CUMHURBAŞKANLIĞI FORSU VE 16 TÜRK DEVLETİ TARTIŞMASI

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 57, 0 - 0, 11.01.2015

Emrullah Öztürk

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000433

Öz

1925 yılında bir talimatname ile son şeklini alan CumhurbaşkanlığıForsu, 

cumhurbaşkanlığımakamınıtemsil eden en üst simgedir. Cumhurbaşkanının 

bulunduğu her yerde; bayrak direğinde, çalışma masasında, makam arabasında yer 

alan fors, 1922 yılından beri kullanılmaktadır. Bir güneşve etrafında 16 yıldız 

olarak yer alan simgeye CumhurbaşkanlığıArması, bu armanın Türk bayrağının sol 

üst köşesine uyarlanmışhaline CumhurbaşkanlığıForsu denir. Armada yer alan 

yıldızların sayısının 16 olmasıve bunların tarihte kurulmuşolan Türk devletlerine 

işaret etmesi meselesi, Cumhuriyetinerken döneminde olmasa da 1960’lıyıllardan 

beri tarihçiler arasında tartışma konusu olmuştur. Forstan bağımsız olarak, 16 Türk 

devleti sayısının belirlenmesi çalışmaları, bir rivayete göre Atatürk zamanında bir 

heyet tarafından ele alındığısöylenmiştir. Bu makalemizde, forsun şekli ve önemi, 

amblemdeki güneşin ve yıldızların bir anlamının olup olmadığı, varsa bu 

anlamlandırmanın ne zaman ve hangi saiklerle yapıldığı; bundan mütevellit 16 Türk 

devleti meselesinde yaşanan tartışmalar incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

CumhurbaşkanlığıForsu, Arma, 16 Türk Devleti, Bayrak

Kaynakça

• KAYNAKLAR
• 1- Arşiv Belgeleri
• Cumhurbaşkanlığı Arşivi
• 2- Süreli Yayınlar, Kanun ve Kararnameler
• Akşam Gazetesi
• Anıtkabir Atatürk Müzesi Albümü
• Cumhuriyet Gazetesi
• Hakimiyeti Milliye
• İkdam Gazetesi
• Resmi Gazete TBMM Zabıt Ceridesi
• 14 Eylül 1937- 3708, 7175 sayılıKararname
• 27.1.1978 Tarih ve 7/14576 SayılıBakanlar Kurulu Kararı
• 28.7.1937 Tarih ve 2/7175 sayılıKararname ile Yürürlüğe Konulan Türk Bayrağı Nizamnamesi
• 29.5.1936 Tarih ve 2994 SayılıTürk BayrağıKanunu
• Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığının, Cumhurbaşkanlığı Forsu Hakkında, CumhurbaşkanlığıGenel Sekreterliğine Gönderdiği 26.9.2001 Tarihli Rapor
• Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığının, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğine Gönderdiği 13.11.2001 Tarihli Raporu
• İcra Vekilleri Heyetinin 29/7/1939 Tarih ve 2/11604 SayılıKararnamesiyle Yürürlüğe Konulan Türk BayrağıNizamnamesine Ek Nizamname
• 3- Makaleler
• ATSIZ, Nihal; “16 Devlet Masalıve Uydurma Bayraklar”, Ötüken, Sayı65, Mayıs 1969
• DONUK, Abdulkadir; “Tarihte Kurulan Türk Devletleri”, Türk Kültürü, S.249, Yıl. XXII
• ERER, Tekin; “Türklüğün 16 Avizesi”, Son Havadis, 6 Ocak 1969
• GÖKALP, Cevdet; “Türk Tarihte Kaç Devlet Kurmuştur”, Önasya. C.III/35, Yıl. 3
• KAFESOĞLU, İbrahim; “Atatürk’ün Doğumunun 100. YılıTakvimi Üzerine
• Düzeltme ve Düşünceler”, Türk Kültürü Araştırmaları, XVII-XXI/1-2, Ankara,1979-1983
• ÖZÜÇETİN, Yaşar; ALTINIŞIK, Ahmet Haşim; “Maarif Vekaleti’nin 1927 Yılı ‘Türkiye Arması’ Müsabakası”, UluslararasıSosyal Araştırmalar Dergisi, S.22, Yaz 2012
• ÜÇOK, Coşkun; “OnaltıTürk Devleti”, Tarih ve Toplum Dergisi, Şubat 1987 YEDİYILDIZ, Bahaeddin; “CumhurbaşkanlığıForsu, OnaltıTürk Devletine Ait Bayraklar” Raporu, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1984
• 4- Kitaplar
• ATSIZ, Nihal; Türk Tarihinde Meseleler, Afşin Yayınları, 1966
• Büyük Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu.
• Çankaya Olmak, CumhurbaşkanlığıYayını, Ankara, 2014
• İslam Ansiklopedisi,Türkiye Diyanet VakfıYayını, C:3, İstanbul, 1991
• KURTOĞLU, Feyzi; Türk Bayrağıve Ay Yıldız, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1938
• KOCA, Salim; Genel Türk Tarihi, I.cilt
• Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedi, C:12, Meydan Yayınevi, İstanbul, 1990
• ÖZBEK, Akib; Türkiye CumhurbaşkanlığıForsu ve TaşıdığıAnlam, Harb Akademileri KomutanlığıYayınları, İstanbul, 1969
• ÖZTUNA, Yılmaz; Başlangıçtan Zamanımıza Kadar Türkiye Tarihi, Hayat Yayınları, İstanbul, 1964
• Tarihte Bağımsız Egemenlik Kurmuş16 Büyük Türk İmparatorluğu, Ajans Türk Matbaacılık Sanayii, Ankara, 1969
• Tarihteki 16 Egemen Türk Devleti ve T.C. Devlet Forsu, Harita Genel Müdürlüğü 50. Yıl Armağanı, 1973
• Türkiye Cumhuriyeti Milli ve Zata Mahsus Sancaklar Talimatnamesi, Matbaa-i Hayriye, 1341 Türkiye Cumhuriyeti Sancakları, Matbaa-i Bahriye, 1340 (1924)
• YAZICI, Mustafa; Tarihte 128 Türk Devleti ile318 Devlet-356 Hükümet Başkanlarının Özellikleri, Emel Matbaası, Ankara, 1990