Kadınların İyilik Halinin Algılanan Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlişkisi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 29 - 53, 15.06.2019

Pelin Haymana Şahide Güliz Kolburan

Öz

Kadının algıladığı toplumsal cinsiyet rolleri, onun yaşamında psikolojik

ve sosyal birçok sürecine etki etmektedir. Araştırmanın amacı, kadınların

psikolojik iyilik halinin, toplumsal cinsiyet rolleri algısıyla ilişkisini

incelemektir. Bu çalışma, ilişkisel tarama yöntemiyle yapılmış nicel bir

çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubu, kolay ulaşılabilir örneklem

yöntemi ile ulaşılmış İstanbul ili Çekmeköy ilçesindeki 148 kadından

oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak için Psikolojik İyilik Hali Ölçeği

ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçekleri kullanılmıştır. Araştırma

sonucunda psikolojik iyilik hali alt boyutları ile toplumsal cinsiyet rolleri

alt boyutları arasında anlamlı düzeyde korelatif ilişkiler tespit edilmiştir.

Eşitlikçi cinsiyet rolü puanlarının çevre ile ilişkilerde hâkimiyet kurma

puanlarını, evlilikte cinsiyet rolü puanlarının kendini kabul etme puanlarını

negatif yönlü, eşitlikçi cinsiyet rolü puanlarının özerklik puanlarını negatif

yönlü ve kadın cinsiyet rolü puanlarının özerklik puanlarını anlamlı

düzeyde yordadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik iyilik hali, toplumsal cinsiyet rolleri, kadın, ilişkiler

