Öz
Sanayi Devrimi’nden sonra
ortaya çıkan ham madde ihtiyacı devletlerin sömürü faaliyetlerine hız vermesine
sebep olmuştur. İngiltere’nin 1858 yılında Hindistan’ı ele geçirmesi, bu
bölgede artık İngiltere’nin de siyasete dâhil olduğu anlamına gelmektedir. Rus Çarlığı’nın
Kırım Savaşı’nda aldığı mağlubiyetten sonra yönünü Türkistan’a çevirmesi, bölgede
İngiltere ile karşı karşıya gelmesine sebep olmuştur. İşte bu iki devlet
arasında tampon bölge olan Kaşgar, oldukça jeopolitik önemi haiz bir
coğrafyadadır. Çalışmada Kaşgar tarihine kısaca değinilerek Çin’in bölgeyi
işgal etmesinden sonra İngiltere’nin 1890 yılında Kaşgar’a gönderdiği ilk resmi
görevli olan Sir George Macartney’in bölgeye gelişi ve bölgedeki Rus Konsolosu
Nikolay Petrovskiy ile giriştiği iktidar mücadelesi üzerinde durulacaktır. Sonrasında,
1898 yılında Kaşgar’a getirdiği Lady Katherina Macartney ile bölgedeki yaşamlarına
değinilecektir. Son olarak Lady Macartney’in 17 yılını geçirdiği Kaşgar’da
edindiği gözlemlerini ve anılarını barındıran eseri hakkında bilgiler
verilecektir.
Anahtar Kelimeler
Kaşgar Macartney Doğu Türkistan Rus-İngiliz Rekabeti Nikolay Petrosvkiy
Kaynakça
- Alikuzai, H. W.. (2013). A Concise History of Afghanistan in 25 Volumes, C: 14 , Trafford Publishing. Arat, R. R. (1977). “Kâşgar”, İ.A., MEB, C: 6, s. 405-412, İstanbul. Avetaranian, J. Schafer, R. (2002). A Muslim Who Became a Christians The Story of Jhon Avetaranian, Authors Online Books. Baykuzu, T. D. (2015). “Turfandan Kaşgara İpek Yolu Üzerindeki Vaha Şehirleri”, İpekyolu, s. 59-85, İstanbul. Benson, L. (2008). China’s Muslims Through Western Eyes, Etudes Orientales, No: 25, (1 Semestre), s. 127-142. Clinch, N. - E. Clinch. (2011). Through a Land of Extremes: The Littledales of Central Asia, Seattle: The Mountaineers Books. Çelik, M. B. (2013). Yarkend Hanlığı’nın Siyasi Tarihi, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. Demirağ, Y. (2014). “1755-1949 Yılları Arasında Doğu Türkistan”. Uluslarası Uygur Araştırmaları Dergisi, Sayı: 3, s.229-245. Nevşehir. Dillon, M. (2014). Xinjiang and the Expansion of Chinese Communist Power: Kashgar in the Early Twentieth Century, New York: Routledge. Djalilov, A. H. (2002). “Yarkent Hanlığı (1465-1759)”, Türkler, C. 8, s.662-669, Ankara. Ercilasun, K. (2013). Tarihin Derinliklerinden 19. Yüzyıla Kâşgar, Ankara: Türk Tarih Kurumu. Ewans, M. (2010). Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation 1865-95, New York: Routledge. Farrington, S. - H. Leach. (2003). Strolling About on the Roof of the World: The First Hundred Years of the Royal Society for sian Affairs, New York: Routledge. Hedin, S. (1903). Central Asia and Tibet Towards to Holy City of Lassa, Vol. I., London: Hurst and Blackett, Limited. Hıtchıns, K. (2002). “Kâşgar”, DİA, C: 25, s.7-9, İstanbul. Hopkirk, P. (1985). An English Lady in Chinese Turkestan Lady Macartney, Oxford: Oxford University Press. Hopkirk, P. (1990). The Great Game On