From the Empıre to the Republic, Islamisim and the Memory Problem as a Political Scene in the Context of Modernization

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 15 - 31, 01.04.2016

Hakan İşözen

Öz

The aim of this study is to examine Islamism as one of the leading political
movements together with Turkism and Ottomanism aiming to save the
Ottoman Empire, within the concepts of ‘memory’, ‘forgetting’ and ‘cancellation’ in the transition as the westernization from the Empire to
the Republic and finally to the last political period. Certainly, the object
of our investigation as Islamism is quite extensive and controversial due to
its historical origins and also due to the interpretation of this history from
non Islamic ideologies as well.
In our study, we specify Islamism as a modern political movement emerged
as a historical-conceptual solution after 1830’s which may be called the age
of ideologies. For this reason, we have utilized the necessary concepts and
references within the limits of a historical-philosophical frame. Our main
thesis is that the premium and ultimate political scene is the memory and
the best way to understand the transition from the Empire to the Republic
is only possible by tackling with the memory problem.

Anahtar Kelimeler

Islamism, Memory, Forgetting, Modernisation, Scene

İmparatorluktan Cumhuriyete Modernleşme Bağlamında İslamcılık ve Bir Siyasi Sahne Olarak Hafiza Meselesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, yıkılmakta olan Osmanlı İmparatorluğu’nu kurtarma
refleksiyle ortaya çıkmış ‘Osmanlıcılık’, ‘İslamcılık’ ve ‘Türkçülük’
akımları içinde yer alan İslamcılığı ve onun İmparatorluk’tan Türkiye
Cumhuriyeti’nin ‘batılılaşma’ seyri içinde aldığı farklı görünümleri,
‘hafıza’, ‘unutuluş’ ve ‘iptal’ kavramları üzerinden incelemek olacaktır.
Elbette, kavranılacak ‘nesnenin’ yani İslamcılığın hem tarihsel İslami
kökenleri hem de kendi tarihi dışında bir de üzerine yazılmış tarihi itibari
ile oldukça kapsamlı ve tartışmalı olduğu açıktır.
Biz daha çok İslamcılığı, ideolojiler dönemi olarak adlandırılabilecek
olan 1830 sonrasında ortaya çıkmış tarihsel-kavramsal bir çözüm olması
hasebiyle ‘modern bir hareket’ olarak nitelendiriyoruz. Bu nedenle gereken
temel entelektüel kavram ve referansları, tarihi-felsefi bir yaklaşımın
olanakları içinde kalarak kullanmaya çalışacağız. Bu çerçeve içinde temel
tespitimiz siyasetin ana sahnesinin hafıza çerçevesinde olduğudur. Hem
İmparatorluktan Cumhuriyete geçiş ve hem de Cumhuriyetten günümüz
modernleşme çabaları içinde İslamcılığı hafıza bağlamında inceleyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

İslamcılık, Hafıza, Unutuluş, Modernleşme, Sahne, Batılılaşma

Kaynakça

• Abel, Olivier. “Le Conflit des Memoires, Débris Ottomans et Turquie Contemporaine”, L’Espirit, sayı 1 (2001): 135-142
• Bulaç, Ali. “İslam’ın 3 Siyaset Tarzı veya İslamcıların 3 Nesli”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-İslamcılık. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
• Chaterjee, Partha. Nationalist Thought and The Colonial World. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1995.
• Osmanlıca’nın temel eğitimin bir parçası haline getirilme girişimleri buna örnek verilebilir.
• Çitil, Ayhan. “Sahnenin Unutuluşundan Yozlaşmaya”, Felsefe Logos, sayı 33-34 (2007/2-3): 41-49
• Kurtoğlu, Zerrin. “Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Siyaset”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce ve Siyaset-İslamcılık. İstanbul: