YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDEKİ SAĞLIK HİZMETİYLE İLİŞKİLİ ENFEKSİYONLAR VE ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ: İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ BASAMAK HASTANENİN KARŞILAŞTIRILMASII

Yıl 2023, Cilt: 37 Sayı: 2, 49 - 56, 31.08.2023

Tuba Ilgar , Uğur Kostakoğlu , İlknur Esen Yıldız , Fatma Şahinoğlu Atmaca Zehra Yılmaz Mehtap Kuntay Ayşe Ertürk

https://doi.org/10.54962/ankemderg.1349974

Cited By: 1

Öz

Antibiyotik direnci, sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonlarda (SHIE) önemli bir sorun olarak karşımıza çıkabilmektedir. Çalışmada aynı il içinde bulunan ikinci basamak hastane (2.BH) ile üçüncü basamak hastane (3.BH) yoğun bakım ünitelerindeki (YBÜ) SHİE hızlarının ve antimikrobiyal direnç oranlarının karşılaştırılması amaçlanmıştır.
2.BH ve 3.BH’deki YBÜ’lerde, 1 Ocak 2017 – 31 Aralık 2019 tarihleri arasında, Centers for Disease Control and Prevention (CDC) kriterlerine göre SHİE tanısı almış 18 yaş ve üzerindeki hastalar çalışmamıza dahil edilmiştir. SHİE insidans hızı, insidans dansitesi ve Klebsiella spp., Pseudomonas spp. ve Acinetobacter spp.’de karbapenem direnç oranları karşılaştırılmıştır. YBÜ’lerde 2.BH’de 158, 3.BH’de 519 SHİE gelişmiştir. SHİE insidans hızı 3.BH’deki YBÜ’lerde 2.BH’dekilerden daha yüksek bulunmuştur. 2.BH YBÜ’lerinde 2017-2019 yılları arasındaki karbapenem dirençli Klebsiella spp. oranları 3.BH’ye kıyasla istatistiksel açıdan anlamlı olarak daha yüksek saptanmıştır (p=0.001). Hastaneler arasında Pseudomonas spp. ve Acinetobacter spp.türlerinde karbapenem direnç oranları açısından istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunamamıştır (sırasıyla p=0.723, p=0.267). Her iki hastanede de yıllar arasında karbapenem direnci oranlarında anlamlı bir değişiklik saptanmamıştır (p>0.05).
3.BH YBÜ’lerde SHİE hızı daha yüksek saptanmasına rağmen direnç oranları 2.BH’ye kıyasla daha düşük veya benzer bulunmuştur. Bu farkı inceleyen ileri çalışmalar antimikrobiyal direncin azalmasında yardımcı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Antimikrobiyal direnç, hastane enfeksiyonu, sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyon, yoğun bakım ünitesi

Nosocomial Infection and Antimicrobial Resistance in Intensive Care Units: Comparison of Secondary and Tertiary Hospital

Öz

Antibiotic resistance can be an important problem in healthcare-associated infections (HAI). The aim in this study was to compare HAI rates and antimicrobial resistance rates in the intensive care units (ICU) of a secondary hospital (SH) and a tertiary hospital (TH) in the same province.
Patients aged 18 years and older who were diagnosed with HAI according to Centers for Disease Control and Prevention (CDC) criteria in ICUs of SH and TH between January 1st 2017 to December 31st 2019 were included. HAI incidence rate, incidence density, and carbapenem resistance rates in Klebsiella spp., Pseudomonas spp. and Acinetobacter spp. were compared.
In the ICUs, 158 HAIs developed in the SH and 519 in the TH. HAI incidence rate were higher in the ICUs of TH than in the SH. Carbapenem-resistant Klebsiella spp. rates in ICUs of SH between 2017 and 2019 were statistically significantly higher than in TH (p=0.001). No statistically significant difference in carbapenem resistance rates of Pseudomonas spp. ve Acinetobacter spp. was found (p=0.723, p=0.267, respectively). There was no significant change in carbapenem resistance rates between years in both hospitals. (p>0.05).
Although HAI rates were higher in the ICUs of TH, resistance rates were lower or similar compared to SH. Further studies examining this difference may be helpful in reducing antimicrobial resistance.

Anahtar Kelimeler

Antimicrobial resistance, healthcare associated infection, intensive care unit, nosocomial infection

