ACCORDING TO THE "GREAT MAN THEORY" FROM THE LEADERSHIP THEORIES MAWLÂNÂ, AND MAWLAWIYYA ORGANIZATION FROM THE POINT OF VIEW OF MANAGEMENT

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 4, 153 - 179, 27.12.2023

Özgül Örsal

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1257298

Öz

Which is timeless, loved, and followed in every period, can create different effects in every person it reaches, and is shaped by Mawlânâ and his principles Mawlawiyya about, Asaf Halet Çelebi's book, which is among the limited domestic resources of the period until 1957 has a depth that the reader can make sense of according to its field. Due to Çelebi's command of five languages and Sufism, all his articles and books published in Turkey until 1957 were synthesized (the first of its kind) Mawlânâ and the Mawlawiyya Book worth examining one qualification carries. Of course, Çelebi has no intention of contributing to the field of leadership and management sciences. In this study, both Mawlânâ, according to the Great Man Theory of leadership, and the political administrators in Anatolia in the 13th century, Mawlânâ's management/organizational management systems, his works, teachings, conversations, metaphors regarding the manager, are systematically discussed with an analytical approach through facts, and contemporary will be compared from a management perspective.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Great Man Theory, Management, Mevlana, Administrator

LİDERLİKTE BÜYÜK ADAM TEORİSİ’NE GÖRE MEVLANA VE YÖNETİM BAKIŞ AÇISIYLA MEVLEVİLİK ÖRGÜTÜ

Öz

Her çağda sevilen, takip edilen, ulaştığı her insanda başka etkiler yaratabilen Mevlana ve onun ilkeleriyle şekillenen Mevlevilik hakkında, 1957 yılına kadarki dönemin sınırlı yerli kaynaklar içindeki Asaf Halet Çelebi’nin kitabının, okuyucusunun alanına göre anlamlandırabileceği bir derinliği vardır. Kitabının ana fikri ve güçlü yönü, Türk Yurdu’nda 1957 yılına kadar Mevlana ve Mevlevilik hakkında yayınlanan tüm makaleleri, kitapları sistematik analiz yöntemine benzer yöntem kullanarak sentez etmesidir. Çelebi’nin beş dile, eski doğu kültürü ve tasavvufa hâkim olması, farklı dillerdeki eserleri Türkçeye çevirebilmesi, kitabın sentezinde seçtiği yöntemin ilk olması, incelemeye değer bir nitelik taşır. Elbette Çelebi’nin liderlik ve yönetim bilimleri alanına katkı gibi bir amacı yoktur ancak kitabıyla gerçek yaşama ayna tutar. Bu çalışmada, hem liderlikte Büyük Adam teorisine göre Mevlana’yı hem de 13. yüzyılda Anadolu’daki siyasî yöneticilerle Mevlana’nın yönetim/örgüt idare sistemleri, yönetici ile ilgili eserleri, öğretileri, sohbetleri, metaforları olgular üzerinden sistematik olarak analitik yaklaşımla ele alınıp, çağdaş yönetim bakış açısıyla karşılaştırılacaktır. Bu tespitler yönetim/liderlik alanındaki akademisyenler ve ilgili tüm okurlar için farkındalık oluşturacak yeni bakış açıları kazandıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Büyük Adam Teorisi, Yönetim, Mevlana, Yönetici

