Farklı Tahıl Türlerinde Tane Fitin Asidi Konsantrasyonu ve Fitin Asidi/Çinko Oranları Üzerine Bazı Toprak Özelliklerinin Etkisi

Yıl 2000, Cilt: 06 Sayı: 01, 1 - 6, 01.01.2000

İbrahim Erdal

https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000920

Öz

Araşt ı rma farkl ı iki bölgede Konya ve Eski şehir yürütül ı-nüş olup,' baz ı toprak özelliklerinin tah ı l tanelerindeki fitin asidi FA ve FA/Zn oranları üzerine olan etkileri ara ştı r ı lmışt ı r. Her iki bölgede yürütülen denen ıelerde 10 ekmeklik - 1< ı raç-66, Bolal, Gerek-79, Atay-85, ES-14, Gün-91, K ı rkp ı nar, Kate-a, Bezostaja, BDME-10 ve 2 makamal ı k Kunduru, Kı z ı ltan buğday ile 10 arpa Tokak, Cumhuriyet, Hamidiye, Erginel, Obruk, Anadolu, Bülbül, Yasevi, YEA-1868, Tarm-92 çe şidi yetiştirilmiştir. Çinko uygulamas ı n ı n tane Zn konsantrasyonu ve FA/Zn oran ı na etkisini görmek, amac ı yla topraklara 23 kg . Zn/ha olacak şekilde Zn uygulanm ışt ı r. Kireç miktar ı fazla, yaray ış l ı fosfor içeriğ i düşük Eskişehir bölgesinde yeti ştirilen tah ı llar ı n P ve FA konsantrasyonları ile FA/Zn oranlar ı Konya'dan elde edilen değerlerin oldukça alt ı nda gerçekleşmiş , buna bağl ı olarak Zn'nun biyolojik yarayışl ı l ığı n ı n daha fazla olduğ u belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toprak fosforu, kireç, tah ı llar, P konsantrasyonu, fitin asidi, Zn uygulamas ı

The Effect of Some Soil Properties on Grain Phytic Acid Concentration and Phytic Acid/Zinc Ratio Different Cereal Species

Öz

This study was carried out to determine the effect of some soil properties on grain phytic acid and phytic acid/zinc ratio in two different regions Konya and Eskişehir . In order to see the effect of Zn on grain Zn concentration and phytic acid/Zn ratio, 23 kg Zn/ hec. was applied to the soils. In both region, 10 bread K ı raç-66, Bolal, Gerek-79, Atay-85, ES-14, Gün-91, Kı rkpı nar, Kate-a, Bezostaja, BDME-10 and 2 durum Kunduru, K ı z ı ltan wheats and 10 barley Tokak, Cumhuriyet, Hamidiye, Erginel, Obruk, Anadolu, Bülbül, Yasevi, YEA-1868, Tarm-92 genotypes were used. In order to see the effect of Zn on grain Zn concentration and phytic acid/Zn ratio, 23 kg Zn/ hec. was applied to the soils. Concentrations of P and FA and FA/Zn ratio of cereals grown in Eski şehir region, which has higher lime and lower available P, were lower than that of Konya. Depending on these results, it can be said that, bioavailability of Zn obtained from Eskişehir is higher