Kaynakça

• 1. Al Johani SM, Akhter J, Balkhy H, El-Saed A, Younan M, Memish Z. Prevalence of antimicrobial resistance among gram-negative isolates in an adult intensive care unit at a tertiary care center in Saudi Arabia. Ann Saudi Med. 2010;30(5):364-9. https://doi.org/10.4103/0256-4947.67073
• 2. Ali S, Birhane M, Bekele S, et al. Healthcare associated infection and its risk factors among patients admitted to a tertiary hospital in Ethiopia:longitudinal study. Antimicrob Resist Infect Control. 2018;7(2):1-9. https://doi.org/10.1186/s13756-017-0298-5
• 3. Bacakoğlu F, Korkmaz Ekren P, Taşbakan MS, et al. Multidrug-resistant Acinetobacter baumannii infection in respiratory intensive care unit. Mikrobiyol Bul. 2009;43(4):575-85. PMID: 20084910
• 4. Borcak D, Doğan Çelik A, Durmuş G. Beyin ve sinir cerrahisi kliniğinde hastane kökenli enfeksiyonların risk faktörleri. Abant Med J. 2017;6(3):114-9. https://doi.org/10.5505/abantmedj.2017.38233
• 5. Duran H, Çeken N, Atik B. Escherichia coli ve Klebsiella pneumoniae türlerinde antibiyotik direnci ne durumda? Yoğun bakım ünitesinden beş yıllık analiz. Firat Med J. 2022;27(2):116-20.
• 6. Ergönül Ö, Aydin M, Azap A, et al. Healthcare-associated Gram-negative bloodstream infections: antibiotic resistance and predictors of mortality. J Hosp Infect. 2016;94(4):381-5. https://doi.org/10.1016/j.jhin.2016.08.012
• 7. Han JH, Goldstein EJ, Wise J, Bilker WB, Tolomeo P, Lautenbach E. Epidemiology of carbapenem-resistant Klebsiella pneumoniae in a network of long-term acute care hospitals. Clin Infect Dis. 2017;64(7):839-44. https://doi.org/10.1093/cid/ciw856
• 8. Kölgelier S, Küçük A, Aktuğ Demir N, ve ark. Yoğun bakımlardaki hastane enfeksiyonları: etiyoloji ve predispozan faktörler. Kafkas J Med Sci. 2012;2(1):1-5. https://doi.org/ 10.5505/kjms.2011.36036
• 9. Öncül A, Koçulu S, Elevli K. Bir devlet hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde kazanılan hastane enfeksiyonlarının epidemiyolojisi. Med Bull Sisli Etfal Hosp. 2012;46(2):60-6.
• 10. Playford EG, Craig JC, Iredell JR. Carbapenem-resistant Acinetobacter baumannii in intensive care unit patients: Risk factors for acquisition, infection and their consequences. J Hosp Infect. 2007;65(3):204-11. https://doi.org/10.1016/j.jhin.2006.11.010
• 11. Sargın Altunok E, Koç MM. Yoğun bakım ünitesinden izole edilen Acinetobacter suşlarının yıllara göre antibiyotik direnç oranlarının karşılaştırılması. ANKEM Derg. 2014;28(1):1-7. https://doi.org/ 10.5222/ankem.2014.001
• 12. Şahin AR, Doğruer D, Nazik S, ve ark. Hastane kökenli patojenlerde artan antimikrobiyal direnç sorunu: Acinetobacter baumannii. Online Türk Sağ Bil Derg. 2019;4(2):156-69. https://doi.org/10.26453/otjhs.462304
• 13. Şenol A, Özer Balın Ş. Yoğun bakım ünitelerinde sık görülen enfeksiyonlar, Gram-negatif mikroorganizmalar, antibiyotik direnci. KSÜ Tıp Fak Der. 2021;16(1):35-9. https://doi.org/ 10.17517/ksutfd.671762
• 14. T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı. Ulusal hastane enfeksiyonları sürveyans ağı (UHESA) etken dağılımı ve antibiyotik direnç raporu, 2017. Temmuz 2018, Ankara.
• 15. T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı. Ulusal sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyonlar sürveyans ağı özet raporu, 2017. Temmuz 2018, Ankara.
• 16. T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı. Ulusal hastane enfeksiyonları sürveyans ağı (UHESA) etken dağılımı ve antibiyotik direnç raporu, 2018. Temmuz 2019, Ankara.
• 17. T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı. Ulusal sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyonlar sürveyans ağı özet raporu, 2018. Haziran 2019, Ankara.
• 18. T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı. Ulusal hastane enfeksiyonları sürveyans ağı (UHESA) etken dağılımı ve antibiyotik direnç raporu, 2019. Haziran 2020, Ankara.
• 19. T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı. Ulusal sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyonlar sürveyans ağı özet raporu, 2019. Mayıs 2020, Ankara.
• 20. Tümtürk A, Tekçe AYT, Şanal L. Nozokomiyal infeksiyon etkeni Gram negatif bakterilerde karbapenem direnç oranları: Üçüncü basamak bir hastaneden retrospektif bir çalışma. Ortadogu Tıp Derg. 2019;11(4):422-6. https://doi.org/10.21601/ortadogutipdergisi.516673
• 21. Uzun B, Güngör S, Yurtsever SG, Afşar İ, Demirci M. Yoğun bakım hastalarının kan kültürlerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii suşlarının çeşitli antibiyotiklere direnç durumları. ANKEM Derg. 2012;26(2):55-60. https://doi.org/10.5222/ankem.2012.055
• 22. Yeşilbağ Z, Tekdöş Şeker Y, Şenoğlu S, Hergünsel GO. Yoğun bakım ünitesinde Klebsiella pneumoniae infeksiyonları ve karbapenem direncine etki eden risk faktörleri. Klimik Derg. 2021;34(1):25-30. https://doi.org/10.36519/kd.2021.05
• 23. Yue D, Song C, Zhang B, et al. Hospital-wide comparison of health care-associated infection among 8 intensive care units: A retrospective analysis for 2010-2015. Am J Infect Control. 2017;45(1):e7-e13. https://doi.org/ 10.1016/j.ajic.2016.10.011