THE SHIPMENT AND LOGISTIC STRUCTURING IN TURKEY OF MILITARY AIDS PROVIDED FROM BRITAIN AFTER ADANA CONFERENCE IN WORLD WAR TWO

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 50, 449 - 478, 01.12.2011

Hüsnü Özlü

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000365

Cited By: 1

Öz

During and after World War Two, Britain has started to ship the military materials in Middle East particularly to Turkey under the title of military aid. As a result of Adana conference made between Britain and Turkey, the schedules of these aids were prepared and the military materials which especially enter from Mersin and Đskenderun Ports were transferred to troops through railway and highway. Planning, shipment and logistic structuring of the aids to be made with mutual discussions of British and Turkish military delegations were prepared and the military materials were shipped. The main factor lying behind all these discussions and aids is the thought of getting Turkey involved in the war along with Britain and benefiting from strategic importance of Turkey. This paper is handled and prepared in consequence of the classification of the documents related to World War Two in the archive of General Staff, Department of Military History and Strategic Survey and the opening to studies of researchers of the documents is abolished. 

Anahtar Kelimeler

World War Two, Adana conference, military aid, military material, Transport

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA, ADANA GÖRÜŞMELERİ SONRASI, İNGİLTERE’DEN SAĞLANAN ASKERÎ YARDIMLARIN, TÜRKİYE’DE SEVKİYAT VE LOJİSTİK YAPILANMASI

Öz

İkinci Dünya Savaşı yıllarında ve sonrasında İngiltere, özellikle Orta Şark’taki askerî malzemelerini, askerî yardım adı altında Türkiye’ye sevk etmeye başlamıştır. İngiltere ve Türkiye arasında yapılan Adana görüşmeleri neticesinde bu yardımların programları hazırlanmış ve özellikle Mersin ve İskenderun Limanları’ndan giriş yapan askerî malzemeler demir yolu ve kara yolu üzerinden kıtalara nakledilmiştir. İngiliz ve Türk askerî heyetlerinin karşılıklı görüşmeleri ile yapılacak yardımların planlaması, sevkiyat ve lojistik yapılanması hazırlanmış ve askerî malzemeler sevk edilmiştir. Yapılan tüm bu görüşme ve yardımların temelinde İngiltere’nin Türkiye’yi kendi yanında savaşa sokma ve Türkiye’nin stratejik öneminden yararlanma düşüncesi yatmaktadır. Bu makale, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı arşivinde yer alan İkinci Dünya Savaşı’na ait belgelerin tasnif edilmesi ve belgelerin araştırmacıların çalışmalarına açılması neticesinde ele alınmış ve hazırlanmıştır

