszna, Paulina.“The Relationship between Human Rights and Disaster Risk Reduction Revisited: Bringing the Legal Perspective into the Discussion.” Journal of International Humanitarian Legal Studies 6, no. 1 (2015): 64-86.
• De Vattel, E. “The Law of Nations: Or, Principles of the Law of Nature Applied to the Conduct
and Affairs of Nations and Sovereigns.” ed. J. Chitty, T. & J.W. Johnson, Cambridge, 2015. https://doi.org/10.1017/CBO9781139095396
• Dyness, R. Russell. “The Lisbon Earthquake in 1755: The First Modern Disaster.” Disaster Research Center Preliminary Paper 333 (2003) http://udspace.udel.edu/handle/19716/294
• Dyness, R. Russell. “The Dialogue Between Rousseau and Voltaire on the Lisbon Earthquake: The Emergence of a Social Science View.” International Journal Of Mass Emergencies And Disasters 18, no. 1 (2000): 97-111.
• Fassin, Didier. “Humanitarianism as a Politics of Life.” Public Culture 19, no. 3 (2007): 499-520.
• Fisher, David. “The Future of International Disaster Response Law.” German Yearbook of International Law 55 (2012): 87-119.
• Fisher, David. “A Glass Half Full: The International Law Commission’s Draft Articles and the Operational Challenges of International Disaster Response.” Yearbook of International Disaster Law Online 1, no. 1 (2019) : 95-115.
• Fisher, David. Law and Legal Issues in International Disaster Response: A Desk Study. International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, Geneva, 2007.
• Giustiniani, Zorzi Flavia. International Law in Disaster Scenarios: Applicable Rules and Principles. Springer, 2021.
• Hafner, Gerhard. “Doctrinal Views versus State Views on Humanitarian Assistance in the Event of Disasters: Comparing the Work of the Institut de Droit International with that of the International Law Commission.” içinde Contemporary Developments in International Law: Essays in Honour of Budislav Vukas, ed. Rüdiger Wolfrum, Maja Seršić Trpimir Šošić, 520-539. MA: Brill Nijhoff, 2016.
• International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) World Disasters Report 2000. Geneva, 2000.
• Kalin, Walter. “The Human Rights Dimension of Natural or Human-Made Disasters.” 55 Ger. Y.B. Int’l L. (2012): 119- 47.
• Macalister, Peter Smith. “The International Relief Union: Reflections on Establishing an International Relief Union of July 12, 1927.” Legal History Review 54, no. 4 (1986): 363-374.
• Murphy, D. Sean. “Protection of Persons in the Event of Disasters and Other Topics: The Sixty-Eight Session of the International Law Commission.” American Journal of International Law 110, no. 4 (2016): 718-745.
• Ospina, Valencia E. “The Work of the International Law Commission on the ‘Protection of Persons in the Event of Disasters.” Yearbook of International Disaster Law 1 no. 1 (2019): 5-27.
• Ospina, Valensia E. “Protection of Persons in the Event of Disasters.” UN Doc. A/CN.4/598 (2008)
• Pidler, F. David. “Disaster Relief and Governance After the Indian Ocean Tsunami: What Role for International Law?.” Melbourne Journal of International Law 6, no. 2 (2005): 458-473.
• Venier, Silvia. “Positive Obligations under Human Rights Law to Protect against CBRN Risks.” içinde International Law and Chemical, Biological and Nuclear (CBRN) Events, ed. Andreas de Gurry, Micaela Frulli, Federico Casolari, Ludovia Poli, 481-500. Brill, Nijhoff, 2022.
• Walker, D. Timothy. “Enlightened Absolutism and the Lisbon Earthquake: Asserting State Dominance over Religious Sites and the Church in Eighteenth-Century Portugal.” Eighteenth-Century Studies 48, no. 3 (2015): 307-328.