L-Momentlere ve bulanık analiz yöntemlerine dayalı bölgesel düşük akımların modellenmesi

Yıl 2011, Cilt: 17 Sayı: 1, 0 - , 06.03.2011

Mohammad Dodangeh Mohammad Sattari , Neslihan Seçkin

Öz

Hidrolojik kuraklık incelemelerinde farklı dönüş aralıkları dikkate alınarak nehirlerde meydana gelen düşük akımların tahmini önemli çalışma konularından birisidir. Noktasal bazda düşük akımların tahmini kolay olmasına rağmen akım ölçüm istasyonları olmayan bölgelerde bölgesel frekans analizi yöntemi ve uygun istatistiksel dağılımlar yardımı ile düşük akımların tahmini hidrolojistlerin ilgi alanına girmiştir. Bu çalışmada İran'ın kuzey bölgesindeki Sefidrud barajı havzasında bulunan toplam 41 akım ölçüm istasyonundan 26 tanesi uzun süreli veriye sahip olduğundan dolayı bölgesel frekans analizi için seçilmiştir. Hidrolojik kuraklık indisi olarak 7 günlük düşük akımlar incelemeye alınmıştır. Bilgisayar programı yardımı ile hesaplanan H homojenlik istatistiğine göre çalışma alanının homojen olmadığı tespit edilmiştir (H₁=13.68). Havzanın fizyografik ve hidrolojik özelliklerine dayalı bulanık grup analizi (Fuzzy Cluster Analysis) algoritması ile homojen alt bölgeler seçilmiştir. L moment sonuçlarına göre doğu bölgesi homojen olmuştur. Batı bölgesinde ise Gilvan, Yengikend ve Firuzabad istasyonları göz ardı edildikten sonra bölge homojen olmuştur. Z^Dist istatistiğe ve en uygun dağılım seçim testi sonuçlarına göre Genelleştirilmiş Lojistik (GLOG) ve Pearson Tip 3 dağılımları doğu ve batı alt bölgeleri için en uygun dağılımlar olarak seçilmiştir.  Bu dağılımlar farklı dönüş aralıkları dikkate alınarak bölgesel düşük akımların tahmininde kullanılmak üzere önerilmiştir..

Anahtar Kelimeler

Hidrolojik Kuraklık, Bölgesel Frekans Analizi, L Moment, Bulanık Grup Analizi.