Demre Beymelek Gölü’nde Sualtında Kalmış Liman ve Yapı Formları

Yıl 2016, Sayı: 19, 147 - 168, 01.06.2016

Hakan Öniz

Öz

Beymelek Gölü Antalya’nın Demre İlçesi’nde denize küçük bir kanalla bağlı yarı tuzlu bir lagündür. Yaklaşık 355 hektarlık bir alanı kaplayan gölün, doğu-batı doğrultusunda en geniş yeri 2400 m., kuzey-güney doğrultusunda 1750 m., en derin yeri ise 6 m.’dir. Bu makalede 2015 yılı yaz aylarında Selçuk Üniversitesi Sualtı Arkeolojisi Ana Bilim Dalı ekibi tarafından T.C. Kültür Bakanlığı - Antalya Kıyıları Arkeolojik Sualtı Araştırmaları Projesi kapsamında gölde bulunan daha önce tespiti yapılmamış çok sayıda yapı kalıntısının bilim dünyasına sunulması amaçlanmaktadır.

The Harbour and Other Structures Submerged in Demre’s Beymelek Lake

Öz

Studies in underwater archaeology in Turkey have focused on the identification and excavation of shipwrecks for over fifty years. However, recent discoveries at the littoral of Bulgaria and Israel suggest that there may be numerous coastal settlements submerged under water in Turkey as well. The settlements of Simena, Theimussa and Aperlai in the vicinity of Kekova Island Dolichiste of Antalya are partially under water, and through touristic promotion they have been recognized for decades. In the course of underwater surveys conducted in the summer months of 2015, a harbour mole datable to the Hellenistic period and structures datable to the Roman period have been identified in Beymelek Lake. The present article deals with these structures now under water and explores what caused them to become submerged.

