Production Planning With Fuzzy Linear Programming Approach

Yıl 2013, Cilt 1, Sayı 1, 2013, 33 - 45, 01.12.2013

Kenan Oruç Melike Gülışık

Öz

Borders among countries have been removed and the competition among enterprises has dramatically increased with the globalization process that has been taking place since the last period of the 20’th century. In order to survive and become successful, this present process requires enterprises to have effective production planning, especially for those engaging in production with order in advance. One possible way of effective production planning is linear programming. It is necessary that data must be of an exact kind in order to be used in linear programming which is a mathematical method. But in real life, it is not possible to know or determine the exact data (such as the amount of demand for a product, the amount of raw materials used in production, price and etc.) in advance. Therefore, fuzzy linear programming models are suggested for such fuzzy cases that exact data is unknown With the production capacity of 600 000 tons of tomato paste annually, Turkey, after USA and Italy, is the third largest production country in the world and the second one in Europe. As it is known, the main source in the production process of tomato paste is tomatoes and those appropriate kinds of tomatoes are grown at certain times in a year. In this sense, it is a must for the firms dealing with tomato paste business to plan and schedule carefully the amounts and times of purchasing and processing of raw materials, amounts of production. Moreover, the amount of the sources for a kg tomatoes source like tomatoes, energy, labor etc. are fuzzy. In this study, a production planning is made with using fuzzy linear programming by analyzing the production process of an example firm dealing with tomato paste, located in Bursa.

Anahtar Kelimeler

Fuzzy Linear Programming, Production Planning, Tomato Paste

BULANIK DOĞRUSAL PROGRAMLAMA YAKLAŞIMI İLE ÜRETİM PLANLAMASI

Öz

20. yüzyılın son döneminden itibaren yaşanan küreselleşme süreciyle birlikte ülkeler arası sınırlar ortadan kalkmış, işletmeler arası rekabet çok artmıştır. Yaşanmakta olan bu süreç, özellikle siparişe göre çalışan ve mal üretimi yapan işletmelerin hayatta kalabilmeleri ve başarılı olmaları için etkin bir üretim planlaması yapmalarını gerektirmektedir. Etkin bir üretim planlaması için kullanılabilecek yöntemlerden birisi de doğrusal programlamadır. Matematiksel bir yöntem olan doğrusal programlamada kullanılacak verilerin kesin değeri bilinen veriler olması gerekmektedir. Fakat gerçek hayat uygulamalarında kesin verileri (ürüne gelecek talep miktarı, üretimde kullanılacak hammadde miktarı, fiyatı vb.) önceden belirlemek mümkün olmamaktadır. Verilerin kesin olmadığı, bulanık olduğu durumlar için bulanık doğrusal programlama modelleri önerilmiştir. Türkiye sahip olduğu yıllık 600.000 tonu aşan domates salçası üretim kapasitesiyle; ABD ve İtalya’dan sonra Dünya’da üçüncü, Avrupa’da ise ikinci sıradaki en büyük üreticidir. Bilindiği üzere salça üretim sürecinde ana kaynak domatestir ve salçalık domatesler ancak yılın belli dönemlerinde yetişmektedir. Bu anlamda salça üretimi yapan işletmelerin hammadde alım/işleme, mamul üretim miktar ve zamanlarını iyi ve dikkatli planlamaları gerekmektedir. Ayrıca üretim sürecinde kullanılan 1 kg. salça üretimi için gereken domates, enerji, işgücü miktarı vb. kaynaklar bulanıktır. Bu çalışmada, Bursa’da üretim yapan bir salça fabrikasının üretim süreci incelenerek bulanık doğrusal programlama modeli ile üretim planlaması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bulanık Doğrusal Programlama, Üretim Planlama, Salça

Kaynakça

• Abdel Kader, M. G. & Dugdale, D., (2001). Evaluating Investment in Advanced Manufacturing Technology: A Fuzzy Set Theory Approach. British Accounting Review, 33, s.455-489.
• Çetinkaya, K. (2000). Toplam Tasarım. (1.Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Amiri, N. M. & Nasseri, S.H. (2006). Duality in Fuzzy Number Linear Programming By Use Of A Certain Linear Ranking Function. Applied Mahematics and Computation, 180, 207.
• Baykal, N. and Beyan, T. (2004). Bulanık Mantık İlke ve Temelleri. Ankara: Bıçaklar Kitabevi.
• Carlsson, C. & Korhonen, P. (1986). A Parametric Approach to Fuzzy Linear Programming, Fuzzy Sets and Systems, 20, 17-30.
• Çevik, O. & Yıldırım, Y. (2010). Bulanık Doğrusal Programlama ile Süt Ürünleri İşletmesinde Bir Uygulama. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (18), 15-26.
• Domatesin Tarihçesi. [Online] Erişim: http://www.harranova.com.tr/domTar.html. (23.12.2012).
• Keskin, G. (2012). Domates ve Domates Salçası Durum ve Tahmin 2011/2012. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Ankara: TEPGE Yayın No: 201.
• Kobu, B. (2010). Üretim Yönetimi. (15. Baskı). İstanbul: 2010.
• Korkmaz, M. (2006). Orman İşletmelerinde Üretim Planlarının Optimizasyon Olanakları ve Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi, SBE, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Isparta.
• Lai, C. & Hwang L. (1992). Interactive Fuzzy Linear Programming. Fuzzy Sets And Systems, Vol: 45, Issue: 2, s. 169-183.
• Mendel, J. M. (2000). Uncertain Rule-Based Fuzzy Logic Systems. Usa: Prentice Hall PTR.
• Moore, G. & Jablonski, R. (1969). Production Control. (3 Edition). New York.
• Oruç, K. O., Güngör İ., Irmak, S & Şenol, S. (2012). Menu Planning With Fuzzy 0-1 Integer Programming, 3rd International Symposium on Sustainable Development, May 31 - June 01 2012, Sarajevo.
• Özkan, M.M., (2002). Bulanık Doğrusal Programlama ve Bir Tekstil İşletmesinde Uygulama Denemesi. Uludağ Üniversitesi, SBE, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa.
• Sarısaçlı, İ. E. (2010). Domates Salçası. [Online] Erişim: http://www.ceidam.com/FileUpload/bs238314/File/domates_salcasi.pdf. (28.12.2012).
• Yılmaz, H. (2010). Doğrusal Programlama Tekniği ile Üretim Planlamasının Mobilya Sektöründe Uygulanması. Süleyman Demirel Üniversitesi, SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• T.C MEB. (2010). Salça Üretim Teknolojisi Ders Notları. Gıda Teknolojisi. Ankara.
• Tuş, A. (2006). Bulanık Doğrusal Programlama ve Üretim Planlamasında Bir Uygulama Örneği, Uludağ Üniversitesi, SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
• Werners, B. (1987). An Interactive Fuzzy Programming System, Fuzzy Sets and Systems, 23, 131-147.
• Zadeh, L.A. (1965). Information and Control. Fuzzy Sets, 8, 338-353.
• Zimmermann, H.J. (1983). Fuzzy Mathematical Programming, Computers and Operations Research, 10 (4), 291-298.