A Bibliometric Analysis of Master’s and Doctoral Theses Written on Health Communication: A Critical Review

Yıl 2013, Cilt: 12 Sayı: 2, 25 - 36, 01.10.2013

Sema Yıldırım Becerikli

https://doi.org/10.1501/Ashd_0000000089

Öz

Considering many newly opened private health institutions, health sector seems to have gained great momentum in Turkey recently. However, it is a serious matter of debate that public health organizations constantly are dependent on receiving foreign services, neo-liberal policies embedded in health sector and how Health Transformation Program helps th public health integration with these policies. The aim of this paper is to analyze the way academic publications grasp this reality in Turkey as an environment of structural transformations in the health sector. Master’s and doctoral theses written on this field have been subjected to a critical evaluation approach through a bibliometric analysis. As a result, it has been found that academic publications don’t take a critical approach toward health sector policies and reflections of these policies on daily life. They are still under the influence of mainstream communication research and methodologically are based on the quantitative research techniques, which claim to measure the attitudes and behaviors of people

Anahtar Kelimeler

Health Communication, Academic Publishies, Bibliometric Analysis

Türkiye’de sağlık iletişimi üzerine yazılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi: eleştirel bir bakış

Öz

Sağlık alanı günümüz Türkiye’sinde açılan pek çok özel sağlık kurumu da gözönünde bulundurulduğunda büyük bir ivme kazanmış görünmektedir. Ancak bu süreçte kamuya ait sağlık kuruluşlarının sürekli olarak dışarıdan hizmet almaya yönelmiş olmasının, sağlıkta neoliberal politikaların artık kökleşmiş duruma gelmesinin, Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın bu politikalara eklemlenmede gördüğü işlevin toplum sağlığına nasıl katkıda bulunduğu ciddi bir tartışma konusudur. Bu çalışma Türkiye’de sağlık alanındaki bu tür yapısal dönüşümlerin gerçekleştiği bir ortamda, akademik yayınların bu gerçekliği kavrama biçimini analiz etmeye çalışmaktadır. Bibliyometrik bir analiz yoluyla, bu konuda yazılan yüksek lisans ve doktora tezleri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Sonuç olarak akademik yayınların, bu konudaki politikalara ve gündelik hayattaki izdüşümlerine mesafeli ve eleştirel bir tarzda bakamadıkları, hala anaakım iletişim çerçevelerine başvurdukları ve yöntemsel olarak da insan tutum ve davranışını ölçme iddiasında bulunan nicel araştırma tekniklerine dayandıkları bulgulanmıştır

