Nawruz Celebrations in Ancient Mesopotamia

Yıl 2016, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 14, 02.09.2016

Suzan Akkuş Mutlu

https://doi.org/10.1501/Archv_0000000013

Öz

    Ancient Mesopotamians were holding many ceremonies
depending on their beliefs. Among these ceremonies, marriage
ceremony of Love Goddess Inanna and Shepherd God Dumuzi was
very important. From myth describing marriage of Love Goddess
Inanna and Shepherd God Dumuzi, we learn how these ceremonies
that were celebrated before Sumerians according to archaeological
findings, were started to be celebrated. It is understood from these
written documents that Mesopotamians identified God Dumuzi’s
going underground with arrival of autumn, his meeting with Inanna
by coming earth with arrival of spring. As a requirement of this belief,
arrival of spring was celebrated with representative portrayal of this
holy marriage ceremony by king and mother superior in that time
every year. This period was also regarded as the beginning of the new
year.
Holy marriage ceremony, in other words, New Year
ceremony was adopted by the Semitic tribes coming to Mesopotamia
after Sumerians. 

Anahtar Kelimeler

Nawruz, New Year, Holy Marriage, Ancient Mesopotamia, Sumerians

Eski Mezopotamya'da Nevruz Kutlamaları

Öz

    Eski Mezopotamyalılar inançlarına
bağlı olarak pek çok tören düzenliyorlardı. Bu törenler içerisinde Aşk
Tanrıçası İnanna ile Çoban Tanrısı Dumuzi’nin evlenme töreni oldukça önemliydi.
Arkeolojik bulgulardan, Sumerlilerden önce de kutlandığı anlaşılan bu
törenlerin, nasıl başladığını Aşk Tanrıçası İnanna ile Çoban Tanrısı Dumuzi’nin
evliliğini anlatan bir mitostan öğrenmekteyiz. Yazılı belgelerden Mezopotamyalıların
tanrı Dumuzi’nin yer altına inişini, sonbaharın gelişi, yeryüzüne çıkıp İnanna
ile buluşmasını ise baharın gelişi ile özdeşleştirdikleri anlaşılmaktadır. Bu
inancın gereği olarak da her yıl, dönemin kralı ve baş rahibesi tarafından kutsal
evlilik töreni, temsili bir şekilde canlandırılarak baharın gelişi
kutlanmıştır. Bu dönem aynı zamanda yeni bir yılın başlangıcı olarak kabul
edilmiştir. Kutsal evlilik töreni, bir başka ifade ile Yeni Yıl Töreni
Sumerlilerden sonra Mezopotamya bölgesine gelen Sami kavimleri tarafından da
benimsenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Nevruz, Yeni Yıl, Kutsal Evlilik, Eski Mezopotamya, Sumerliler

