Zorunlu Göçe Maruz Kalan Çocukların Psikolojik İyilik Hallerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 98 - 119, 25.06.2021

Ali Can Başay , Abide Güngör Aytar

https://doi.org/10.47215/aji.852325

Öz

Bu araştırma ile zorunlu göçe maruz kalan çocukların psikolojik iyilik hallerinin yaşam doyumu kavramı bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi, zorunlu göçe maruz kalan ve Ankara’da 2017-2018 eğitim öğretim yılında ilkokul 2. kademede öğrenim gören çocuklardan oluşmaktadır. Çalışma karma yöntem araştırma modellerinden açımlayıcı karma yöntem deseninde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın nicel boyutunda, Çivitçi (2007) tarafından Türkçeye uyarlanan Çok Boyutlu Öğrenci Yaşam Doyumu Ölçeği (ÇÖYDÖ) ve araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu 96 öğrenciye uygulanmıştır. Uygulama sonrasında elde edilen veriler SPSS 22 aracılığıyla analiz edilmiş ve ÇÖYDÖ’den alınan puanlar en düşük ve yüksek puan sınırları belirlenmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise düşük n:4 (2 kız, 2 erkek) ve yüksek n:4 (2 kız, 2 erkek) puan sınırları içerisinde bulunan 8 çocuk ile yarı yapılandırılmış görüşme formu çerçevesinde nitel görüşme yapılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, ÇÖYDÖ’den alınan puanların cinsiyet, yaş ve öğrenim görülen sınıf değişkenleri açısından istatistiki olarak anlamlı bir farklılık göstermediği (p<0.05), ÇÖYDÖ’den düşük ve yüksek puan sınırları içerisinde bulunan çocukların yaşam doyumu arasında anlamlı farklılıkların olduğu, bu farklılıkların, süreğen hastalığa sahip olma, içinde yaşadıkları mahallenin şartları, arkadaş ilişkileri, gelişimsel risk yaşama ve olumsuz yaşam değerlendirmeleri alt boyutlarında ortaya çıktığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Çocuk, Yaşam Doyumu, Psikolojik İyilik Hali

