ADANA’DA YAŞAYAN BİR KARAGÖZ USTASI: MAHMUT HAZIM KISAKÜREK KUKLACI MAHMUT AMCA – HAYALİ MAHMUT

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 122 - 136, 01.01.2013

Refiye Okuşluk Şenesen

Öz

Adana’da Geleneksel Gösteri Sanatları Topluluğu adı altında faaliyetlerini sürdüren “Kuklacı Mahmut Amca” Mahmut Hazım Kısakürek , Karagöz oyunu ile geleneksel ve modern kukla oyunlarını sahnelemektedir. Uluslararası Kukla ve Gölge Oyunu Birliği UNIMA’ya üye olan M. Hazım Kısakürek, 1992 yılından beri çocuklara yönelik olarak kâr-ı kadimden güncellediği sekiz Karagöz oyununu sergilemektedir. Bir kısmı özgün uyarlama, bir kısmı da adaptasyon olan bu oyunlar Romeo ve Juliet, Kazaya Dikkat, Çevre Canavarı, Deniz Sefası, Kanlı Nigar, Hamam Sefası, Cadılar, Salıncak Sefasıdır. Aynı zamanda geleneksel ve modern kukla yapıp oynatan Hazım Kısakürek, Karagöz’ün suretlerini de atölyesinde kendi hazırlamaktadır. Çalışmamızda Adana’nın tek Karagöz ustası olan M. Hazım Kısakürek’in sanatçı yönü tanıtılacak, buradan yola çıkılarak Karagöz sanatının günümüzde yaşadığı ortam ve alanların belirlenmesine katkı sağlanmaya ve korunması için neler yapılabileceği sorularının cevapları verilmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Karagöz, Hayali, Kukla, Gelenek

A Karagöz Foreman, Living in Adana: Mahmut Hazım Kısakürek Uncle Puppeteer Mahmut- The Fictitious Mahmut

Öz

Kuklacı Mahmut Amca Puppeteer Mahmut Hazım Kısakurek who give himself the name of Traditional performance art group is performing traditional and modern poppet shows in Adana. M. Hazım Kısakurek, who is a member of UNIMA, has been performing eight Karagoz Shows, which are derived from ‘Kâr-ı Kadim’ and updated, to kids. The name of these shows, some of which are adaptation of original shows and some of which are adaptation with the present time issues, are “ Romeo ve Juliet, Kazaya dikkat, Deniz sefası, Kanlı Nigar, Hamam Sefası, Cadılar, Salıncak Sefası”. At the same time Hazım Kısakurek who manufactures traditional and modern poppet in his studio, manufactures Karagoz poppets in his studio. In our study the only Karagoz artist of Adana M. Hazım KISAKUREK’s artistic part will be introduced. And beginning from this point we’ll try to contribute showing the

Anahtar Kelimeler

Karagöz, Hayalî, Dummy, Tradition

Kaynakça

• And, Metin, “Karagöz Üzerindeki Bilgilere Yeni Katkılar”, Türk Dili Dergisi, Halk Edebiyatı Özel Sayısı, C. XIX, S. 207, 1 Aralık 1968.
• _________, Dünyada ve Bizde Gölge Oyunu I-II, İş Bankası Yayınları, Ankara, 1977.
• _________, Türk Tiyatrosunun Evreleri, Turhan Kitabevi, Ankara, 1983.
• _________, Geleneksel Türk Tiyatrosu, İnkılap Kitapevi, İstanbul, 1985.
• Akçura, Gökhan, “Karagöz Modern”, Virgül Dergisi, 2006, s. 93.
• Çolakoğlu, Gözde, “Türk Kültürünün Temsilinin Görsel ve İşitsel İfade Biçimi ve Günümüze Yansıması: Karagöz”, Müzikoloji Sempozyumu, 6-8 Ekim 2005, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• _________, ”Karagöz Musikîsi” Kocaeli Üniversitesi-Motif Vakfı, Halk Kültürlerini Koruma-Yaşatma ve Geleceğe Aktarma Sempozyumu, 16-18 Aralık 2005, Kocaeli.
• Hınçer, İhsan, “Gölge Oyunlarının ve Karagöz’ün Doğuşu”, TFA No:119, İstanbul,1959.
• Karagöz Kitabı, Hazırlayan: Sevengül Sönmez, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2000.
• Kaya, Azat, “Karagöz ve Balıkesirli Karagöz-Kukla Sanatçısı Hayali İbrahim Pirinç”, 1. Balıkesir Kültür Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, Balıkesir Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, Balıkesir, 1999.
• Koçak, Aynur, “Karagöz Oyunlarında Zeybek”, Zeybek Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Muğla Üni. Yayınları, Muğla, 2004.
• Kudret, Cevdet, Karagöz, C.1, Bilgi Yayınları, İstanbul, 1992.
• Mutlu, Mustafa (1975), “Karagöz Tasvirlerinin Yapımı”, Türk Halkbilim Araştırmaları Yıllığı, KB Yayınları, Ankara, 1975.
• _________, “Dünden Bugüne Karagöz Tasvir Yapımcılığının Gelişmesi”, 4. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildiriler, C.3, KB Yayınları, Ankara, 1992.
• _________, Karagöz Sanatı ve Sanatçıları, KB Yayınları, Ankara, 2002.
• Nutku, Özdemir, Dünya Tiyatrosu Tarihi, C.1, Remzi Kitabevi, İstanbul. 1985.
• Oral, Ünver, “Karagöz İçin Yeni Bir Muhavere”, Türk Folkloru Araştırmaları, KB Yayınları, Ankara, 1986.
• __________, Karagöz Perde Gazelleri, KB Yayınları, Ankara, 1996.
• __________, Karagöz ve Plastik Tekniği, MEB Yayınları, Ankara, 2001.
• __________, Kukla ve Kuklacılık, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2003.
• Rıtter, Helmut, “Karagöz Maddesi”, İslâm Ansiklopedisi, C.6, MEB Yayınları, Ankara, 1977.
• Sakaoğlu, Saim, “Türk Gölge Oyunun Kişileri Üzerine Bir Sınıflama”, Türk Dili Dergisi, S.602, TDK Yayınları, Ankara, 2002.
• _________, Türk Gölge Oyunu Karagöz, Akçağ Yayınları, Ankara, 2003.
• Şaul, Mahir, “Taklitler Güldürüsü ve Cemaatler Toplumu Karagöz Mizahı Üzerine Bir Deneme”, Boğaziçi Üniversitesi, Halkbilimi Yıllığı, B.Ü Folklor Kulübü Yayınları, İstanbul, 1975.