Kaynakça

• Adair, J. (2003). Esin veren lider; başarı nasıl motive edilir, yüreklendirilir ve yakalanır?. İstanbul: Dharma Yayınları.
• Argenti, P.A. & Druckenmiller, B. (2004), Reputation and the corporate brand. Corporate Reputation Review, 6(4), 368‐74.
• Arpaguş, S. (2005). Mevlânâ Celâleddin Rûmî”nin eserleri üzerine yapılan İngilizce çalışmalar, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 6(14), 775-804.
• Bass, B.M., & Stogdill, R.M. (1990). Bass & Stogdill's handbook of leadership: Theory, research, and managerial applications. New York: The Free Press, Simon & Schuster.
• Can, Şefik. (2014). Mevlâna: Konuların göre açıklamalı Mesnevi tercümesi. (6 Cilt, 14. Basım). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Carlyle, T. (1840). On heroes, hero-worship, and the heroic in history. London: Chapman and Hall.
• Carlyle, T. (1869). Heroes and hero-worship (Vol. 12), London: Chapman and Hall.
• Chittick, W.C. (1991). Rûmî and The Mawlawiyyah. S.H. Nasr (Ed.). Islamic Spirituality: Manifestations (ss. 105-126) içinde. NewYork: The Crossroad Publishing Company.
• Çelebi, A.H. (1957). Mevlana ve Mevlevilik. (1. Baskı). İstanbul: Turgut Atasoy ve ortağı Mat.
• Çelebi, A.H. (2006). Mevlana ve Mevlevilik. (2. Baskı). Ankara: Hece Yayınları.
• Eflâki, A. (1964). Ariflerin menkıbeleri (Çev. T. Yazıcı). İstanbul: M.E.B. Yayıncılık.
• Emerson, R.W. (1987). Representative Men: Seven lectures (4. Baskı), ABD: Harvard University Press.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve organizasyon, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Ergül, E. (2011) Hukukçu ve yöneticiler için Mevlana bilgeliği. Ankara: Orient Yayınları.
• Galton, R. (1840). Hereditary genius, London: Macmillan and CO
• Gölpınarlı, A. (1981). Mesnevî tercümesi ve şerhi I-II. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitapevleri.
• Gölpınarlı, A. (1984). Mecâlis-i Seb’a (Yedi Meclis) ; Mevlana Celaleddin-i Rumi, 1207-1273, Mecalis-i Seb’a çeviri kiitabı, İstanbul: Kent Basımevi.
• Hatch, M.J. (1997). Organization theory, Oxford: Oxford University Press.
• Iglesias, O., Malkovich, S., Singh, J.J., & Sierra, V. (2019). Do customer perceptions of corporate services brand ethicality improve brand equity? Considering the roles of brand heritage, brand image, and recognition benefits. Journal of Business Ethics, 154, 441-459.
• İpek, C. (2018). Mesnevi’deki hikâyelerin eğitimde örnek olay yöntemi ve bağlam temelli öğrenme yaklaşımı kapsamında değerlendirilmesi (yönetim bilimi için seçilmiş örnekler). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 63-79. doi: 10.33692/avrasyad.509963
• Koçel, T. (2013). İşletme yöneticiliği (14. Baskı). İstanbul: Beta Basım.
• Koro-Ljungberg, M. (2001). Metaphors as a way to explore qualitative data, Qualitative Studies in Education, 14(3), 367–379.
• Köktürk, A. (2011). Modern öncesi devletin yönetim anlayışı. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 7(13), 73-97.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. University of Chicago, ABD: Chicago, IL.
• Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. Academy of Management Perspectives, 16(1), 57-72. doi: 10.5465/ame.2002.6640181
• Massie, J.L. (1983). İşletme yönetimi (Çev: Ş. Özalp). Eskişehir: Baytaş Yayıncılık. Mevlana Celâleddin-i Rumi. (1207-1273). Mesnevi-i Ma’nevi. ikinci defter, beyit, 384-433.
• Meyerovitch, E.V. (2010). Rumi le livre du dedans: Fîhı-Mâ-Fîhı, Paris, Fransa: Babil.
• Morgan, G. (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor, (Çev.: Z. Dicleli & G. Bulut). İstanbul: Mess Yayınları.
• Organ, D.W. (1996). Leadership: The great man theory revisited. Business Horizfons, 39(3), 1-4 doi: 10.1016/S0007-6813(96)90001-4.
• Örsal, Ö. (2022). Yeni yönetsel yaklaşımda pozitif örgütsel davranışının kültür felsefesi açısından incelenmesi. M. Kısa (Ed). Sosyal beşeri ve idari bilimler alanında uluslararası araştırmalar IV (s. 215-228) içinde . İstanbul: Eğitim Yayınevi.
• Özalp, İ. (1987). Yönetim ve organizasyon. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları.
• Özdamar, M. (2010). İnsanlığın piri Hz. Mevlânâ. İstanbul; Kırk Kandil Yayınevi.
• Özen, Ş. (2000). Türk yönetim/organizasyon yazınında yöntem sorunu: Kongre bildirileri üzerine bir inceleme. Doğu Akdeniz Üniversitesi Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 89-118.
• Phillips, N., & Hardy C. (2002). Discourse analysis, USA: Sage Publications.
• Rodoplu, D.Ş., & Rodoplu, G. (2015). Emotional intelligence for managerial effectiveness in businesses: A metaphorical assessment from the Mevlana's seven advice perspective, British Journal of Economics, Finance and Management Sciences, 10(1), 43-60.
• Sargut, S. & Özen, Ş. (2007). Örgüt kuramlarına genel bir bakış: Karşılaştırmalı bir çözümleme; örgüt kuramları, Ankara: İmge.
• Schmitt, R. (2005). Systematic metaphor analysis as a method of qualitative research, The Qualitative Report, 10(2), 358–394.
• Spector, B.A. (2016). Carlyle, Freud, and The Great Man Theory more fully considered. Leadership, 12(2), 250-260. doi: 10.1177/1742715015571392
• Şahin, B. (2007). Divanı-ı Kebirden seçmeler. Konya: Rumi Yayınları.
• Şen M. (1987). Eva de Vitray Meyorovitch’ e göre Mevlana. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, 2, 1-11.
• T.C Resmî Gazete 21 Ocak 2023 Cumartesi Genelge, 2023 yılı “Mevlana Yılı” kabul edildi. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/01/20230121-10.pdf adresinden erişildi.
• TDK. (t.y.). Türkçe Sözlük. (2023). https://www.tdk.gov.tr
• Tekin, M. (1989). Roman sanatı. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
• Türkiye Yazma Eserleri Kurumu Başkanlığı Yayınları (2015). Mesnevi-i Manevi, Mevlana Celaleddin-i Rumi (1207-1273), (Çev. D. Örs, H. Kırlangıç), İstanbul: Bilnet Matbaacılık ve Ambalaj Sanayi A.Ş.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2007). UNESCO Medal in honour of Mawlana Jalal – ud - Din Balkhi – Rumi. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001473/147319e.pdf adresinden erişildi.
• Uzun, Y. (2020). Mesnevi’den günümüze ışık tutan etik yönetim düsturları. Sayıştay Dergisi, 33 (118), 41-69.
• Yıldıran, C., & Fidan, Y. (2020). Mevlâna’nın yönetime özgü fikirlerinin Konyalı girişimci ve yöneticiler üzerindeki etkileri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, [Prof. Dr. Sabri Orman Özel Sayısı] 160-173.
• Yıldırım, A., & Akgül, N. (2021). Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanında insan kaynakları yönetimi düşüncesi. Düşünce ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 168-188.