Öz
Araştırma, Zonguldak il merkezinde yaşayan zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin stresle başa çıkma yöntemlerinin değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Zonguldak il merkezinde bulunan üç rehabilitasyon merkezine devam etmekte olan 210 zihinsel engelli çocuğun annesi araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Araştırma süresince 178 anneye ulaşılmıştır (%84.8). Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan sosyodemografik özellikleri ve zihinsel engelli çocuğa sahip olma ile ilgili düşünceleri içeren anket formu ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde dağılımları, Kruskall-Wallis varyans analizi, Student t testi, Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Zihinsel engelli çocuğu ile ilgili annelerin % 62.4 (n=111)’ü toplumun bakış açısından rahatsızlık hissettiğini, %52.8 (n=94)’i sosyal çevresiyle iletişimde zorluk yaşadığını, %40.4 (n=72)’üçocuğunun engelinden dolayı kendini suçlu hissettiğini, %83.1 (n=148)’i çocuğunun tedavisinde zorluklar yaşadığını, %43.8 (n=78)’i sosyal çevresinden destek görmediğini ifade etmiştir. Annelerin Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği’nin kendine güvenli yaklaşım puan ortalaması 23.4±4.4, çaresiz yaklaşım puan ortalaması 18.8±5.5, boyun eğici yaklaşım puan ortalaması 13.6±4.1, iyimser yaklaşım puan ortalaması 15.4±2.9 ve sosyal destek arama yaklaşımı puan ortalaması 11.1±2.6 olarak hesaplanmıştır. Zihinsel engelli çocuğa sahip ailelerin ruhsal durumlarının yakından izlenmesi ve ihtiyaç duyduklarında psikososyal desteğin sağlanması önerilmektedir
Anahtar Kelimeler
Zihinsel engelli çocuklar anneler stresle baş etme hemşirelik
Kaynakça
- Bilal, E.&, Dağ, İ. 2005. Eğitilebilir zihinsel engelli olan ve olmayan çocukların annelerinde stres, stresle başa çıkma ve kontrol odağının karşılaştırılması. Çocuk Ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 2(2),56
- Conk, Z. & Yıldırım, F. 2005. Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip anne/babaların stresle başa çıkma tarzlarına ve depresyon düzeylerine planlı eğitimin etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik
- Yüksek Okulu Dergisi, 9(2), 1-10. Coşkun, Y. & Akkaş, G. 2009. Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyleri ile sosyal destek algıları arasındaki ilişki, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (Kefad), 10(1), –227.
- Dereli, F. & Okur, S. 2008. Engelli çocuğa sahip olan ailelerin depresyon durumunun belirlenmesi, Yeni Tıp Dergisi, 25, 164–168.
- Demirok, A., Sevindik, F., Deveci, S. & Açık Y. 2004. Engelli çocuğu olan kadınların demografik, psiko-sosyal ve engelli çocuğa ait doğumsal özelliklerin incelenmesi, Ix. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi
- Bildiri Özet Kitabı (Ankara). Dobson B., Middleton S. & Beardsworth A. 2001. The ımpact of childhood disability on family life,
- Joseph Rowntree Foundation, Published For The Joseph Rowntree Foundation By Yps. Doğru, S.S. & Arslan E. 2008. Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyi ile durumluk kaygı düzeylerinin karşılaştırılması, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19,543-553.
- Dönmez, Nb., Bayhan, P. & Artan, İ. 1998. Engelli çocuğu olan ailelerin yaşam döngüsü içinde karşılaştıkları sorunların incelenmesi, I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Kitabı, İstanbul.
- Durukan, İ., Erdem, M., Tufan, A. & Türkbay, T. 2010. Otistik spektrum bozukluğu olan çocukların annelerindeki baş etme tutumları ve depresyon ile anksiyete düzeyleriyle ilişkisi, Çocuk Ve Gençlik
- Ruh Sağlığı Dergisi, 17(2), 75-82. Dyson Ll.1997. Fathers and mothers of school-age children with developmental disabilities: parental stres, family functioning and social support, Am J Ment Retard 102, 267-279.