Kaynakça

• Akın, A., Demirel, S. (2003). Toplumsal Cinsiyet Kavramı ve Sağlığa Etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4): 73-82. Arıcı, Fatma. (2011). Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Algılar ve Psikolojik İyi Oluş. Yayınlanmammış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Aydilek, Çiftçi, Özkan, Ö. (2011). Okul Öncesi Dönemde Çocukların Akran Etkileşimleri: Ebeveyn Öğretmen Cinsiyet Rolleri Algısının Etkisi, 19. Eğitim Bilimleri Kurultayı. Aydöner, N. H. (2018). Kadınlarda Şiddete Maruz Kalma Durumu ile Sosyal Destek Algısı, Depresyon ve Psikolojik Dayanıklılık Arasındaki İlişkiler: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul Balcı, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik Ve İlkeler. 9. baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık. Beart, S., G. Hardy, and L. Buchan. (2005). “How people with intellectual disabilities view their social identity: A review of the literature.” Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities 18: 47-56. Butler, Judith. (2004). Kırılgan Hayat, Çev. Başak Ertür, İstanbul: Metis Yayınları. Cirhinlioğlu, F.G. (2006). Üniversite Öğrencilerinde Utanç Eğilimi, Dini Yönelimler, Benlik Kurguları ve Psikolojik İyilik Hali Arasındaki İlişkiler. Basılmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Doğan, T. (2004). Üniversite Öğrencilerinin İyilik Halinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Dökmen, Z. Y. (2012). Toplumsal Cinsiyet-Sosyal Psikolojik Açıklamalar, İstanbul: Remzi Kitabevi. Dunn, H. L. (1959a). What high-level wellness means. Canadian Journal of Public Health/Revue Canadienne de Sante’e Publique, 50(11). Ersoy, E. (2009). Cinsiyet Kültürü İçerisinde Kadın ve Erkek Kimliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2): 209-230. Feiereisen, S., Broderick, A., Douglas, S. (2009). The effect and moderation of gender identity congruity: Utilizing “real women”; Psychology&Marketing, Volume; 26, Issue; 9 Günay, G., Bener, Ö. (2011). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Aile Içi Yaşamı Algılama Biçimleri, TSA, 15(3): 157-171. Hoogland, R. C. (2008). Gender, Theories of. F. Malti-Douglas içinde, Encyclopedia of Sex and Gender: Volume 2 (s. 628 - 632). Farmington Hills: The Gale Group. Işık, B. (2018). Toplumsal Cinsiyet Rollerine Bağlı Olarak Aile İçi Şiddetin Anlamlandırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Jewkes, R. (2002). Intimate Partner Violence, Lancet, 359: 1423-1429 Jonas, S. (2005). The wellness process for healthy living: A mental tool for facilitating progress through the stages of change. AMAA Journal, Health Care Industry, Winter, 2005. Kohlberg, L. A. (1966). A cognitive– developmental analysis of children’s sex role concepts and attitudes. In E. E. Maccoby (Ed.), The development of sex differences (pp. 82–173). Stanford, CA: Stanford University Press. Korkut, F., Owen, D. W. (2012). İyilik Hali Yıldızı Modeli, Uygulanması ve Değerlendirilmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 3(9). Martin, B.A.S., Gnoth, J. (2009). The role of gender identity and selfconstrual salience in evaluations of male models. Myers, J. E., Sweeney, T. J. (2005). Introduction to wellness theory. In J. Myers & T. Sweeney (Eds.), Counseling for wellness: Theory, research, and practice (pp. 7- 15). Alexandria, VA: American Counseling Association. Myers, J. E., Sweeney, T. J., Witmer, J. M. (2000). The Wheel of Wellness counseling for wellness: A holistic model for treatment planning. Journal of Counseling and Development, 78, 251-266. Oakley, A., Mitchell, J. (1992), Kadın ve Eşitlik. İstanbul: Pencere. Özkalp, E., Varoğlu, A., Varoğlu, D., Kırel, A., Çiğdem, A. P. (2013). Örgütsel Davranış, Ed. Kırel, A.Ç., Ağlargöz, O. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 2847. Eskişehir, 94-95. Özkan ve Lajunen. (2005). Masculinity, Femininity, and the Bem Sex Role Inventory in Turkey,Sex Roles; Volume 52, Issue 1–2, pp 103–110. Özmete, E. (2016). Evli Kadınlar ve Erkeklerin Psikolojik İyi Oluş Durumlarının Toplumsal Cinsiyet ve Kültürel Kodlar Odağında Değerlendirilmesi. 2. Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi, Sözlü Sunum Notları. (25-26 Kasım 2016-İstanbul) https://www.academia.edu/34116038/Evli_Kad%C4%B1nlar_ v e _ E r k e k l e r i n _ P s i k o l o j i k _ % C 4 % B 0 y i _ O l u % C 5 % 9 F _ D u r u m l a r % C 4 % B 1 n % C 4 % B 1 n _ T o p l u m s a l _ C i n s i y e t _ ve_K%C3%BClt%C3%BCrel_Kodlar_Oda%C4%9F%C4%B1nda_ De%C4%9Ferlendirilmesi Patel, V., Goodman, A. (2007). Researching Protective and Promotive Factors in Mental Health. International Journal of Epidemiology. 36: 703- 707. Pınar, F. (2008). Barbara Frischmuth’ta Çalışan Kadının Sorunları ve Kültürel İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Stoller, Robert, J., (1968). Sex and Gender, New York: Science House, , Şavran, T. G. (2012). Toplum, Bilim ve Yöntem. N. Suğur içinde, Sosyolojiye Giriş (s. 2 - 34). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset.Şener, Ülker (2012). “Kadın Yoksulluğu”, Mülkiye Dergisi, 36(4): 51-67 Uluocak, Ş., Cumhur, A. (2011). Kadın Bakış Açısından Toplumsal Cinsiyet Rolleri, İstanbul: ÇNK. Wienclaw, Ruth A. (2011) “Feminist Theories of Gender Inequality.” Sociology Reference Guide: Gender Roles & Equality. 1st ed., Salem Press, pp. 95-102. Witmer, David R. (1985). Recent Developments in Insulins First Published January 1, 1985 https://doi.org/10.1177/875512258500100109 Yağmurlu, B. (2012). Çocuklukta Sosyal Gelişim, Psikolojiye Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, ss.134-163. Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık. Zeybekoğlu, Ö., Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Televizyon Reklamlarına Yansıması, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, no.1, ss.121-136 Zeyneloğlu, S., ve Terzioğlu, F. (2011). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi Ve Psikometrik Özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40: 409-420.