Secret Servive in High Asia, Oxford: Oxford University Press. Karber, P. (2016). Postmarks from a Political Traveler, New York: Routledge. Kolesnikov, A. (2010). Rus Seyyahların Gözüyle Kaşgar XIX. Yüzyılın İkinci Yarısı-XX. Yüzyılın Başı, çev. Rakhat Abdieva, yay. haz. İlyas Kamalov, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Kurban, İ. (1995). Doğu Türkistan İçin Savaş, Ankara: Türk Tarih Kurumu. Ligeti, L. (1998). Bilinmeyen İç Asya, Ankara Kültür, Ankara: Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları. Mirsky, J. (1977). Sir Aurel Stein: Archaeological Explorer, London: The Universtiy of Chicago Press. Nightingale, P. - C. P. Skrine. (2005) Macartney at Kashgar: New Light on British, Chinese and Russian Activities in Sinkiang 1890-1918, New York: Routledge. Rong, X. (2013). Eighteen Lectures on Dunhuang, Translated by Imre Galambos, Boston: Brill. Roux, J. P. (2001). Orta Asya Tarih ve Uygarlık, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Skyes, E. - P. Skyes. (1920). Through Deserts and Oases of Central Asia, London: Macmillan and Co., Limited St. Martin’s Street. Tamm, E. E. (2011). The Horse that Leaps Through Clouds: A Tale of Espionage, the Silk Road, and the Rise of Modern China, Vancouver. Togan, Z. Z. V. (1981). Bugünkü Türk İli Türkistan ve Yakın Tarihi, İstanbul: Enderun Kitabevi. Бухерт, В. Г. (2010). “...И его русский портрет”, Н.Ф. Петровский Туркестанские Письма, Российская Академия Наук Архив Ран, s.20-67. Воробьева-Десятовская, М. И. (2011). “Материалы Н.Ф. Петровского в ИВР РАН”, Письменные памятники Востока. 1(14), s. 184-196. Мясников, В. С. (2010). “Образ Н.Ф. Петровского в английском зеркале” Н.Ф. Петровский Туркестанские Письма, Российская Академия Наук Архив Ран, s.4-20. Попова, И. Ф. (2008). “Российские экспедиции в Центральную Азию на рубеже XIX— XX веков”, Российские экспедиции в Центральную Азию в конце XIX — начале XX века, СПб: s. 11-40.
Öz
The demand for raw
materials that emerged after the Industrial Revolution led the states to
expedite their colonial activities. The seize of India in 1858 by the United
Kingdom means that Britain began to follow politics in this region. Turning its
direction to Turkestan after being defeated in the Crimean War, Tsarist Russia
came to face with England. There Kashgar, a buffer zone between these two
states, had a considerable geopolitical importance. The aim of this study is,
addressing briefly the history of Kashgar, to focus on the arrival of Sir
George Macartney to the region, whom England send to Kashgar in 1890 as the first official
agent just after the invasion of the
region by China and his power struggle with the Russian consul, Nikolay
Petrovsky in the region. Then it is mentioned his life with Lady Katherian
Macartney, whom he brought to Kashgar in 1898. Finally it will be given
information about Lady Macartney's book including her observations and
recollections in Kashgar, where she spent 17 years.
