Legumes give good response to phosphorus fertilizer because they obtained required nitrogen via symbiotic way. On the other and, some problems such as increasing prices and environmental pollution related to chemical phosphorus fertilizer, increased interest in alternative and environmental friendly phosphorus resources. This study was carried out1. GirişHayvan besleme açısından ön plana çıkan baklagil yem bitkilerinin ekiliş alanı ve üretim miktarının artırılması bölgeye uygun tür ve çeşitlerin geliştirilmesi ve bunların yaygınlaştırılması için yeterince tohumun üretilmesi veya temini ülke ve bölge hayvancılığı açısından önem arz etmektedir. Baklagiller familyası içerisinde yer alan fiğ türleri içerisinde soğuğa dayanıklı olan Macar fiği yetiştiriciliği bölge şartlarına uyum problemi olmaması (Tahtacıoğlu et al 1996) ayrıca otunda ve tanesinde yüksek ham protein oranına sahip olması nedeniyle hayvan beslenmesinde oldukça önemli bir yem bitkisidir (Tan & Serin 2013).Baklagiller köklerindeki Rhizobium bakterileri sayesinde havanın azotunu bağladıklarından azotlu gübrelemeye çok ihtiyaç duymazken, özellikle fosforlu gübrelemeye iyi tepki verirler. Fosfor uygulamasına bağlı olarak artan kök gelişimi ile kökün topraktaki temas yüzeyi artmakta, böylece bitkilerin diğer besin maddelerinden yararlanma oranları artmaktadır (Marschner 1995). Fosforlu gübrelere iyi tepki veren Macar fiğinde yüksek verim için ihtiyaç duyduğu fosfor organik ya da inorganik yolla sağlanmalıdır. Ancak kimyasal gübrelerin bilinçsiz kullanımından ve çevreye zararlı etkilerinden dolayı daha az ve dikkatli kullanılmaları ya da bunlara alternatif olabilecek organik ürünlerin kullanımı giderek önem kazanmaktadır (Orson 1996). Tavuk gübresi fosfor, azot ve diğer besin elementleri bakımından zengin, toprakların fiziksel özelliklerini ve verimliliğini geliştiren önemli bir organik bir gübre kaynağıdır (Ano & Agwu 2005).Bitkiler genel olarak topraktaki toplam fosforun sadece %1’inden faydalanabilirler (Scheffer & Schachtschabel 1992). Toprakta serbest yaşayan ve ‘’bitki gelişimini teşvik eden rizobakteriler’’ BGTB adı verilen mikroorganizmalar enzim ve hormon sentezini değiştirerek, bitki besin elementi alımını artırarak bitki büyümesini teşvik etmektedir (Şahin et al 2004; Yolcu et al 2012). Bu nedenle bakteri aşılamasının kimyasal gübrelerle beraber kullanılabileceği ya da kimyasal gübre kullanımına bir alternatif olabileceği düşünülmektedir (Çakmakcı et al 1999). Uzunmehmetoğlu & Kendir (2006), Ankara koşullarında kışlık yetiştirilen koca fiğin (Vicia narbonensis L.) değişik hatları ile kışlık ve yazlık ekimin tane verimi ile bazı bitkisel özellikler üzerine olan etkilerini incelemişlerdir.Enerji fiyatlarındaki artışa bağlı olarak fosforlu gübre fiyatların sürekli artmasının yanında fosforlu gübrelerin kadmiyum içermesi nedeniyle çevreye zararlı olmaları, tarımda sürdürülebilirliği ön plana çıkarmıştır. Bu doğrultuda fosforlu gübreye alternatif arayışı hızlanmıştır. Bu çalışmanın amacı Macar fiğinde yüksek verim için uygun fosforlu gübre dozunun belirlenmesi ve fosfor çözücü bakterinin yalnız veya tavuk gübresi ile birlikte uygulanmasının kimyasal gübreye alternatif olup olamayacağı sorusuna cevap bulmak olmuştur.
Baklagil yem bitkileri azot ihtiyaçlarını simbiyotik yolla karşılayabildiğinden fosforlu gübrelemeye iyi tepki verirler.
Diğer yandan kimyasal gübrelerin fiyatının artması e çevre kirliliğine sebep olmasına bağlı olarak çevreye dost alternatif
fosfor kaynaklarına ilgi artmıştır. Erzurum sulu şartlarında 2009-2010 yılları arasında yürütülen bu çalışmada tek doz
fosfat çözücü bakteri (Bacillus megaterium M-3, 10-8 CFU ml-1), 2 farklı dozda (0.3 t ha-1) tavuk gübresi ve 3 farklı
dozda (0, 50, 100 kg P2O5 ha-1) uygulanan fosforlu gübrenin Macar fiğinde tohum verimi ve verim unsurları üzerine
etkileri ele alınmıştır. Bakla sayısı ortalama 13.58 adet; ana dal sayısı 2.01 adet; baklada tane sayısı 4.58 adet; 1000 tane
ağırlığı 32.93 gr ve tohum verimi ise 1.59 t ha-1 olarak belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre Erzurum gibi yüksek rakımlı ve
fosfor yönünden fakir veya orta topraklara sahip alanlarda suluda Macar fiğinde tohum üretmek için 100 kg ha-1 P2
O5 uygulamasına ilaveten fosfor çözücü bakteri ve 3 ton ha-1 tavuk gübresi uygulaması yüksek verim için uygun olacaktır.
Fosfor çözücü bakteri Fosforlu gübre Tavuk gübresi Vicia pannonica Roth Tohum verimi Verim unsurları
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Makaleler |
Authors | |
Publication Date | October 16, 2014 |
Submission Date | May 20, 2013 |
Published in Issue | Year 2014 Volume: 20 Issue: 4 |
Journal of Agricultural Sciences is published open access journal. All articles are published under the terms of the Creative Commons Attribution License (CC BY).