Kaynakça

• Aslan 2012 E. Aslan, “Kekova Bölgesi Sualtı Araştırmaları: Aperlai Limanı”, bk.: K. Dörtlük – T. Kahya – R. Boyraz Seyhan – T. Ertekin (ed.), Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması I: Anadolu Akdenizi Sempozyumu 4-7 Kasım 2009, Antalya (2012) 9-22.
• Aydıngün – Öniz 2011 Ş. Aydıngün – H. Öniz, “Archaeological Investigations on Istanbul’s Lake Kucukcekmece and River Basin”, bk.: 13th Symposium on Mediterranean Underwater Archaeology, BAR 2200 (2011) 179-182.
• Aydıngün v.d. 2014 Ş. Aydıngün – V. Heyd – H. Öniz – E. Güldoğan, “İstanbul Tarih Öncesi Araştırmalarında Tunç Çağı Verileri”, ASanat 145, 2014, 21-29.
• Bean 1997 G. E. Bean, Eskiçağda Lykia Bölgesi. H. Kökten (çev.) (1997).
• Beaufort 2002 F. Beaufort, Karamanya, Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Çeviri Dizisi 1. A. Neyzi – D. Türker (çev.) (2002).
• Çevik 2008 N. Çevik, Arkeolojisi, Tarihi, Doğası ve Tarımıyla Kumluca Rhodiapolis (2008).
• Çevik 2010 N. Çevik, “Myra ve Limanı Andriake: Kazılar Başlarken Ön-Düşünceler”, ASanat 134, 2010, 53-82.
• Çevik v.d. 2013 N. Çevik – S. Bulut – E. Akyürek, “Myra ve Andriake Kazıları”, ANMED 11, 2013, 90-96.
• Çevik v.d. 2014 N. Çevik – S. Bulut – Ç. A. Aygün, “Myra’nın Limanı Andriake”, Harbours and Harbour Cities in the Eastern Mediterranean, BYZAS 19, 2014, 225-243.
• Duggan 2010 T. M. P. Duggan, “The Lycian Port of Patara and its Environs During the 13th and 14th Centuries – An Interpretation”, GEPHYRA 7, 2010, 47-72.
• Duggan – Aygün 2014 T. M. P. Duggan – Ç. A. Aygün, “The Medieval and Later Port of Myra/Stamira – Taşdibi”, Harbours and Harbour Cities in the Eastern Mediterranean, BYZAS 19, 2014, 245-270.
• Ergincan v.d. 2010 F. Ergincan – U. Çabuk – U. Avdan – M. Tün, “Advanced Technologies for Archaeological Documentation: Patara Case”, Scientific Research and Essays, Vol. 5, 2010, 2615-2629.
• Fouache v.d. 1999 E. Fouache – P. Sibella – R. Dalongeville, “Holocene Variations of the Shoreline Between Antalya and Andriake (Turkey)”, The International Journal of Nautical Archaeology 28.4, 1999, 305-318.
• Galili v.d. 1993 E. Galili – M. Weinstein-Evron – I. Hershkovitz – A. Gopher – M. Kislev – O. Lernau – L. Kolska-Horvitz – H. Lernau, “Athlit-Yam: A Prehistoric Site on the Sea Flor off the Israeli Coast”, Journal of Field Archaeology, Vol 20, No. 2, 1993, 133-157.
• Günsenin 1996 N. Günsenin, “1994 Yılı Marmara Adaları Sualtı Araştırması”, AST XIII.1 (1996) 357-374.
• Khalil 2004 E. Khalil, “Submerged Sites and Geomorphological Changes in the Coastal Zone of Alexandria”, ENALIA VII, 2004, 51-63.
• Klemm 2006 D. D. Klemm, “M.Ö. 1300’lerde Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Altın Üretimi”, bk.: Ü. Yalçın – C. Pulak – R. Slotta (ed.), Uluburun Gemisi, 3000 Yıl Önce Dünya Ticareti 139 (2006) 529-534.
• Köse 2011 V. Köse, “Aspendos Yüzey Araştırması”, ANMED 9, 2011, 142-148.
• Marriner – Morhange 2005
• N. Marriner – C. Morhange, “Save Tyre, CEDRE, CPM UNESCO and AIST Geoarchaeological Programs”, Mediterranee 1-2, 2005, 129-131.
• Marriner v.d. 2014 N. Marriner – C. Morhange – D. Kaniewski – N. Carayon, “Ancient Harbour Infrastructure in the Levant: Tracking the Birth and Rise of New Forms of Anthropogenic Pressure”, Scientific Reports, 4: 5554, DOI 10.1038/srep05554, 2014, 1-11.
• Meriç 2010 E. Meriç, “Jeoloji ve Arkeoloji: İstanbul ve Yakın Çevresinin 8500 Yıllık Geçmişinden Kesitler”, TMMOB İstanbul Büyükkent Şubesi Yayınları (2010) 42-60.
• Öner 1997 E. Öner, “Finike Ovasının Alüvyal Jeomorfolojisi ve Antik Limyra Kenti”, Ege Coğrafya Dergisi 9, 1997, 131-158.
• Öner 2001 E. Öner, “Demre Çayı Deltasının Jeomorfolojik Gelişimi ve Myra Antik Kenti, Liman ve St. Nicholaus Kilisesi”, Arkeometri Sonuçları Toplantısı 16 (2001) 1-18.
• Öner 2013 E. Öner, Likya’da Paleocoğrafya ve Jeoarkeoloji Araştırmaları, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını 182 (2013).
• Öniz 2012 H. Öniz, “One Holed Stone Anchors from the Coast of Antalya-Turkey 2011”, Archaeologia Maritima Mediterranea, Vol 9, 2012, 111, 124.
• Öniz 2014 H. Öniz, “Multi Holed Stone Anchors of Antalya-2011”, Archaeologia Maritima Mediterranea, Vol 11, 2014 13-24.
• Öniz v.d. 2015 H. Öniz – Ş. Aydıngün – E. Güldoğan, “Archaeological Excavation at Istanbul’s Lake Küçükçekmece – 2010”, bk.: 15th Symposium on Mediterranean Underwater Archaeology, BAR 2695 (2015) 407-410.
• Özdoğan 2011 M. Özdoğan, “Submerged Sites and Drowned Topographies along the Anatolian Coasts: An Overview”, Submerged Prehistory 2011, 219-229.
• Pulak 2006 C. Pulak, “Uluburun Batığı”, bk.: Ü. Yalçın – C. Pulak – R. Slotta (ed.), Uluburun Gemisi, 3000 Yıl Önce Dünya Ticareti (2006) 57-104.
• Stanimirov 2003 S. Stanimirov, “The Western Black Sea Coast in the Eneolithic and Bronze Age: Underwater Archaeology – Metods and Results”, Athena Review Journal of Archaeology, History and Exploration, Vol. 3, No 4. (2003) http://www. athenapub.com/index12.htm (10.01.2016).
• Strabon Strabon, Antik Anadolu Coğrafyası. A. Pekman (çev.) (1993).
• Softa – Turan 2013 M. Softa – M. Turan, “Demre ve Çevresini Etkileyen Tarihsel Depremler”, 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, MKÜ, Hatay (2013) 1-8.
• Taş – Özbirecikli 2009 İ. Taş – M. Özbirecikli, “A Review on the Tools Used for Logistics in Maritime Transportation in the Late Bronze Age”, KUBABA Arkeoloji, Sanat Tarihi, Tarih Dergisi 13, 2009, 37-52.
• Yegül 2006 F. Yegül, Antik Çağ’da Hamamlar ve Yıkanma (2006).
• Yegül 2011 F. Yegül, Roma Dünyasında Yıkanma (2011).
• Yener – Marksteiner 2009
• B. Yener – Marksteiner, “Andriake Yüzey Araştırması - 2008”, ANMED 7, 2009, 105-107.
• Yalçın 2006 Ü. Yalçın, “Tarih Yazan Gemi: Uluburun”, bk.: Ü. Yalçın – C. Pulak – R. Slotta (ed.), Uluburun Gemisi, 3000 Yıl Önce Dünya Ticareti 139 (2006) 21-28.