Anahtar Kelimeler
Kashgar Macartney East Turkestan Russian-British Rivalry Nikolay Petrosvkiy
Kaynakça
- Alikuzai, H. W.. (2013). A Concise History of Afghanistan in 25 Volumes, C: 14 , Trafford Publishing. Arat, R. R. (1977). “Kâşgar”, İ.A., MEB, C: 6, s. 405-412, İstanbul. Avetaranian, J. Schafer, R. (2002). A Muslim Who Became a Christians The Story of Jhon Avetaranian, Authors Online Books. Baykuzu, T. D. (2015). “Turfandan Kaşgara İpek Yolu Üzerindeki Vaha Şehirleri”, İpekyolu, s. 59-85, İstanbul. Benson, L. (2008). China’s Muslims Through Western Eyes, Etudes Orientales, No: 25, (1 Semestre), s. 127-142. Clinch, N. - E. Clinch. (2011). Through a Land of Extremes: The Littledales of Central Asia, Seattle: The Mountaineers Books. Çelik, M. B. (2013). Yarkend Hanlığı’nın Siyasi Tarihi, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. Demirağ, Y. (2014). “1755-1949 Yılları Arasında Doğu Türkistan”. Uluslarası Uygur Araştırmaları Dergisi, Sayı: 3, s.229-245. Nevşehir. Dillon, M. (2014). Xinjiang and the Expansion of Chinese Communist Power: Kashgar in the Early Twentieth Century, New York: Routledge. Djalilov, A. H. (2002). “Yarkent Hanlığı (1465-1759)”, Türkler, C. 8, s.662-669, Ankara. Ercilasun, K. (2013). Tarihin Derinliklerinden 19. Yüzyıla Kâşgar, Ankara: Türk Tarih Kurumu. Ewans, M. (2010). Securing the Indian Frontier in Central Asia: Confrontation and Negotiation 1865-95, New York: Routledge. Farrington, S. - H. Leach. (2003). Strolling About on the Roof of the World: The First Hundred Years of the Royal Society for sian Affairs, New York: Routledge. Hedin, S. (1903). Central Asia and Tibet Towards to Holy City of Lassa, Vol. I., London: Hurst and Blackett, Limited. Hıtchıns, K. (2002). “Kâşgar”, DİA, C: 25, s.7-9, İstanbul. Hopkirk, P. (1985). An English Lady in Chinese Turkestan Lady Macartney, Oxford: Oxford University Press. Hopkirk, P. (1990). The Great Game On Secret Servive in High Asia, Oxford: Oxford University Press. Karber, P. (2016). Postmarks from a Political Traveler, New York: Routledge. Kolesnikov, A. (2010). Rus Seyyahların Gözüyle Kaşgar XIX. Yüzyılın İkinci Yarısı-XX. Yüzyılın Başı, çev. Rakhat Abdieva, yay. haz. İlyas Kamalov, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Kurban, İ. (1995). Doğu Türkistan İçin Savaş, Ankara: Türk Tarih Kurumu. Ligeti, L. (1998). Bilinmeyen İç Asya, Ankara Kültür, Ankara: Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları. Mirsky, J. (1977). Sir Aurel Stein: Archaeological Explorer, London: The Universtiy of Chicago Press. Nightingale, P. - C. P. Skrine. (2005) Macartney at Kashgar: New Light on British, Chinese and Russian Activities in Sinkiang 1890-1918, New York: Routledge. Rong, X. (2013). Eighteen Lectures on Dunhuang, Translated by Imre Galambos, Boston: Brill. Roux, J. P. (2001). Orta Asya Tarih ve Uygarlık, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Skyes, E. - P. Skyes. (1920). Through Deserts and Oases of Central Asia, London: Macmillan and Co., Limited St. Martin’s Street. Tamm, E. E. (2011). The Horse that Leaps Through Clouds: A Tale of Espionage, the Silk Road, and the Rise of Modern China, Vancouver. Togan, Z. Z. V. (1981). Bugünkü Türk İli Türkistan ve Yakın Tarihi, İstanbul: Enderun Kitabevi. Бухерт, В. Г. (2010). “...И его русский портрет”, Н.Ф. Петровский Туркестанские Письма, Российская Академия Наук Архив Ран, s.20-67. Воробьева-Десятовская, М. И. (2011). “Материалы Н.Ф. Петровского в ИВР РАН”, Письменные памятники Востока. 1(14), s. 184-196. Мясников, В. С. (2010). “Образ Н.Ф. Петровского в английском зеркале” Н.Ф. Петровский Туркестанские Письма, Российская Академия Наук Архив Ран, s.4-20. Попова, И. Ф. (2008). “Российские экспедиции в Центральную Азию на рубеже XIX— XX веков”, Российские экспедиции в Центральную Азию в конце XIX — начале XX века, СПб: s. 11-40.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Temmuz 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 13 Haziran 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 5 Sayı: 10 |
