The Correlation between Professional Social Support Perceived by Teachers, Who Work at Special Education Institutions and Their Self Efficacy Beliefs

Yıl 2018, Cilt 6, Sayı 2, 18 - 39, 20.12.2018

Meral DEVECİ Demirali Yaşar ERGİN

Öz

Özel Eğitim Kurumunda Çalışan Öğretmenlerin Algıladıkları Mesleki Sosyal Destek ve Mesleki Yetkinlik İnançları Arasındaki İlişki

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin mesleki sosyal destek algısı ile mesleki yetkinlik inançları arasında ilişki olup olmadığını incelemektir. Araştırmanın bir diğer amacı, öğretmenlerin mesleki yetkinlik inançlarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Çalışma 2017- 2018 Tekirdağ ilinde özel eğitim kurumlarında görev yapan, 77’si kadın, 40’ı erkek olmak üzere 174 gönüllü öğretmen ile gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlere araştırmacılar tarafından hazırlanan ‘Genel Bilgi Formu’ algılanan sosyal desteği ve mesleki yetkinliği belirlemek için ‘Öğretmen Mesleki Sosyal Destek Ölçeği’ ve ‘Öğretmen Mesleki Yetkinlik Ölçeği’ uygulanmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, yüzde ve frekans gibi betimsel istatistikler hesaplanmıştır. Bağımlı değişkenin bağımsız değişkenlerle etkileşimi analiz edilirken ise t testi, varyans analizi, LSD istatistik teknikleri kullanılmıştır. Veriler arası ilişkiler pearson korelasyon tekniği ile çözümlenmiştir. Sonuç olarak; öğretmenlerin algıladığı mesleki sosyal desteğin yönetim, veli, öğrenciden algılanmasının, öğretmen yetkinliği alt boyutlarıyla olumlu yönde ilişkili olduğu meslektaş desteğinin, öğretmen yetkinlik inancı ile ilişkili olmadığı, bulunmuştur. Ayrıca, öğretmen mesleki yetkinlik inancının öğretmenin cinsiyetine, yaşına, eğitim durumuna, mezun olduğu bölüme göre fark yaratmadığı, özel eğitim hizmet süresinin ve öğretmenlik deneyiminin aile ile etkili iletişim boyutunda olumlu yönde fark yarattığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel Eğitim, Özel Eğitim Öğretmeni, Öğretmen Yetkinlik İnancı