- Holmes Am. 2003. The effect of chronic illness on the psychological health of family members, J
- Ment Health Policy Econ. Mar;6(1), 13-22. Karahan, Tf. &, Koç, He. 2005. Üniversite öğrencilerinin alkol ve sigara kullanım sıklığına göre stresle başaçıkma tarzlarının incelenmesi, Ege Eğitim Dergisi, 6(2), 113-131.
- Kaner S. 2004. Engelli çocukları olan anne babaların algıladıkları stres, sosyal destek ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri
- (http://acikarsiv.ankara.edu.tr/eng/). Keskin, G., Bilge, A., Engin, E. & Dülgerler, Ş. 2010. Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların kaygı, anne-baba tutumları ve başa çıkma stratejileri açısından değerlendirilmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11, 30-37.
- Jones J. & Passey J. 2004. Family adaptation, coping and resources: parents of children with developmental disabilities and behaviour problems, Journal On Developmental Disabilities, 11 (1), 31
- Özkan, S. 2002. Zihinsel engeli ve normal çocuğa sahip ailelerin algıladıkları sosyal destek ve depresyon düzeylerinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
- Özşenol, F., Işıkhan, V., Ünay, B., Aydın, H., Akın, R. & Gökçay, E. 2003. Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156-164.
- Sarı H. 2007. Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerde aile yüklenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi
- Hemşirelik Yüksek Dergisi, 11(2), 1-7. Şahin Hisli N. & Durak, A. 1995. Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(43), 56-73.
- Uğuz, Ş., Toros, F., Yazgan İnanç B. & Çolakkadıoğlu O. 2004. Zihinsel ve/veya bedensel engelli çocukların annelerinin anksiyete, depresyon ve stres düzeylerinin Psikiyatri, 7, 42–47. belirlenmesi. Klinik
- Yurdakul, A. & Girli, A. 1999. Engelli çocuğu olan ailelerin sosyal destek örüntüleri ve bunun psikolojik sağlık ile ilişkisi. İlkışık Dergisi, 1–5.
- Yıldırım Doğru, S., Durmuşoğlu, N. & Turan, E. 2006. Zihin ve işitme engelli çocukların ailelerinin kaygı düzeyi ve yaşam kaliteleri yönünden karşılaştırılması. I. Uluslararası Ev Ekonomisi Sürdürülebilirlik Gelişme Ve Yaşam Kalitesi Kongresi (22-24 Mart, Ankara), 377-82.
Öz
This descriptive research was carried out to the aim of evaluation of the coping with stres methods of mothers who have disabled children and living in city centers of Zonguldak. The study population consisted of 210 mothers of disabled children attending to the three rehabilitation center in city center of Zonguldak. During the research 178 mothers (84.8%) were reached. As data collection tools, sociodemographic variables prepared by researchers, Descriptive Information Form containing thoughts about having disabled child and Scale of the Ways to Cope with Stress were used. Numbers, percentages, Kruskall-Wallis variance analysis, Student t test, MannWhitney U test were used to evaluate the data. About her disabled child, 62.4 % (n=111) of the mothers stated that they were troubled with point of view of the society, 52.8 % (n=94) of them stated that they had difficulty in communicating with their social surroundings, 40.4 % (n=72) of them stated that they felt guilty for her child’s disability, 83.1 % (n=148) of them stated that they had difficulties in the child’s treatment and 43.8% (n=78) of them stated that they weren’t supported by their social surroundings. The mean scores of Coping Ways of Stres Scale in mothers are as follows; self-confident approach 23.4±4.4, helpless approach 18.8±5.5, submissive attitudes 13.6±4.1, optimistic attitudes 15.4±2.9 and seeking social support 11.1±2.6. The families with disabled children need to be examined closely psychologically and privided psychosocial support when it is needed
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bilal, E.&, Dağ, İ. 2005. Eğitilebilir zihinsel engelli olan ve olmayan çocukların annelerinde stres, stresle başa çıkma ve kontrol odağının karşılaştırılması. Çocuk Ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 2(2),56
- Conk, Z. & Yıldırım, F. 2005. Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip anne/babaların stresle başa çıkma tarzlarına ve depresyon düzeylerine planlı eğitimin etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik
- Yüksek Okulu Dergisi, 9(2), 1-10. Coşkun, Y. & Akkaş, G. 2009. Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyleri ile sosyal destek algıları arasındaki ilişki, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (Kefad), 10(1), –227.
