Romanya Türklerinin Seyhan'a İskanı

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 5, 60 - 72, 03.04.2015

Erdem Çanak

Öz

Balkanlardan Anadolu'ya ilk büyük Müslüman/Türk göçü, 1877–1878 yılındaki Osmanlı-Rus Savaşı neticesinde gerçekleşmiş ve yakın döneme kadar da devam etmiştir. Göçlerin gerçekleştiği ülkelerden birisi de Romanya'dır. Romanya'dan özellikle 1930–1940 yılları arasında Anadolu'ya yoğun bir göç olmuştur. Bu yıllara tesadüf eden 1936 yılındaki göçle birlikte gelen göçmenlerin bir kısmı da Seyhan'ın Kozan ve Ceyhan kazalarına iskan olunmuştur. Bu çalışmada, cumhuriyetin ilk yıllarında Romanya'dan Türkiye'ye gerçekleşen göçlerin sebepleri irdelenerek 1936 yılında Kozan ve Ceyhan'a iskan olunan göçmenlerin bilgilerinin yer aldığı Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi'nde bulunan İskan Defterindeki veriler değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Seyhan; Adana; Kozan; Ceyhan; Romanya; Göç.

Kaynakça

• RESMİ ARŞİV VE YAYINLAR
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA): 030.10.81.530.7; 030.10.116.809.3; 030.10.116.810.13; 030.10.123.839.5; 030.10.246.667.10; 030.10.247.668.16; 030.18.1.2.61.8.9; 030.18.1.2.65.50.14; 272.12.56.142.24; 272.12.56.143.34; 272.12.56.143.95; 272.12.55.140.12; 272.12.60.166.17; 272.14.77.40.6.
• BCA, Kozan/İmamoğlu Esas Kayıt Defteri (Kozan İlçesi Romanya Göçmenleri (1936-1948); Ceyhan İlçesi 1936-1951 Yılı Romanya ve Bulgaristan Göçmenlerine Ait İskan Esas Defteri
• Düstur
• İdare
• Resmî Gazete
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (TBMMZC)
• SÜRELİ YAYINLAR
• Cumhuriyet
• Hür Fikir
• Türk Sözü
• Ulus
• KİTAPLAR VE MAKALELER
• Adana İl Yıllığı, Adana, 1968.
• Ahmet Cevdet Paşa, Ma'ruzat, (Yay. Haz. Yusuf Halaçoğlu), İstanbul, 1980.
• Akyel, Recai, Cumhuriyetin 80. Yılında Tüm Yönleriyle İmamoğlu, Adana, 2003.
• Akyüz, Jülide, “Göç Yollarında; Kafkaslardan Anadolu'ya Göç Hareketleri”, Bilig, S.46 (2008), s. 37-56.
• Ali Cevad, Memalik-i Osmaniye'nin Tarih ve Coğrafyası Lügatı, Kısm-ı Evvel Lügat-ı Coğrafya, Dersaadet, 1313.
• Altuğ, Yılmaz, “Balkanlardan Anayurda Yapılan Göçler”, Belleten, LV/212 (1991), s. 109-120.
• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (Cilt 1-2), Ankara, bty.
• Arslan, Aslı, “Atatürk Döneminde Romanya'dan Türk Göçleri ve Göçmenlerin Türkiye'de İskanları”, Turkish Studies, S.9/4 (Bahar 2014), s. 31-50.
• Berber, Ferhat, İmparatorluktan Cumhuriyete Manisa ve Göçler (1860-1960), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara, 2010.
• BİGD, Genel Nüfus Sayımı (20 Ekim 1935), İstanbul, 1937.
• BİGM, 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1950.
• Bayraktar, Hilmi, “Kırım ve Kafkasya'dan Adana Vilayeti'ne Yapılan Göç ve İskanlar (1869-1907)”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.22 (2007), s. 405-434.
• Burgaç, Murat, Türkiye'de Umumi Müfettişliklerin Kurulması ve Trakya Umumi Müfettişliği, Ankara, 2013.
• Çolak, Filiz, “Bulgaristan Türklerinin Türkiye'ye Göç Hareketi (1950-1951)”, Tarih Okulu, S.XIV (2013), s. 113-145.
• Doğanay, Filiz, Türkiye'ye Göçmen Olarak Gelenlerin Yerleşimi, Ankara, 1996, (http://ekutup.dpt.gov.tr/yerlesim/doganayf/gocmen.html(06.03.2010).
• Duman, Önder, “Atatürk Döneminde Romanya'dan Türk Göçleri (1923-1938)”, Bilig, S.45 (2008), s.23-44.
• Duman, Önder, “Atatürk Döneminde Balkan Göçmenlerinin İskan Çalışmaları (1923-1938)”, Atatürk Yolu Dergisi, S.43 (2009), s.473-490.
• Geray, Cevat, Türkiye'den ve Türkiye'ye Göçler ve Göçmenlerin İskanı (1923-1961), Ankara, 1962.
• Güngör, Harun-Argunşah, Mustafa, Gagauz Türkleri, Ankara, 2002.
• Halaçoğlu, Ahmet, Balkan Harbi Sırasında Rumeli'den Türk Göçleri (1912-1913), Ankara, 1994.
• Horata, Osman, “Kuzey ve Batı Türklüğünün Kesişme Noktasında Küçük Bir Türk Topluluğu: Romanya Türkleri”, Balkan Türkleri, Balkanlarda Türk Varlığı, Ankara, 2003, s. 151-167.
• Kollu, Atilla, Türkiye Balkan İlişkileri (1919-1939), Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara, 1996.
• Manov, Atanas, Gagauzlar (Hıristiyan Türkler), Çev. M. Türker Acaroğlu, Ankara, 2001.
• Metin, Ömer, “Hamdullah Suphi Tanrıöver'in Romanya Türklerinin Göçüne Dair Faaliyetleri (1931-1938)”, Karadeniz Araştırmaları, S.35 (2012), s.125-143.
• Nabi, Yaşar, Balkanlar ve Türklük, Ankara, 1936.
• Öksüz, Hikmet, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Atatürk Dönemindeki Balkan Politikası (1923-1938), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul, 1996.
• Öksüz, Hikmet, “İkili İlişkiler Çerçevesinde Balkan Ülkelerinden Türkiye'ye Göçler, ve Göç Sonrası İskan Meselesi (1923-1938)”, Atatürk Dergisi, C.3, S.1 (2000), s.169-188.
• Ülküsal, Müstecib, Dobruca ve Türkler, Ankara, 1966.
• Yaşar, Selman, “Türkiye-Romanya İlişkileri (1930-1938)”, Turkish Studies, S.7/4 (Sonbahar 2012), s.3199-3213.
• SÖZLÜ KAYNAKLAR
• Adı Soyadı: İsmail Sağol
• Doğum Yeri-Tarihi: Romanya-1924.
• Görüşme Yeri-Tarihi: İmamoğlu/10 Ekim 2014.
• Adı Soyadı: Hasan Düşünür
• Doğum Yeri-Tarihi: Varna-1927.
• Görüşme Yeri-Tarihi: İmamoğlu/10 Ekim 2014.
• ELEKTRONİK KAYNAKLAR
• http://www.imamoglu.bel.tr/index.php?detay=pages&id=25(12.05.2014).