Türkiye’de İş Kazaları ve Makroekonomik Faktörlerin İlişkisi: Zaman Serisi Analizi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 165 - 173, 29.01.2021

Tufan Ozturk Özge Eren Hasan Volkan Oral

https://doi.org/10.21541/apjes.739523

Öz

Bu çalışmada, iş kazası sonrası ciddi olarak yaralandığı kabul edilen, 5 gün ve daha fazla iş göremezlik durumunda bulunan kazazede sayısını etkilediği düşünülen makroekonomik değişkenler ile bir tahmin modeli oluşturulmuştur. Bu model ile makroekonomik değişkenlerde önceden gözlenen değişimler ile ortaya çıkabilecek iş kazası sayılarının optimum şekilde tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Değişen makroekonomik duruma bağlı olarak, artan veya azalan iş kazası sayılarının bilinmesi, ortaya çıkabilecek kazaların önlenmesi amacıyla proaktif tedbirlerin alınmasında yararlı olacağı değerlendirilmektedir. Çalışmada 2013, 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait aylık veriler kullanılmıştır. Modelde Çoklu Lineer Regresyon modeli kullanılmıştır. Dönemsel verilerden oluşan veri setlerinde oluşabilen sahte regresyon durumunun oluşmaması için modelin oluşturulmasında regresyon analizi varsayımlarına ek olarak, zaman serisinde ortaya çıkan trendin olumsuz etkileri de göz önünde bulundurulmuştur. Bu amaçla modelde kullanılan değişkenlerde eş bütünleşiklik sağlanarak analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada bağımlı değişken olan, 5 gün ve daha fazla iş göremezlik durumunda bulunan kazazede sayısını, istihdam sayısı ve üretici fiyat (ÜFE) endeksinin anlamlı şekilde etkilediği sonucuna varılmıştır. Elde edilen model iş sağlığı ve güvenliği bakımından değerlendirilmiştir. Model çıktıları yorumlanarak, çalışan sağlık ve güvenliği konularında etkili olan karar alıcı, planlayıcı ve uygulayıcılara tavsiyelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İş Kazası, Regresyon Analizi, Zaman Serisi, Makroekonomik Faktörler

Analysing Relations of Macroeconomic Factors and Accidents at Work in Turkey: Time Series Analysis

Öz

In this study, a forecasting model has been created with macroeconomic variables which are considered to have been seriously injured after occupational accidents and which are thought to affect the number of survivors who have been unable to work for 5 days or more. With this model, it is aimed to estimate the number of occupational accidents that may arise from the changes observed in macroeconomic variables. Due to the changing macroeconomic situation, it is considered that knowing the number of increasing or decreasing occupational accidents will be beneficial in taking proactive measures to prevent possible accidents. Monthly data for 2013, 2014, 2015 and 2016 were used in the study. Multiple Linear Regression model was used in the model. In addition to the regression analysis assumptions, the negative effects of the trend in the time series were also taken into consideration in the formation of the model in order to avoid the false regression situation that may occur in the data sets consisting of periodical data. For this purpose, the variables used in the model were analyzed by providing co-integration. In the study, it was concluded that the number of survivors, who were unemployed for 5 days or more, was dependent on the number of employment and producer price (PPI) index. The obtained model was evaluated in terms of occupational health and safety. Model outputs were interpreted and recommendations were made to decision-makers, planners and practitioners who are effective in employee health and safety issues.