Kaynakça

• Abdul-Rida, C. and Nauck, B. (2013). Migration and child well-being. In (Eds., Asher Ben- Arieh, Ferran Casas, Ivar Frones, Jill E. Korbin) Handbook of child well being, pp. 3101-3142) New York. Springer.
• Adamson, P. (2013). Child well-being in rich countries: A comparative overview. UNICEF Innocenti Report Cart 11.
• Aker, T. (2006). Zorunlu Göç Yaşayan Ailelerin İkinci Kusak Üyelerinin Saglık Durumu. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kocaeli.
• Akın, A. ve Akın, Ü. (2015). Psikolojide güncel kavramlar: pozitif psikoloji. Ankara. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aslan, C. (2017). Türkiye’nin Yeni “Ötekileri”: Suriyeliler, Route Educational and Social Science Journal. 4(8); 335-341
• Bahar, G., Savaş, H.A. ve Bahar, A. (2009). Çocuk İstismarı ve Çocuk İhmali: Bir Gözden Geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12), ss.51-65.
• Barker, J. and Weller, S. (2003).‘Never work with children?’: the geography of methodological issues in research with children. Qualitative Research. 3(2):207-227.
• Berk, L. (2013b). Bebekler ve çocuklar (Çev. Ed. Neslihan Işıkoğlu Erdoğan). Ankara. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (9. Basım).Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Castles, S. ve Miller J., M. (2008). Göçler çağı. modern dünyada uluslararası göç hareketleri (çev. Bülent Uğur Bal ve İbrahim Akbulut). İstanbul. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Christiansen, L., and Johnson., B. (2015). Eğitim araştırmaları: nicel, nitel ve karma yaklaşımlar (Çev ed. Selçuk Beşir Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Casas, F. (1998). Children’s rights and children’s quality of life: conceptual and practical issues. Social Indicators Research, 42, 283–298.
• Christopher, J., C. (1999). Situating psychological well-being: exploring the cultural roots of ıts theory and research. Journal Of Counselling And Development. 77:141-152.
• Çivitci, A. (2007). Çokboyutlu öğrenci yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları [The adaptation of multidimensional students’ life satisfaction scale into Turkish: Validity and reliability studies]. Eurasian Journal of Educational Research, 26, 51-60.
• Çivitçi, A . (2009). İlköğretim Öğrencilerinde Yaşam Doyumu: Bazı Kişisel ve Ailesel Özelliklerin Rolü. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1), 29-52. Retrieved from http://uludag.dergipark.gov.tr/uefad/issue/16689/173431.
• Creswell, J. (2016). Araştırma deseni. Nicel, nitel ve karma yöntem yaklaşımları (Çev Ed: Selçuk Beşir Demir). Ankara. Eğiten Kitap.
• Creswell, J. ve Clark, V. (2015). Karma yöntem araştırmalarının tasarımı ve yürütülmesi. (çev ed: Yüksel Dede, Selçuk Beşir Demir). Ankara, Anı Yayıncılık
• Ekblad, S. (1993). Psychosocial adaptation of children while housed in a Swedish refugee camp: aftermath of the collapse of Yugoslavia. Stress Med. 9, 159–66.
• Elmas, İ., H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin hayat tatmin düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Fernandez, E. (2013. Early Childhood: Dimensions and Contexts of Development and Well-Being. In (Eds., Asher Ben-Arieh, Ferran Casas Ivar Frønes, Jill E. Korbin) Handbook of child well being. New York Springer pp.1629-1648).
• Gilman, R., & Huebner, E. S. (2006). Characteristics of adolescents who report very high life satisfaction. Journal of Youth and Adolescence, 35, 293-301.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Göker, G ve Keskin, S. (2015). Haber Medyası ve Mülteciler: Suriyeli Mültecilerin Türk Yazılı Basınındaki Temsili. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 41;229-258.
• Goloğlu, S. (2009). Fen eğitiminde sosyo-bilimsel aktivitelerle karar verme becerilerinin geliştirilmesi: dengeli beslenme. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Grant, M. (1987). Handbook of community health (4th ed). Philadelphia: Lea and Febiger. Gün, Z. & Bayraktar, F. (2008). Türkiye'de iç göçün ergenlerin uyumundaki rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 19, 167-176.
• Haring, M., J., Stock, W., A. and Okun, M., A. (1984). A research snynhesis os gender and social class as correlates of subjective well-being. Human Relations. 37:645-657.
• Hefferon, K. and Boniwell I. (2014). Pozitif psikoloji: kuram, uygulama ve araştırmalar. (Çev Ed., Tayfun Doğan). Ankara. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hjern., A., Angel, B. and Hojer, B., (1991). Persecution and behavior: a report of refugee children from Chile. Child Abuse Neglect. 15, 239–248.
• Herzog, A., R. and Rodgers, W., L. (1981) The scructure of subjective well-being in different age groups. Journal of Gerontology. 36(4):472-479.
• Homel, R. ve Burns, A. (1989). Environmental quality and the wellbeing of children. Social Indicators Research, 21 (2), 133-158.
• Horley, J. and Lavery, J.,J. (1995) Subjective well being and age. Social Indıcator Research. 34.257-282.
• Huebner, E. S. (1991). Initial development of the Students’ Life Satisfaction Scale. School Psychology International, 12, 231–240.