- Dereli, F. & Okur, S. 2008. Engelli çocuğa sahip olan ailelerin depresyon durumunun belirlenmesi, Yeni Tıp Dergisi, 25, 164–168.
- Demirok, A., Sevindik, F., Deveci, S. & Açık Y. 2004. Engelli çocuğu olan kadınların demografik, psiko-sosyal ve engelli çocuğa ait doğumsal özelliklerin incelenmesi, Ix. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi
- Bildiri Özet Kitabı (Ankara). Dobson B., Middleton S. & Beardsworth A. 2001. The ımpact of childhood disability on family life,
- Joseph Rowntree Foundation, Published For The Joseph Rowntree Foundation By Yps. Doğru, S.S. & Arslan E. 2008. Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyi ile durumluk kaygı düzeylerinin karşılaştırılması, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19,543-553.
- Dönmez, Nb., Bayhan, P. & Artan, İ. 1998. Engelli çocuğu olan ailelerin yaşam döngüsü içinde karşılaştıkları sorunların incelenmesi, I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Kitabı, İstanbul.
- Durukan, İ., Erdem, M., Tufan, A. & Türkbay, T. 2010. Otistik spektrum bozukluğu olan çocukların annelerindeki baş etme tutumları ve depresyon ile anksiyete düzeyleriyle ilişkisi, Çocuk Ve Gençlik
- Ruh Sağlığı Dergisi, 17(2), 75-82. Dyson Ll.1997. Fathers and mothers of school-age children with developmental disabilities: parental stres, family functioning and social support, Am J Ment Retard 102, 267-279.
- Holmes Am. 2003. The effect of chronic illness on the psychological health of family members, J
- Ment Health Policy Econ. Mar;6(1), 13-22. Karahan, Tf. &, Koç, He. 2005. Üniversite öğrencilerinin alkol ve sigara kullanım sıklığına göre stresle başaçıkma tarzlarının incelenmesi, Ege Eğitim Dergisi, 6(2), 113-131.
- Kaner S. 2004. Engelli çocukları olan anne babaların algıladıkları stres, sosyal destek ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri
- (http://acikarsiv.ankara.edu.tr/eng/). Keskin, G., Bilge, A., Engin, E. & Dülgerler, Ş. 2010. Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların kaygı, anne-baba tutumları ve başa çıkma stratejileri açısından değerlendirilmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11, 30-37.
- Jones J. & Passey J. 2004. Family adaptation, coping and resources: parents of children with developmental disabilities and behaviour problems, Journal On Developmental Disabilities, 11 (1), 31
- Özkan, S. 2002. Zihinsel engeli ve normal çocuğa sahip ailelerin algıladıkları sosyal destek ve depresyon düzeylerinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
- Özşenol, F., Işıkhan, V., Ünay, B., Aydın, H., Akın, R. & Gökçay, E. 2003. Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156-164.
- Sarı H. 2007. Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerde aile yüklenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi
- Hemşirelik Yüksek Dergisi, 11(2), 1-7. Şahin Hisli N. & Durak, A. 1995. Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(43), 56-73.
- Uğuz, Ş., Toros, F., Yazgan İnanç B. & Çolakkadıoğlu O. 2004. Zihinsel ve/veya bedensel engelli çocukların annelerinin anksiyete, depresyon ve stres düzeylerinin Psikiyatri, 7, 42–47. belirlenmesi. Klinik
- Yurdakul, A. & Girli, A. 1999. Engelli çocuğu olan ailelerin sosyal destek örüntüleri ve bunun psikolojik sağlık ile ilişkisi. İlkışık Dergisi, 1–5.
- Yıldırım Doğru, S., Durmuşoğlu, N. & Turan, E. 2006. Zihin ve işitme engelli çocukların ailelerinin kaygı düzeyi ve yaşam kaliteleri yönünden karşılaştırılması. I. Uluslararası Ev Ekonomisi Sürdürülebilirlik Gelişme Ve Yaşam Kalitesi Kongresi (22-24 Mart, Ankara), 377-82.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Diğer ID | JA96CF83YC |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ekim 2012 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Ekim 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Cilt: 11 Sayı: 2 |