Kaynakça

• Adair 2008: J. Adair, Certain Aspects Of The Goddness In The Ancient Near East (10000–330 BCE), Master Of Arts With Specialisation In The Ancient Languages and Cultures, Universty Of South Africa, 2008.
• Akkuş Mutlu 2012: S. Akkuş Mutlu, Eski Mezopotamya’da Törenler,GÜ, SBE., Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2012.
• Akkuş Mutlu 2014a: S. Akkuş Mutlu, “Eski Mezopotamya’da Tanrılara Sunulan Kurbanlar”, JOHS, Yıl 7, S. XVII, Mart 2014a: 1-17.
• Akkuş Mutlu 2014b: S. Akkuş Mutlu, “Eski Mezopotamya’da Beddua ve Felaketlerden Korunma Ritüelleri”, GÜ. Sosyal Bilimler E. D, S. 9, 2014b: 278-293.
• Bekki 2004: S. Bekki, “Nevruz-Kurban İlişkisi ve Kurbana Bağlı Olarak Yapılan Ritler-Pratikler”, Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Dergisi, S. 29, 2004: 11–18.
• Bottero 2001: J. Bottero, Religion In Ancient Mesopotamia, University of Chicago Press, Chicago 2001.
• Bottero 2003: j. Bottero, Mezopatamya: Yazı, Akıl ve Tanrılar, Çev. Emin Özcan, Ayşen Er, Dost Kitabevi, Ankara 2003.
• Bottero 2015: J. Bottero, Gılgamış Destanı Ölmek İstemeyen Büyük İnsan, Çev. Orhan Suda, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2015.
• CAD Q 1982: The Assyrian Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago, Puplished By The Oriental Instıtute, Chicago, Illınoıs, U.S.A. GLOCKSTADT, GERMANY 1982.
• Cohen 1993: M. E. Cohen, The Cultic Calendars of the Ancient Near East, Bedhesta, CDL Press, Maryland 1993.
• Çağırgan 1990: G. Çağırgan,“Mezopotamya’da Kutsal Evlilik”, X. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, IX/10a, 1990: 1–5.
• Driel 1969: G. van Driel, The Cult of Aššur, Assen, Netherlands, Van Gorcum,1969.
• Eliade 2007: M. Eliade, Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, Çev. Ali Berktay, Kabalcı Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2007.
• Elibeyzade 1996: E. Elibeyzade, “Nevruz ve Kurban Bayramının Geçmişi 1200 Yıl”, Çev: Mustafa Kalkan; Nevruz ve Renkler, Türk Dünyasında Nevruz İkinci Bilgi Şöleni Bildirileri (19–21 Mart 1996), Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 1996: 147–154.
• Güngör 2004: H. Güngör, “Dinler ve İnançlarda Nevruz”, Türk Dünyası Nevruz Ansiklopedisi, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2004: 43–48.
• Hooke 1995: S. H. Hooke, Ortadoğu Mitolojisi, Çev: Alaeddin Şenel, İmge Kitabevi,3. Baskı, Ankara 1995.
• Köroğlu 2010: K. Köroğlu, Eski Mezopotamya Tarihi Başlangıcından Perslere Kadar, İletişim Yayınları, 5. Baskı, İstanbul 2010.
• Kramer 1980: S. N. Kramer, “The Death of Dumuzi: A New Sumerian Version”, Anatolian Studies, Special Number in Honour of the Seventieth Birthday of Professor O. R. Gurney, C. 30, 1980: 5–13.
• Kramer 2001: S. N. Kramer, Sümer Mitolojisi, Çev: Hamide Koyukan, Kabalcı Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2001.
• Kramer 2002a: S. N. Kramer, Sumerler, Tarihleri, Kültürleri ve Karakterleri, Çev: Özcan Buze, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2002a.
• Kramer 2002b: S. N. Kramer, Tarih Sümer’de Başlar, Çev: Hamide Koyukan, İstanbul, Kabalcı Yayınları, 2002b.
• Lerner 1986: G. Lerner, “The Origin of Prostitution in Ancient Mesopotamia, Signs: Journal of Women in Culture and Society”, C.11, S.2,The University of Chicago Press, 1986: 236–239.
• Littleton 2005: C. S. Littleton, God, Goddesses and Mythology, New York, Marshall Cavendish Corporation, C. IV, 2005.
• Lundquist 1994: J. M. Lundquist, What Is a Temple? A Preliminary Typology, Donald W. Parry and Stephen D. Rickseds., (Salt Lake City: Deseretn Book and Farms) 1994: 83 –118.
• Oates 2004: J. Oates, Babil, Çev: Fatma Çizmeli, Arkadaş Yayınevi, Ankara 2004.
• Odisho 2004: A. Y. Odisho, The Akitu Festival in Mesopotamia The Expression of Royal Ideology Through Religion, Ritual, and Architecture, Thesis, The Department of Near Eastern Studies The University of California, Berkeley, 2004.
• Ökse 2006: T. Ökse, “Eski Önasya’dan Günümüze Yeni Yıl Bayramları, Bereket ve Yağmur Yağdırma Törenleri”, Ankara, Bilig, S.36, 2006: 47–68.
• Pritchard 1995: J. B. Prıtchard, Ancient Near Eastern Texts Relating To The Old Testament, Princeton, 2. Baskı, Princeton University Press, 1955.
• Roller 2004: L. E. Roller, Ana Tanrıça’nın İzinde: Anadolu Kybele Kültü, Çev. Betül Avunç, Homer Kitabevi, İstanbul, 2004.
• Salvini 2006: B. A. Salvini, Babil, Çev: Ela Uluatam, Dost Kitapevi, Ankara, 2006.
• Schmökel 1976: H. Schmökel, “Sumer Dini II”, Çev. Mehmet Turhan Özdemir, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, C. XXI, 1976: 367–390.
• Somervill 2009: B. A. Somervill, Great Empires of the Past: Empires of Ancient Mesopotamia, Chelsea House Publishers, New York 2009.
• Zettler- Sallaberger 2011: R. L. Zettler; W. Sallaberger, “Inana’s Festival at Nippur under the Third Dynasty of Ur”, Zeitschr. f. Assyriologie Bd. 101, 2011: 1-71.