• Huebner, E.S., Valois, R.F., Paxton, R.J. & Drane, J.W. (2005). Middle school students’ perceptions of quality of life. Journal of Happiness Studies, 6, 15-24.
• Johnson, B. Ve Christiansen, L. (2014). Eğitim araştırmaları. nicel, nitel ve karma yaklaşımlar (Çev Ed. Selçuk Beşir DEMİR). Ankara. Eğiten Yayınevi.
• Karakuş, E. (2006). Göç olgusu ve eğitime olumsuz etkileri (Sultanbeyli örneği). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya
• Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (26. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kashima, E. and Hardie, A., E. (2000). The development and validation of the relational, individual and collective self aspects (rıc) scale. Asian Journal of Social Psychology,3; 19-48.
• Kaya, A. ve Siyez. D. M. (2008). Farklı sosyometrik statülerdeki ilköğretim öğrencilerinin yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 32, 69-82.
• Kocijan-Hercigonja, D., Rijavec, M., Marusic, A.,and Hercigonja, V. (1998). Coping strategies of refugee, displaced, and non-displaced children in a war area. Nord J Psychiat. 52, 45–50.
• Lee, G., R., Seccombe, K. and Shelan, C., L. (1991). Marital status and personal happines: an analysis of trend data. Journal Of Marriage And The Family. 53:504-531. Matthews, H & Limb, M & Taylor, M. (2000). The street as thirdspace. children's geographies: playing, living, learning.London: Routledge.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd ed.). London: Sage.
• Nickerson, A.B. & Nagle, R.J. (2004). The influence of parent and peer attachments on life satisfaction in middle childhood and early adolescence. Social Indicators Research, 66, 35-60.
• Ruppert, F.(2011). Travma, bağlanma ve aile konstelasyonları. İstanbul. Kaknüs Yayınları. Ryff, C. D., Magee, W. J., Kling, K. C., & Wing, E. H. (1999). Forging macro-micro linkages in the study of psychological well-being. In ed. CD Ryff, VW Marshall The Self and Society in Aging Processes, , pp. 247–278. New York: Springer.
• Rothe, E., M., Lewis, J., Castillo-Matos., H., Martinez, O., Busquets, R. and Martinez, I. (2002). Posttraumatic stress disorder among Cuban children and adolescents after release from a refugee camp. Psychiatr Serv. 53: 970–976.
• Servan-Schreiber D., Le Lin B., and Birmaher, B. (1998). Prevalence of posttraumatic stress disorder and major depressive disorder in tibetan refugee children. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 37(8):874-9.
• Sourander A.(1998). Behavior problems and traumatic events of unaccompanied refugee minors. Child Abuse Neglect. 22, 719–27.
• Şensin, C. (2016). Sınıf öğretmenlerinin suriye'den göçle gelen öğrencilerin eğitimlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bursa.
• Şirin, S. And Rogers-Şirin, L. (2015). The Educational and Mental Health Needs of Syrian Refugee Children. Washington DC. Migration Policy İnstitute.
• Sönmez, M , Adıgüzel, F . (2017). Türkiye’de Suriyeli Sığınmacı Algısı: Gaziantep Şehri Örneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16 (3), 797-807. DOI: 10.21547/jss.307333.
• Şanlı, Ö., Altun, M. ve Tan, Ç. (2015). Okula devamsızlık yapan öğrencilerin devamsızlık sebeplerinin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 14(55): 161-177.
• Sağlam, S. (2006). Türkiye’de iç göç olgusu ve kentleşme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi.5, 33-44.
• Seligman, M. E. P. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. In R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology. pp. 3-9.Oxford: Oxford University Press.
• Özer, S., Şirin, S. and Oppedal, B. (2013). Bahcesehir study of Syrian refugee children İnTurkey.https://www.fhi.no/globalassets/dokumenterfiler/moba/pdf/bahcesehir-study-report.pdf adresinden 15.12.2017 tarihinde erişildi.
• Öztan, S. (2013). Ortaokul 6.7.8. sınıf öğrencilerinin okul tükenmişliklerinin yaşam doyumları ve benlik kurgusu algıları açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi: Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Polat, G. (2006). İç göçün çocuk ruh sağlığına etkileri Antalya ili şafak mahallesinde karşılaştırmalı bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Santrock, W., J. (2011). Yaşam boyu gelişim.(Çeviri Editörü: Galip Yüksel). Ankara. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tanay Akalın, A. (2016). Türkiye ye gelen Suriyeli göçmen çocukların eğitim sorunları. İstanbul Aydın Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Trawick-Smith, J.(2014). Erken çocukluk döneminde gelişim. kültürlerarası bir karşılaştırma. (Çev: Berrin Akman). Ankara. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Uğurlu, N. (2015). Suriyeli göçmen çocuklarda sanat terapisinin travma, depresyon ve anksiyete semptomlarina etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Polat, M., ve Hoşgörür, V. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okula devamsızlık nedenleri. MKSU Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1): 25-42.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Wilson, W:, R. (1967). Correlates of awoded happines. Psychological Bulletin. 67:294-306.