Anahtar Kelimeler

İkinci Dünya Savaşı, Adana görüşmesi, askerî yardım, askerî malzeme, Nakliye

Kaynakça

• Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Arşivi; Ikinci Dünya Harbi Katalogu, (IDH) Kutu 6, Gömlek 129, Belge 3.
• IDH.; K.5, G.021, B.1. IDH.; K.5, G.021, B.2. IDH.; K.6, G.129, B.4. IDH.; K.6, G.130, B.2. IDH.; K.6, G.131, B.1. IDH.; K.6, G.138, B.1. IDH.; K.6, G.139, B.2. IDH.; K.6, G.108, B.5. IDH.; K.6, G.131, B.2. IDH.; K.6, G.131, B.3. IDH.; K.6, G.131, B.4. IDH.; K.6, G.131, B.5. IDH.; K.6, G.136, B.1. IDH.; K.6, G.136, B.4. IDH.; K.6, G.136, B.2. IDH.; K.6, G.136, B.6. IDH.; K.6, G.136, B.8. IDH.; K.6, G.134, B.2. IDH.; K.6, G.135, B.1. IDH.; K.2, G.095, B.1. IDH.; K.2, G.062, B.1. IDH.; K.2, G.064, B.1. IDH.; K.1, G.076, B.1. IDH.; K.2, G.026, B.1. IDH.; K.1, G.092, B.1. IDH.; K.1, G.083, B.1. IDH.; K.6, G.139, B.3. IDH.; K.6, G.139, B.3. IDH.; K.6, G.139, B.8. IDH.; K.6, G.140, B.1. IDH., K.6, G.140, B.2. IDH., K.6, G.140, B.3. IDH., K.6, G.140, B.6.
• “Adana Mülakatı”; Ikdam, 3 Şubat 1943.
• Albrecht, Ulrich; Dieter, Ernst; Peter, Lock; Herbert, Wulf; Silahlanma ve Azgelişmişlik, Iran, Hindistan, Yunanistan, Türkiye: Keskinleşen Militarizm, Çev. Ümit Kıvanç, Mehmet Budak, Istanbul, 1978.
• As, Efdal; Cumhuriyet Dönemi Ulaşım Politikaları (1923-1960), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk Ilkeleri ve Inkılap Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Izmir, 2006.
• Barkay, Gül Inanç; ABD Diplomasisinde Türkiye, 1940-1943, Büke Yayınları, Istanbul, 2001.
• “Barış Unsuru Türkiye”; Ulus, 14 Şubat 1943,
• “Bütçe Görüşmeleri Münasebetiyle”; Tan, 29 Mayıs 1943.
• Dennıston, Robin; Churchill’in Gizli Savaşı, Diplomatik Yazışmalar, Ingiliz Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye 1942-1944, Çev. Sinan Gürtunca, Sabah Kitapları, Istanbul, 1998.
• Deringil, Selim; Denge Oyunu, Istanbul, 1994.
• Erden, Ali Fuad; Ismet Inönü, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1999.
• Erkin, Feridun Cemal; Dışişlerinde 34 Yıl Anılar-Yorumlar, C.1, Ankara, 1980.
• Erkin, Feridun Cemal; Türk Sovyet Ilişkileri ve Boğazlar Meselesi, TTK, Ankara, 1968.
• Ertem, Sadri; “Adana Konuşmaları”, Vakit, 5 Şubat 1943.
• Esmer, Ahmet Şükrü-SANDER, Oral; “Ikinci Dünya Savaşı’nda Türk Dış Politikası”, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1945), Ankara, 1969.
• Gürün, Kamuran; “Savaşın Ilk Yılı ve Türkiye”, Altıncı Askerî Tarih Semineri Bildirileri I, Ikinci Dünya Harbi ve Türkiye, 20-22 Ekim 1997, Istanbul, 1998.
• Karakuş, Erdoğan; Ingiliz Belgelerinde Ikinci Dünya Savaşı Öncesi Türk Ingiliz Ilişkileri, 1938-1939, Genelkurmay ATASE Başkanlığı Yayını, Ankara, 2004.
• Meram, Ali Kemal; Belgelerle Türk-Ingiliz Ilişkileri Tarihi, Kitaş Yayınları, Istanbul, 1969.
• Öztoprak, Izzet; “Ikinci Dünya Savaşı Döneminde Adana Görüşmelerinin Siyasi Yönü”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt 16, Ankara, Mart 2000.
• Taşkıran, Cemalettin; “1941 Yılı Başında Türk-Ingiliz Siyasi ve Askerî Görüşmeleri, (Ocak-Şubat-Mart 1941)”, Altıncı Askerî Tarih Semineri Bildirileri I, Ikinci Dünya Harbi ve Türkiye, 20-22 Ekim 1997, Istanbul, 1998.
• Türkiye-Ingiltere Đlişkileri ve Muhtemel Gelişmeler; Harp Akademileri Komutanlığı Yayını, Đstanbul, 1993.
• Weisband, Edward; Ikinci Dünya Savaşı’nda Inönü’nün Dış Politikası, Cilt 2, Istanbul, 2000.
• Cumhuriyet. Ikdam. Vakit. Tan. Ulus.