1980 SONRASI DÖNEMDE TÜRKİYE DIŞ TİCARETİNİN GENEL BİR ANALİZİ

Yıl 2000, Cilt: 16 Sayı: 1, 223 - 254, 01.12.2000

Meriç Subaşı Ertekin , Erol Kutlu

Öz

Günümüzde dış ticaret, ülkelerin kalkınmalarının sürdürülmesinde ve dünya ülkeleriyle bütünleşmenin sağlanmasında en önemli unsurlardan biri olarak görülmektedir. Bu yüzden, ülkeler ülke çıkarlarını korumak amacıyla dış ticaret politikası denilen dış ticaretlerini sınırlandırıcı, özendirici ya da bu işlemlerin yapılış şekillerini düzenleyici önlemler alırlar.
Türkiye'nin dış ticaret politikalarına ve dış ticaretinin gelişimine bakıldığında, 1980 yılına kadar ithal ikamesine dayalı sanayileşme politikası izlenmiştir. 24 Ocak 1980 Kararları ile serbest dış ticaret politikasının uygulamaya konulmasıyla ithal ikamesine dayalı sanayileşme yerini ihracata yönelik sanayileşme politikasına bırakmıştır.
Bu dönemde başlayan dışa açılma çabaları sonucunda dış ticarette , özellikle ihracatta önemli gelişmeler olmuştur. AB ülkeleriyle olan ilişkilerde canlanma başlamış, Orta Doğu ve İslam ülkeleriyle olan ticarette önemli artışlar sağlanmıştır. Ayrıca ihracat 4;ırım ürünleri ağırlıklı yapıdan sanayi ürünleri ağırlıklı bir yapıya
geçerken, ithalattaki artışta da tüketim malı ithalatındaki arttş hammadde ve yatırım malı ithalatındaki artıştan fazla olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dış ticaret, Türkiye

Kaynakça

• D.İ.E. Türkiye İstatistik Yıllıkları.
• D.P.T., IV. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983), Ankara, Nisan 1979.
• D.P.T., IV. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983) Yatırımların -İhracatın ve Döviz Kazandırıcı Hizmetlerin Teşviki, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, Nisan 1977.
• D.P.T., V. Beş Yıllık Plan Öncesinde Gelişmeler:1972-1983, Ankara, 1985.
• D.P.T., V. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989), 1987 Yılı Programı, Ankara, 1986.
• D.P.T., VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı Öncesinde Gelişmeler (1984-1988). Ankara, 1990.
• D.P.T., VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994), Ankara, 1989.
• D.P.T., VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994) 1990 Yılı Programı, Ankara, 1990.
• D.P.T., VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), Ankara, 1995.
• D.P.T., VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000) 1996 Yılı Programı, Ankara, 1996.
• D.P.T., VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000) 1997 Yılı Programı, Ankara, 1997.
• Dış Ticaret Dergisi. http://www.foreigntrade.gov.tr/EKONOMİ/TRKEK097/distic.htm
• EGE A. Yavuz, Türkiye'nin Dış Ticaretinin Bugünü ve 21. Yüzyıla Doğru Muhtemel Gelişmeler, Dış Ticaret Dergisi. http:// www. foreigntrade.gov.tr/TİCARET/DTDERGİ/ekim98/trkdistic.htm.
• GÜVEN Tarık Celal, Cumhuriyetin 75. Yıldönümünde Dış Ticaretimizin Geçmişi ve Bugünü, Dış Ticaret Dergisi. http://www.foreigntrade.gov.tr/TİCARET/ DTDERGİ/ekim98/cumhuriyet.htm.
• HİÇ Süreyya, Türkiye Ekonomisi, Menteş Kitapevi, İstanbul, 1991.
• İ.T.O., Ekonomik Rapor (1997-1998), İstanbul, Ağustos 1998.
• ----------- İktisadi rapor, Ankara, 1987.
• KARLUK Rıdvan, Uluslararası Ekonomi, İstanbul, 1998.
• KEPENEK Y akup ve YENTÜRK Nurhan, Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1997.
• ÖZCAN Avni, "Dünden Bugüne Dış Ticaretimizdeki Gelişmeler," Dış Ticaret Dergisi. http://www.foreigntrade.gov.tr/TİCARET/DTDERGİ/ekim98/dnbgdis tic.htm.
• ÖZTÜRK Hüseyin, " Cumhuriyetimizin 75'inci Yılında Ülkemizde Uygulanan İthalat Politikalarına Genel Bir Bakış," Dış Ticaret Dergisi. http://www.foreigntrade.gov.tr/TİCARET/DTDERGİ/ekim98/ithpoliti ka;htm.
• Resmi Gazete (17.1.1990) 20405 sayılı RG'de yayımlanan 89/1491() sayılı İthalat Rejim Kararı
• -----------------(28.12.1994) 21802 sayılı
• -----------------( 8.2.1994) 2184 3 sayılı
• -----------------(1.6.1995) 22300 sayılı RG'de yayımlanan 95/6815 sayılı karar ve yönetmelik
• -----------------(31.12.1995) 2251 O sayılı RG' de yönetmelik
• -----------------( 1.6.1995) 22300 sayılı RG' de 95/6816 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
• ----------------(1.6.1995) 22300 sayılı RG'de 95/6817 sayılı karar ve yönetmelik
• SEYİDOGLU Halil, Türkiye'de Sanayileşme ve Dış Ticaret Politikası, Ankara, 1982.
• SEYİDOGLU Halil, Uluslararası İktisat, İstanbul, 1998.
• T.C. Maliye Bakanlığı, Yıllık Ekonomik Rapor, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1994.
• T.O.B.B., İktisadi Rapor, Ankara, 1986.
• TOMANBA Y Mehmet, Dış Ticaret Rejimi ve İhracatın Finansmanı, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara, 1995.