MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NDEKİ İLK BEYANATI ve BU BEYANATA DAYALI KİŞİSEL ÖZELLİKLERİNİN TAHLİLİ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 63, - , 20.09.2018

Bülent Kara

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000512

Cited By: 1

Öz

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasından sonra yaşananlar, toplumun ve yöneticilerin bir kısmında teslimiyet duygusu yaratsa da, Anadolu’da milli direnişin gerekçesini oluşturmuştur. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk milleti adına azami hakların elde edilmesinin şart olduğunu ortaya koyan ulusal kurtuluş hareketinin kurumsallaştığı yerin adı olmuştu. Mustafa Kemal Paşa, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışına giden yolu, kendi gözlemleri ve yorumları çerçevesinde meclisteki ilk beyanatında anlatmıştır. Konuşmasında onun, milletvekillerine kendisini tanıtma, tanıttırma, kararlarını kabul ettirme taktik ve stratejisi takip ettiği görülmektedir. Milli kongrelerde ve Temsil Heyeti’nde başkanlık yapan Mustafa Kemal Paşa, meclis başkanlığını bir fazla oy alarak kazanmış olmasına rağmen, dışa dönük, deneyime açık, uyumlu ve özgüveni yüksek kişiliğiyle genel olarak mebusların ilgisine mazhar olmuş ve liderliği o dönemle sınırlı kalmamıştır. Çalışmada, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın ilk günlerinde gerçekleşen olayların ana hatları verilerek, Mustafa Kemal Paşa’nın bu ilk beyanatında değindiği konuların çıkış noktası belirtilmeye çalışılmış ve beyanatın içeriği ele alınmıştır. Ayrıca, müstakbel Meclis Başkanı Mustafa Kemal Paşa’nın, verdiği siyasal, psikolojik mesaj ve uyguladığı taktik-stratejiye dayalı kişisel özellikleri, sözleri ve olaylara yaklaşım biçimi ile bir değerlendirilmeye tâbi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Paşa, Mustafa Kemal Paşa’nın Kişisel Özelliği, Mustafa Kemal Paşa’nın İlk Beyanatı, Mustafa Kemal Paşa’nın Liderliği, Mustafa Kemal Paşa’nın Stratejisi, TBMM.

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Resmi Yayınlar
• Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi, D. 3, C.I, İçtima Senesi: 5, 4. İnikat, 19 Teşrinievvel 1334(1918) Cumartesi, TBMM. Basımevi, Ankara, 1992.
• Türk Parlamento Tarihi Milli Mücadele ve T.B.M.M. I. Dönem, C. III, Fahri Çoker ( Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu), TBMM Vakfı Yay., No: 6.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (TBMM. ZC.), C.I, Devre I, İçtima I, I. Celse, TBMM Matbaası, Ankara, 1959.
• Kitaplar
• ADIVAR, Halide Edip; Türkün Ateşle İmtihanı, C. II, Cumhuriyet Gazetesi, Eylül 1998.
• ALTUĞ, Yılmaz; Atatürk İnkılâp Tarihi (1919-1938), Çağlayan Kitapevi, İstanbul,1985.
• ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk -Söylev, C.I, TTK., Ankara, 1986.
• AYDINEL, Sıtkı; Güneybatı Anadolu’da Kuvâ-yı Milliye Harekâtı, Kültür Bakanlığı Yayınları/1154, Başvuru Kitapları Dizisi/11, Eskişehir, 1993.
• DEVELLİOĞLU, Ferit Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitapevi, Ankara, 1986.
• (FURGAÇ), Ahmet İzzet Paşa, İstiklâl Harbi’nin Gerçekleri, Feryadım, C.I-II, Timaş Yayınları, 2017.
• JAESCHKE, Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, (30 Ekim 1918- 11 Ekim 1922), C.I, TTK., Ankara,1989.
• KANDEMİR, Feridun, İstiklâl Savaşında Bozguncular ve Casuslar, Yakın Tarihimiz Yayınları: 3, İstanbul, 1964.
• KANSU, Mazhar Müfit, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, C.I-II, TTK., Ankara, 1988.
• KARABEKİR, Kazım, İstiklal Harbimiz, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1960.
• KARPAT, Kemal H., Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2010.
• KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918-1938, TTK.,Ankara, 2000.
• KÖSTÜKLÜ, Nuri, Milli Mücadele’de Denizli, Isparta ve Burdur Sancakları, Kültür Bakanlığı/ 1217, Kaynak Eserler/49, Ankara, 1990.
• MACAR, Elçin Oya D. MACAR, Beyaz Rus Ordusu Türkiye’de, Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• MERAY, Seha L. Osman OLCAY, Osmanlı İmparatorluğunun Çöküş Belgeleri (Mondros Bırakışması, Sevr Andlaşması, İlgili Belgeler), Ankara Üni. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 409, Ankara, 1977.
• NADİ, Yunus, Ankaranın İlk Günleri, Sel Yayınları, İstanbul, 1955.
• NADİ, Yunus, Birinci Büyük Millet Meclisi, Yenigün Haber Ajansı, Cumhuriyet’in Armağanıdır, Nisan 1998.
• ORBAY, Rauf, Cehennem Değirmeni, Siyasi Hatıralar, I, İstanbul, 1993.
• ÖZTOPRAK, İzzet, Türk ve Batı Kamuoyunda Milli Mücadele, TTK., Ankara, 1989.
• ÖZÜÇETİN, Yaşar, Kurtuluş ve Kuruluşta Milletvekili Gözüyle Gazi Mustafa Kemal Paşa (1920-1923), Berikan Yayınevi, Kırşehir, 2015.
• SAKALLI, Bayram, Ankara ve Çevresinde Milli Faaliyetler ve Teşkilatlanma, Kültür Bakanlığı, Kültür Eserleri Dizisi/110, Ankara, 1998.
• SARIHAN, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü I (Açıklamalı Kronoloji), TTK., Ankara, 1993.
• SARIHAN, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü II (Açıklamalı Kronoloji, TTK., Ankara, 1994.
• SELEK, Sabahattin, Anadolu İhtilâli, C.I, Kastaş Yay., İstanbul, 1987.
• SONYEL, Salâhi R., Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C.I, TTK., Ankara, 1987.
• SÖYLEMEZOĞLU Galip Kemali, Yok Edilmek İstenen Millet, Cumhuriyet- Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık, Haziran 2001.
• TANSEL, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C.I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1991.
• TOYNBEE, Arnold J., Türkiye I (Bir Devletin Yeniden Doğuşu), (Çeviren: Kasım Yargıcı), Cumhuriyet Gazetesi Armağanı, Aralık 1999.
• TÜRKGELDİ, Ali Fuat, Görüp İşittiklerim, TTK., Ankara, 2010.
• Makaleler
• JAESHKE, Gotthard, “Mondros’a Giden Yol”, Belleten, No:109, C.XXVIII, S. 109, (Ocak 1964), ss.141-152.
• “Türkiye Tarihinin Son 20 Yıllık Devrine Ait Kronoloji”, Belleten, C.II, S.7/8, Temmuz 1938, ss.469-489.
• ÖZKAYA, Yücel, “Milli Mücadelede “Anadolu Ajansı”nın Kuruluşu ve Faaliyetlerine Ait Bazı Belgeler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.1, S. 2, Mart 1985, ss.587-607.
• Tezler
• BOLAT, Mahmut, Tarihçesi, Derlenmesi ve Diziniyle Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 2011.