Ethnic, Religious, Social and Economic Structure of East and Southeast Anatolia in Report Dated 1880 of Major Henry Trotter English Consul in Erzurum

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 145 - 170, 01.07.2018

Muhamed Köse

https://doi.org/10.17067/asm.420425

Cited By: 2

Öz

The main source concerned with this subject consists of
14-page section entitled “asiatic reforms confidental” and numbered section
no.68 and no.1 registered between pages 177 and 190 signed by major henry
trotter, of the report named “turkey (political) consuls in kurdistan and at
prisrend major trotter s. john, v. consul at erzurum everett” dated 1880 and
numbered fo 78/3132, which belongs to the document of foreign office located in
london national archives, england. ın our study which will give results with
new and original ideas; ethnic, religious and socio-economic structure north of
syria and east anatolia are presented in general and in subtitles, by being
faithful to the headlines in the mentioned report. ın conclusion part, acquired
data is presented in general headings. 
important information kurdish, armenians, turks, syria and nestorians,
keldanis, yakubis, catholic syrians, greeks, yezidis, arabs, terekemes, jews,
romanis, qızılbash turks and turkmens with circassians and chechenians were
mentioned in the report. our study has been made distinctive by being supported
with scientific publications relating to the topic.

Anahtar Kelimeler

19th Century, Ottoman Society, Report, English Consul, Henry Trotter

ERZURUM ĠNGĠLĠZ KONSOLOSU YÜZBAġI HENRY TROTTER‟IN 1880 TARĠHLĠ RAPORUNDA DOĞU VE GÜNEYDOĞU‟NUN ETNĠK DĠNĠ, SOSYAL VE ĠKTĠSADĠ YAPISI

Öz

Konuyla alakalı ana kaynağımız ingiltere londra national
archieve’de bulunan foreighn office evrakına ait fo 78/3132 numaralı 1880
tarihli “turkey (political) consuls in kurdistan and at prisrend major trotter
s. john, v. consul at erzurum everett” isimli raporun 177 ve 190 sayfaları
arasında kayıtlı major henry trotter imzalı 14 sayfalık “asiatic reforms
confidental” başlıklı ve section no.68 ve no.1 numaralı bölüm oluşturmaktadır.
çalışmada, söz konusu rapordaki başlıklara sadık kalınarak, doğu ve
güneydoğu’nun etnik, dini ve sosyo-iktisadi yapısı genel ve alt başlıklar
halinde ortaya konulmuştur. söz konusu raporda; anadolu’nun doğusu ve kuzey
suriye’deki etnik ve dini yapılardan bahsedilmiştir. raporda kürtler,
ermeniler, türkler, suriye ve nasturiler, keldaniler, yakubiler, katolik
suriyeliler, yunanlılar, yezidiler, araplar, terekemeler, yahudiler,
çingeneler, kızılbaş türkler ve türkmenler ile çerkezler ve çeçenlere dair
önemli bilgiler sunulmuştur. rapordan elde edilen bilgiler tafsilatlı olarak
kritik edilmiştir. sonuç kısmında ise elde edilen bilgiler genel başlıklar
halinde değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

19. Yüzyıl, Osmanlı Toplumu, Rapor, İngiliz Konsolosu, Henry Trotter

Kaynakça

• 1.Arşiv Kaynakları- FO 78/3132, Turkey (Political) Consuls in Kurdistan and at Prisrend Major Trotter S. John, V. Consul at Erzurum Everett, s.177-190.
• 2.Araştırma ve İnceleme Eserler- Bayraktutan, A. (2010). Erzurum İngiliz Konsolosluğu ve Faaliyetleri. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi.- Çağman, E. (2010). III. Selim’e Sunulan Islahat Lâyihaları, İstanbul: Kitabevi Yayınları.- Devellioğlu, F. (2009). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Akaydın Kitabevi.
• - Dönmez, A. (2013a). Osmanlı-İngiliz İlişkileri: Diplomasi ve Reform (1833-1841). (Basılmamış Doktora Tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi
• - Gül, A. (2015b). Osmanlı İdaresinin Kızılbaşlığa Yönelik Tutumu (Dersim Sancağı Örneği). Turkish Studie,. 10/9. Summer, s.213-228.-----------------(2015). Osmanlı Devletinin Son Döneminde Dersimin Islahı İçin Hazırlanan Raporlar ve Uygulamadaki Başarı Düzeyleri. Asos Journal: The Journal of Academic Social Science, Yıl:3, S, 16, Eylül, s.16-39.
• - Hovannısıan, R. G. (2016) (editör), Tarihi Kentler ve Ermeniler: Bitlis ve Muş, çev. Zülal Kılıç. İstanbul: Aras Yayınları.
• ------------------, (2016). Tarihi Kentler ve Ermeniler: Harput, çev. Zülal Kılıç. İstanbul: Aras Yayınları.
• ------------------, (2017). Tarihi Kentler ve Ermeniler: Van, çev. Serdar Aksoy, Sema Baraç, Nazım Hikmet, Richard Dikbaş, Artun Gebenlioğlu, Nazan Maksudyan, Lora Sarı, Solina Silahlı. İstanbul: Aras Yayınları
• - Kartın, C. (2014). İngiliz Arşiv Belgelerine Göre Binbaşı Edward Charles Noel’in Kürtler Üzerine Yaptığı Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme, Tarihte Türkler ve Kürtler Sempozyumu: Bildiriler, s.197-244. Ankara
• - Meram, A. K. (1969). Belgelerle Türk-İngiliz İlişkileri Tarihi. İstanbul: Kitaş Yayınları.
• - Kütükoğlu, M. S. (1983). Osmanlı İktisad Tarihi Bakımından Konsolos Raporlarının Ehemmiyeti ve Kıymeti, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi. s.151-167. İstanbul.
• -Özşavlı, Halil, Başlangıçtan I. Dünya Savaşına Kadar Rus-Ermeni İlişkileri, The Journal of Academic Social Science Studies, Volume 5 Issue 2, Nisan 2012. S.263. ss.243-268.
• - Şaşmaz, M. (2012). İngiliz Yüzbaşı Stewart’ın Konya Konsolosluğu ve Adli Yönetime Dair Raporu (1879-1882), Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 11. s.223-238. Konya
• - Yeşilyurt, Y. (2016). Erzurum Yerel Tarih Araştırmaları Açısından İngiliz Ulusal Arşivlerinin Önemi (19. Yüzyıl), Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED) Prof. Dr. Avni GÖZÜTOK Özel Sayısı, S.55. s.597-624. Erzurum
• - Yılmaz, Ö. (2016). Marıus Outrey’in 1835 Yılında Trabzon’dan Erzurum’a Seyahati ve Erzurum Şehri Hakkında Raporu, Mavi Atlas Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Elektronik Dergisi, S.7, s.150-166. Gümüşhane