Kaynakça

• Alatlı, R. (2014). Genel ve özel eğitim öğretmenlerinin sınıf yönetimi bilgileri ile sınıf yönetimine ilişkin öz yeterliklerinin karşılaştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı, Ankara.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (4), 71-81. New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998). 8 Ağustos, 2018 tarihinde https://www.uky.edu/~eushe2/Bandura/BanEncy.html adresinden indirilmiştir.
• Çelikkaleli, Ö. (2011). Yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik ve mesleki yetkinliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 38-53.
• Dere Çiftçi, H. (2015). Özel eğitim merkezlerinde çalışan öğretmenlerin mesleki yetkinlik ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 1, 221-241.
• Deveci,M., Coşkun, İ.(2017), Hafif düzey ve Orta düzey zihinsel engelli bireylere okuma yazma öğretimine yönelik öğretmen görüşleri. Eğitim Balkan Araştırmaları (Ed.) Hikmet Asutay. 518-529.
• Dixon F. A., Yssel N., McConnell J. M., Hardin T. (2014). Differentiated instruction, professional development, and teacher efficacy. 1 Ağustos 2018 tarihinde https://doi.org/10.1177/0162353214529042 adresinden indirilmiştir.
• Ekas, N. V., Lickenbrock, D. M., & Whitman, T. L. (2010). Optimism, socialsupport, andwell-being in mothers of children with autism spectrum disorder. Journal of autisman develop mental disorders, 40(10), 1274-1284. 15 Mayıs 2018 tarihinde https://link.springer.com/article/10.1007/s10803-010-0986-y adresinden indirilmiştir.
• Ekstam U., Korhonen J., Linnanmaki K., Aunio P. (2017). Special education pre-service teachers’ interest, subject knowledge, and teacher efficacy beliefs in mathematics.31 Temmuz 2018 tarihinde https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.01.009 adresinden indirilmiştir.
• Ferguson, K., Mang, C. ve Frost, L. (2017). Teacher stress and social support usage. Brock Education Journal, 26(2).13 Temmuz 2018, https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1160705.pdf
• Friedman, I.A. ve Kass, E. (2002). Teacher self-efficacy: A classroom-organization conceptualization. Teaching and Teacher Education, 18, 675-686. 13 Temmuz 2018 tarihinde https://doi.org/10.1016/S0742-051X(02)00027-6 adresinden indirilmiştir.
• Gerez Cantimer, G., Şengül, S. ve Akçin, N. (2017). Özel eğitim gereksinimli çocukların öğretmenlerinin mesleki öz yeterlilik algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Journal of Human Sciences, 14(1), 694-716.
• Gür, G. (2008). A study on the predictors of teachers’ sense of efficacy beliefs. (Unpublished Master's Thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Gürşen Otacıoğlu, S. (2008), Müzik öğretmenliği okul deneyimi uygulamalarına katılan öğretmen adaylarının öz-yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (1), 163 -170.
• Henson, R. K. (2001). Teacher self-efficacy: Substantive implications and measurement dilemmas. 1 Ağustos 2018 tarihinde, https://www.uky.edu/~eushe2/Pajares/EREkeynote.PDF adresinden indirilmiştir.
• Kanadlı, S. (2017). Prospective teachers professional self –efficacy beliefs in terms of their perceived autonomy support and attitute towards the teachin profession: A mixed methods study. Educational Sciences: Theory and Practice, 17(5). 1 Ağustos 2018, DOI: 10.12738/estp.2017.5.0597.
• Kaner, S. (2007). Öğretmenlerin ve Anne-Babaların Öz-Yetkinlik İnançları, Tükenmişlik Algıları Ve Çocukların Problem Davranışları. Ankara Üniversitesi ARGE: Proje Numarası: 2006 09 04 009. Proje Yürütücüsü: Prof. Dr. Sema Kaner.
• Kaner, S. (2010). Özel gereksinimli olan ve olmayan öğrencilerin öğretmenlerinin özyetkinlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 43(1), 193-217.
• Karakuş, S., Ünsal, S. (2017). Özel eğitim öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık ile mesleki sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, International Journal Of EurasiaSocialSciences, (8) 29, 831-850).
• Klassen, R. M., Chiu, M. M. (2010). Effects on teachers' self-efficacy and job satisfaction: Teacher gender, years of experience, and job stress. Journal of educational Psychology, 102(3), 741.8 Ağustos 2018, DOI: 10.1037/a0019237
• Knobloch, N. A., Whittington, M. S. (2002). Factors that influenced beginning teachers’ confidence about teaching in agricultural education. In Proceedings of the annual meeting of the AAAE Central Region Agricultural Education Research Conference (pp. 1-12). 8 Ağustos 2018 tarihinde https://www.researchgate.net/profile/Neil_Knobloch/publication/313211459_ adresinden indirilmiştir.
• Lamorey, S., Wilcox, M. J. (2005). Early intervention practitioners’ self-efficacy: A measure and its applications. Early Childhood Research Quarterly, 20(1), 69-84
• Lu, M., Yang, G., Skora, E., Wang, G., Cai, Y., Sun, Q., Li, W. (2015). Self-esteem, social support, and life satisfaction in Chinese parents of children with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 17, 70-77. 25 Ocak 2018 tarihinde https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1750946715000495 adresinden indirilmiştir.
• Minghui, L., Lei, H., Xiaomeng, C., ve Potmesilc, M. (2018). Teacher efficacy, work engagement, and social support among Chinese special education school teachers. Frontiers in Psychology,9.
• Oğuz, E., Kalkan, M. (2014). Öğretmenlerin iş yaşamında algıladıkları yalnızlık ile sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(3), 787‐795.
• Özkahraman, İ. (2012). Öğretmen öz yetkinlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Pearson, J. E. (1986). The definition and measurement of social support. Journal of Counseling & Development, 64(6), 390-395
• Rutherford, T., Long, J. J., Farkas, G. (2017). Teacher value for professional development, self-efficacy, and student outcomes within a digital mathematics intervention. Contemporary Educational Psychology, 51, 22-36. 6 Ağustos 2018 tarihinde https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2017.05.005 adresinden indirilmiştir.
• Scherer R., Jansen M., Nilsen T., Areepattamannil S., Marsh H. W. (2016). The quest for comparability: studying the invariance of the teachers’ sense of self-efficacy (TSES) measure across countries. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0150829
• Şahin Taşkın, Ç. ve Hacıömeroğlu, G. (2010). Examining elementary preservice teachers’ selfefficacy beliefs: Combination of quantitative and qualitative methods. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 11(1), 21-40.
• Taşdan, M., Yalçın, T. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin algıladıkları sosyal destek ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2569-2620.
• Toy, S. N.ve Duru, S. Sınıf Öğretmenlerinin Öğretmen Öz Yeterlikleri İle Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 146-173.
• Tschannen Moran, M., ve Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and teacher education, 17(7), 783-805.
• Uçar, T. (2014). Özel eğitim okulu öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin ve mesleki sosyal destek düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (İstanbul ili Avrupa yakası örneği). (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Viel-Ruma, K., Houchins, D., Jolivette, K., & Benson, G. (2010). Efficacy beliefs of special educators: The relationships among collective efficacy, teacher self-efficacy, and job satisfaction. Teacher Education and Special Education, 33(3),225-233. 13 Temmuz 2018 tarihinde http://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0888406409360129 adresinden indirilmiştir.
• Watts, G. (2013). Relationship among self-efficacy, social support, job satisfaction, and teacher-related burnout (Doctoral dissertation, Northcentral University). 6 Ağustos, 2018 tarihinde, https://www.gannonjwattscounseling.com/uploads/1/3/7/0/13701595/gannon_j_watts_dm_1-2-2014.pdf adresinden indirilmiştir.
• Yüksel, B. (2009). Özel eğitim ve genel eğitim öğretmenlerinin tükenmişliklerine etki eden değişkenlerin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı. Ankara.