Anahtar Kelimeler

Soil phosphorus, lime, cereals, P concentration, phytic acid, Zn application

Kaynakça

• Arcasoy, A., 1998. İ nsan Sağ l ığı nda Çinkonun Önemi, 1. Ulusal Çinko Kongresi. Eskişehir, 11-17.
• Bashour, I. I., D. Prasat and A. A. Jaloud, 1985. Phosphorus Fractions in Some Soils of Arabia. Geogerma, 36. 307-315.
• Chand, T., N. K. Tomar and J. P. Singh, 1991. Effect of Soil Properties on the Forms of Inorganic Phosphorus in Alkaline Calcareous Soils of Different Agroclimatic Zones. Arid Soils Research and Rehabilitation. 5(3), 190-210.
• Çağ atay, M., B. Kacar ve A. Sönmez, 1970. Asit Reaksiyonlu Topra ğa Verilen Değ i ş ik Miktarlardaki Kalsiyumlu ve Fosforlu Gübrelerin Yulaf, Mı s ı r ve Fiğ Bitkilerinin Geli şmeleri Üzerine Etkileri. A.Ü.Z.F, Yay ı nları 403, Bilimsel Ara şt ı rma ve İ nceleme 253, 1-95.
• Çakmak, İ ., B. Torun, B. Ereno'ğ lu, M. Kalaycı , A. Yı lmaz, H. Ekiz, ve H. J. Braun, 1996. Türkiyede Toprak ve Bitkilerde Çinko Eksikli ği ve Bitkilerin Çinko Eksikliğ ine Dayan ı kl ı l ı k Mekanizmalar ı . Tr. J. of Agriculture and Forestry, 20:13-23.
• Dean, L .A.,1949. Fixation of Soil Phosphorus. Advances in Agronomy. 1319-411. Academic Press, New York.
• Dihillion, K. S., I. M. Chiba, S. K. Dhilion ve V. K. Noyyar, 1994. Utilisation of Zinc by Wheat and Maize as Influenced by Different Levels of Applied Phosphorus in Soil. Journal of Agr. and Biol. 23: 233-237.
• Doğan, K., 1998. Çinkonun Hayvan Beslenmesindeki Yeri ve Onemi. 1. Ulusal Çinko Kongresi. Eski şehir,25-30.
• Erdal, i., B. Torun, B. Ereno ğ lu, M. Kalaycı , H. Ekiz ve İ . Çakmak, 1998. Türkiyede Yetiştirilen Buğ dayları n Çinko ve Fitin Asidi içerikleri ve Çinkonun Biyolojik Yaray ış l ığı . 1. Ulusal Çinko Kongresi. Eski şehir, 71-77.
• Erdal, I., 1998. Orta Anadolu Bölgesinde Farkl ı Çinko Uygulamalar ı n ı n Tah ı l Türleri ve Bu'ğday Çeşitlerinde Tanede Çinko ve Fitin Asidi Konsantrasyonuna Etkisi. A.O.F.B.E. Toprak ABD. Yay ı nlanmam ış Doktora Tezi.
• Graham, R. and R. M: Welch, 1994. Breeding for Stapie Food Crops with High Micronutrients Density. Long Term Sustainable Agricultural Solutions to Hidden Hunger in Developing Countries. In: IFPRI Workshop on Agricultural Technology Improve Diet Quality and Nutrition. Jan. 10-12, Annapolis, M.D.
• Hemwall, J. B., 1957a. The Fixation of Phosphorus by Soils. Inc. New York Advances in Agronomy. Ed. By A.G. Norman, Vol. IX. Academic Press.
• Jackson, M. L., 1962. Soil Chemical Analysis. Prentice Halt Inc. Eng. Cliffs. N.J.USA
• Kacar, B.,1968b. Türkiyenin Baz ı Topraklar ı nda Fosfor Fiksasyonu ve Fosfor Fiksasyonuna Tesir Eden Baz ı Faktörler Üzerinde Bir Araşt ı rma. A.Ü.Z.F. Y ı ll ığı . 17(2): 215-234.
• Kacar, B. ve A. V. Katkat, 1997. Tar ı mda Fosfor. Bursa Ticaret Odas ı Yay ı nlar ı . No:5.
• Lindsay, W. L. and W. A. Norvell, 1978. Development of DTPA Test for Zinc, lron Manganese and Cupper. Soil Sc ı . Soc. Am.J. 42: 424-428.
• Lindsay, W. L. and W. A. Norvell, 1969. Development of DTPA Micronutrient Soil Test. Soil Sci. Am. Proc., 35: 600-602.
• Lokas, G, M. and P. Markurkis, 1975. Phytic Acid and Other Phosphorus Compound s of Beans (Phesealus Vul. L.). J Agric. Food Chan. 23: 13-15.
• Marschner. H. and I. Çakmak, 1986. Mechanism of PhosphorusInduced Zinc Deficiency in Cotton. Il. Evidence for Impaired Shoot Control on Phosphorus Uptake and Translocation under Zinc Deficiency. Physiol. Plant. 68: 491-496.
• Oberleas, D. and B. F. Harland, 1981. Phytate Content of Foods. Effect on Dietary Zinc Bioavailability. J. Am. Diet. Assoc. 79: 433-436.
• Olsen, S.R., A. V. Cole, F. S. Watanable and L. A. Dean, 1954. Estimation of Available Phosphorus ı n Soil by Extracting with Sodium Bicarbonate. U.S. Dept. of Agric. Circ. 939 Washington D.C.
• Olsen, S. R., 1953. lnorganic Phosphorus in Alkaline and Calcareous Soils. In: Soil and Fertiliser Phosphorus in crop Nutrition. Vol. IV. Ed. W.H. Pierre and Norman, pp. 89-122. Academic Press Inc., Puplishers, New York, N.Y.
• Shercan, K., R. Ellis, D. A. Whitney and C E. Wassom, 1983. Response of Genetic Sources of Corn to Acidic Soils. Agronomy Journal, 75, 993-996.
• Soltanpour, P. N., 1969. Effect of N,P and Zn Placement on Yield and Composition of Potato. Agron. J. 61: 288-289
• Turan, C., S. Taban ve A. Korkmaz, 1989. Artan Miktarlardak ı Kirecin Asit Toprakta Yeti ştirilen M ı s ı r Bitkisinin ve Kökünün Gelişmesi İ le Al, P,Ca ve Mn Kapsamlar ı Üzerine Etkisi. Do ğ a, Tu Tar. Ve Or. D. 13, 2, 427-437.
• Ülgen, N. ve N. Yurtsever, 1988. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehber. Toprak ve Gübre Ara şt ı rma Enstitüsü Yay ı nlar ı . Genel Yay ı n No:151.
• Wolfang, H. and H. J. Lantzch, 1983. Sensitive Method for the Rapid Determination of Phytate in Cereals and Cereal Products. J. Sci. Food Agric. 34: 1423-1426.
• Yaungdahl. L. J., L. V. Suec, W. C. Leibhart and M. R. Teel, 1977. Changes in the Zinc65 Distribution in Corn Root Tissue with a Phosphorus Variable. Crop Sci. 17:66-69.
• Zabunoğiu, S. ve İ . Karaçal, 1986. Gübreler ve Gübreleme. A.U.Z.F. Yay ı nlar ı . Genel Yay ı n No: 993. Ders Kitab ı No:293.
• Zhou, J. R., E. Fordyce, V. Raboy, D. B. Dickinson, M. S. Wong. A. R. Burns and J. W. Erdman, 1992. Reduction of Phytic Acid in SoyBean Products Improves Zinc Bioavailability ı n Rats. American lns. of Nutrition.