Anahtar Kelimeler

Sağlık Đletişimi, Akademik Yayınlar, Bibliyometrik Analiz

Kaynakça

• Akım, F. 2010. Sağlık Alanında Gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Kampanyalarının Bireylerde Farkındalık ve Davranış Değişikliği Yaratma Etkisi: “Kalbini Sev Kırmızı Giy Kampanyası” Üzerine Bir Değerlendirme, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, İstanbul.
• Al, U., Soydal, İ.,Yalçın, H. 2010. Bibliyometrik Özellikleri Açısından bilig’in Değerlendirilmesi, bilig, Sayı 55, Güz, s: 1-20.
• Baydur, M. 2010. Medyada “Sağlıklı” İnsan Sunumları: Popüler Kültürde Sağlıklı ve Sürdürülebilir Yaşam Görünümleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo TV ve Sinema Anabilim Dalı İletişim Bilimleri Bilim Dalı: İstanbul.
• Becerikli, S. 2008. …Ve Halkla İlişkiler: Şeytanın Avukatlığından Arabuluculuğa; Bir Disiplinin Eleştirel Analizi. Karınca Yayınları: Ankara.
• Bulduklu, Y. 2010. Televizyonda Yayınlanan Sağlık Programları ve İzleyicileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı Araştırma Yöntemleri Bilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi: Konya.
• Cengiz, S.A. 2007. İnternet ve Etik: Örnek Uygulama Alanı Olarak Sağlık İletişimi: XII. “Türkiye’de İnternet” Konferansı 8-10 Kasım 2007, Ankara, s: 292-305.
• Çamuroğlu, E. 2012. Kamusal Alan Teorileri Açısından Sağlık Gazeteciliği ve Demokrasi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı: İstanbul.
• (der) Çelenk, S. 2008. İletişim Çalışmalarında Kırılmalar Uzlaşmalar. De Ki: Ankara.
• Çelik, F. 2008. Sağlık Kurumlarında İletişim: Hasta ile Sağlık Personeli İletişimi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı Halkla İlişkiler Bilim Dalı: Konya.
• Çınarlı, İ. 2008. Sağlık İletişimi ve Medya, Ankara: Nobel Yayınları.
• Erbaydar, T. 2003. Halk Sağlığı Açısından Sağlık İletişimi, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 5 (4), Özel Eki.
• Gezergün, A., Şahin B., Tengilimoğlu D.,Bayer E.,Demir C. (2006). İletişim ve Hekimlerin Bakış Açısıyla Hekim - Hasta İlişkisi ve İletişimi; Bir Eğitim Hastanesi Örneği. Süleyman Demirel Üniv. Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl/Cilt:2 Sayı:1, 2006.
• Güler, Ç. 2006. Kitle İletişim Araçları ve Sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni. Cilt 25. Sayı 1.s: 1-4.
• Hergenç, H.İ. 2011. Kamu Sağlığı Enformasyonu (Bilgisi) ve Sağlık İletişiminin Sağlık Okuryazarlığı Üzerine Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
• İşak, B. 2008. Hürriyet Gazetesi’nde Sağlık Haberciliği Konusunda Bir İçerik Analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basın ve Yayın Anabilim Dalı: Eskişehir.
• Kalem, M. 2010. Sağlık Çalışanlarının Medyadaki Sağlık Haberlerine Karşı Tutum ve Davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı Genel Gazetecilik Bilim Dalı: Ankara.
• Karaca, Ş. 2012. Bütünleşik Pazarlama İletişimi Açısından Kamu ve Özel Hastanelerin Karşılaştırılması: Kayseri ili örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı: Sivas.
• Karagöz, K. 2012. Sağlık Haberlerinin Kamuoyunu Yönlendirme İşlevi: Dilovası’ndaki Kanser Vakalarının Türk Yazılı Basınına Yansımaları. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı: İstanbul.
• Kayabalı, K. 2011. İnternet ve Sosyal Medya Evreninde Sağlık. İku. Sayı: 25.
• Kolankara, T. 2002. Sağlık Kurumlarında İletişim Sorunları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tanıtım ve Halkla İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Kumbasar, B. 2012. Sağlık İletişiminde Mesaj Tasarlamada Kültürel Faktörlerin Rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı: İstanbul.
• Nazione, S; Pace, K.; Russell, J.; Silk, Kami. (2012). A 10-Year Content Analysis of Original Research Articles Published in Health Communicationand Journal of Health Communication (2000–2009), Journal of Health Communication, 18:223–240.
• Neumann, W. L 2007. Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar, Cilt I, İstanbul, Yayınodası.
• Okay, A. 2009. Sağlık İletişimi. MediaCat: İstanbul.
• Robins, S.P., Judge, T.A. 2012. Örgütsel Davranış. (Çev. Ed. İnci Erdem). Nobel Yayıncılık: Ankara.
• Sabırcan, F. 2012. Sağlık İletişimi Kampanyalarının Davranış Değişikliği Oluşturmadaki rolü: Türkiye'de Son 15 yılda Yapılmış Olan Kampanyalardan Örnekler Çerçevesinde Bir Değerlendirme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı: İstanbul.
• Sezgin, D. 2010. Sağlık İletişimi Paradigmaları ve Türkiye: Medyada Sağlık Haberlerinin Analizi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı: Ankara.
• Somunoğlu, S., Erdoğan, M.C., Özer, P. 2013. Sağlık Sektöründe Halkla İlişkiler ve İletişim Uygulamalarına Genel Bir Bakış. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi. Vol.4, Cilt 1.ss: 1-7.
• Tabak, R.S. 2003. Sağlık İletişimi. Literatür Yayıncılık: İstanbul.
• Tanrıverdi, H., Adıgüzel, O., Çiftçi, M. 2011. Sağlık Yöneticilerine Ait İletişim Becerilerinin Çalışan Performansına Etkileri: Kamu Hastanesi Örneği., Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı:11, s.: 101-122.
• Tunçel, M. 2010. Halk Sağlığının Korunmasında Yapılan İletişim Faaliyetlerinin Rolü Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo TV ve Sinema Anabilim Dalı Radyo TV Anabilim Dalı: İstanbul.
• Uçak, N. 2009. Bilimsel İletişimin Zamana ve Disiplinlere Göre Değişimi: Tezler Üzerine Bibliyometrik Bir İnceleme. Bilgi Dünyası. 2009, 10 (1):1-27.
• Uludağ, A. 2011. Doktor-Hasta İletişimi Açısından Hastanelerde Hekim Seçme Uygulaması: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Yayınlanmamış doktora tezi. Selçuk Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı Halkla İlişkiler Bilim Dalı: Konya.