Anahtar Kelimeler

Work Accident, Regression Analysis, Time Series Analysis, Macroeconomic Factors

Kaynakça

• [1] İLO, “A dynamic vision of prevention, World of Work,” World of Work, p. 13, Ağustos 2008.
• [2] Türkiye Makina Mühendisleri Odası, “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği,” Ankara, 2018.
• [3] M. Camkurt, “İşyeri Çalışma Sistemi ve İşyeri Fiziksel Faktörlerinin İş Kazalari Üzerindeki Etkisi,” TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, pp. 80-106, 2007.
• [4] Hoyos ve Zimolong, Occupational Safety and Accident Prevention, New York: Elsevier, 1988.
• [5] N. Karasar, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel, 2012.
• [6] Mouza ve Targoutzıdıs, “The Effect Of The Economıc Cycle On Workplace Accıdents In Sıx European Countrıes,” Ege Academic Review, pp. 1-13, 2010.
• [7] Davies ve Jones, “Trends and context to rates of workplace injury,” Warwick Institute for Employment Research for the Health and Safety Executive, p. 386, 2005.
• [8] Anyfantis, Boustras ve Karageorgiou, “Maintaining Occupational Safety and Health Levels During the Financial Crisis – A Conceptual Model,” Safety Science, pp. 1-9, 2016.
• [9] Fernandez-Muniz, Montes-Peon ve Vazquez-Ordas, “Occupational Accidents and the Economic Cycle in Spain 1994–2014,” Safety Science, pp. 1-12, 2016.
• [10] S. Li, H. Xueqiu ve L. Chengwu, “Longitudinal relationship between economic development and occupational accidents in China,” Accident Analysis & Prevention, pp. 82-86, 2011.
• [11] Sevinç, Bozkurt ve Eroğlu, “Ekonomik Gelişmişlik Göstergesi Olarak İş Sağlığı ve Güvenliği Üzerine Bir Araştırma,” Social Sciences Research Journal, pp. 1-11, 2016.
• [12] TUİK, “http://www.tuik.gov.tr,” 12 Nisan 2019. [Çevrimiçi]. [Erişildi: 12 Nisan 2019].
• [13] E. Ş. Aydeniz, “Makro Ekonomik Göstergelerin Firmaların Finansal Performans Ölçütleri Üzerindeki Etkisinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma: İMKB'ye KOTE Gıda ve İçecek İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama,” Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, pp. 263-277, 2009.
• [14] Z. Yükseler, “Makro Ekonomik Hesaplar ve Ödemeler Dengesi,” Devlet Planlama Teşkilatı, 1998.
• [15] M. Aktaş ve S. Akdağ, “Türkiye'de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları İle İlişkilerinin Araştırılması,” International Journal Social Science Research, pp. 50-67, 2013.
• [16] O. Pektaş, SPSS 20 İle Veri Madenciliği, Dikeyeksen Yayın Dağıtım, 2013.
• [17] Ö. Serper, Uygulamalı İstatistik, Ezgi Kitabevi, 2014.
• [18] R. Tarı, Ekonometri, Alfa Yayınları, 2002.
• [19] A. F. Hayes ve L. Cai, “Using heteroskedasticity-consistent standard error estimators in OLS regression: An introduction and software implementation.,” Behavior research methods, cilt 39, no. 4, pp. 709-722., 2007.
• [20] Savın ve White, “The Durbin-Watson Test For Serial Correlation With Extrem Sample Sızes Or Many Regressors,” Econometrica, p. 1989, 1977.
• [21] Ş. Büyüköztürk, Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Pegem, 2018.
• [22] J. G. MacKinnon, “Numerical distribution functions for unit root and cointegration tests,” Journal of Applied Econometrics, cilt 11, no. 6, pp. 601-618, 1996.
• [23] N. Uzgören ve E. Uzgören, “Zaman Serilerinde Sahte Regresyon Sorunu Ve Reel Kamu Harcamalarına Yönelik Bir Ekonometrik Model Uygulaması,” Akademik Bakış, pp. 5-6, 2005.
• [24] S. Johansen, “Cointegration in partial systems and the efficiency of single-equation analysis,” Journal of econometrics, cilt 52, no. 3, pp. 389-402, 1992.
• [25] N. Bowers, “Have employment patterns in recessions changed,” Monthly Lab. Rev., pp. 15-28, 1981.
• [26] A. S. Brooker, J. W. Frank ve V. S. Tarasuk, “Back pain claim rates and the business cycle,” Social science & medicine, cilt 45, no. 3, pp. 429-439., 1977.
• [27] A. Asfaw, R. Pana-Cryan ve R. Rosa, “The business cycle and the incidence of workplace injuries: Evidence from the USA,” Journal of safety research, cilt 42, no. 1, pp. 1-8., 2011.