BİNBİR GECE [MASALLARI]

Yıl 2007, Sayı: 27, 307 - 313, 30.06.2007

R.a. Nicholson Süleyman Tülücü (çev.)

Öz

Binbir Gece Masalları, diğer adı ile Arap Geceleri; hikâye, masal, destan,
menkıbe ve fıkraları bir araya toplayan, eski Hint edebiyatında başka örneklerine de
rastladığımız “çerçeveli hikâye”ler tipinde ve tekniğinde bir Arap masal külliyatıdır.
Binbir Gece, Avrupa’da Kur’ân’dan veya Arap edebiyatının herhangi bir diğer
şaheserinden çok daha popüler olan bir eserdir. “Arap Geceleri” modern ismi, sadece
gerçeğin bir kısmını ifade eder.
A. Galland’ın Fransızcaya çevirisinden sonra bu masallar Avrupa’da çok
tanınmış ve şimdiye kadar birçok dünya dillerine (İngilizce, Almanca, Rusça,
İspanyolca, Türkçe, Farsça vb.) tercüme edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Binbir Gece, Arap Geceleri, Hikâye, Masal, A. Galland, Arap Edebiyatı

Kaynakça

• Acaroğlu, M. Türker, “Türkçede “Binbir Gece Masalları” Kaynakçası (1851-1985)”, Masal Araştırmaları/Folktale Studies I, haz. Nuri Taner, İstanbul 1988, s. 13- 24.
• Ahmed Nazîf, Tercüme-i Elf Leyle ve Leyle, I-VI, İstanbul 1851 (?).
• Akkoyunlu, Ziyat, Binbir Gece Masallarının Türk Masallarına Tesiri, Hacettepe Üniversitesi Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1982.
• _______, “Binbir Gece Masalları Üzerinde Yapılan Çalışmalar”, Türk Kültürü Araştırmaları, Prof. Dr. Faruk Kadri Timurtaş’ın Hâtırasına Armağan, XVIIXXI/1-2 (1979-1983), s. 1-14.
• _______, “Binbir Gece Masalları ve Hususiyetleri”, Şükrü Elçin Armağanı, Ankara 1983, s. 3-9.
• Avcı, Ömer-Coşkun, Âmine Gülşah, Arap Geceleri, Binbirgece Masalları Seçkisi, İstanbul 2000.
• Behn, W. H., Index Islamicus 1665-1905, Adıyok Publications, Millersville 1989, s. 733-735.
• Belgil, Vehbi, “Binbir Gece Masallarının Sonsuz Gençliği”, Halk Kültürü, 1985/3-4, Yedinci ve Sekizinci Kitaplar, İstanbul 1986, s. 55-76.
• Birkalan, Hande A., “The Thousand and One Nights in Turkish: Translations, Adaptations, and Issues” , Fabula, vol. 45/3-4 (July 2004), s. 221-236.
• Brockelmann, Carl, Geschichte der arabischen Litteratur, Leiden 1949, II, 72-74; Supplementband, Leiden 1938, II, 59-63.
• Burton, Richard, Bin Bir Gece Masalları, çev. Hasan Fehmi Nemli, Ankara 2004. Corcî Zeydân, Târîhu Âdâbi’l-Lügati’l-‘Arabiyye, Beyrut 1983, II, 606-608.
• Ergül, Aysel, “Binbir Gece Masalları’nda Âşık Kadın Tipi: Aziz ve Azize Masalı”, Millî Folklor, sy. 41 (Bahar/Spring 1999), s. 36-46.
• _______, “Binbir Gece Masalları’nda Kadın”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, sy. 10 (2000), s. 355-369.
• Fabula, vol. 45, issue: 3-4 (July 2004), Special Issue: The Arabian Nights: Past and Present. Fulton, Alexander S. -Ellis, A. G., Supplementary Catalogue of Arabic Printed Books in the British Museum, London 1926, s. 258-262.
• _______ -Lings, Martin, Second Supplementary Catalogue of Arabic Printed Books in the British Museum, London 1959, s. 186-188.
• Galland, Antoine, Bin Bir Gece Masalları, çev. Hasan Fehmi Nemli, Ankara 2004.
• Goldziher, Ignace, Klâsik Arap Literatürü, çev. Azmi Yüksel-Rahmi Er, Ankara 1993, s. 102-103, 128.
• Hannâ el-Fâhûrî, el-Câmi‘ fî Târîhi’l-Edebi’l-‘Arabî-el-Edebü’l-Kadîm, Beyrut 1986, s. 602-613
• Hitti, Philip K., Siyâsî ve Kültürel İslâm Tarihi, çev. Salih Tuğ, İstanbul 1980, II, 621- 622.
• Horovitz, J., “The Origins of ‘the Arabian Nights’ ”, Islamic Culture, I (1927), s. 36-57.
• Huart, Clément, Arab ve İslâm Edebiyatı, çev. Cemal Sezgin, Ankara [1971], s. 374- 377.
• İbnü’n-Nedîm, el-Fihrist, Matba‘atü’l-İstikāme, Kahire, ts., s. 436-437.
• Julia, Emile-François, “Binbir Gece Masallarının Kaynakları”, çev. Âlim Şerif Onaran, Marmara İletişim Dergisi, sy. 3 (Temmuz 1993), s. 51-62.
• Kut, Günay, “Hint Edebiyatından Türk Hikâyelerine”, Türklük Araştırmaları Dergisi, 8 (1997), s. 357-377.
• Littmann, E., “Alf Layla wa-Layla”, EI² (İng.), I, 358-364.
• Macdonald, D. B., “Bin Bir Gece”, İA, II, 620-626.
• [Mardrus, J. C.], Binbir Gece Masalları, c. I-II (1.-16. Kitaplar), çev. Âlim Şerif Onaran, İstanbul 2004.
• el-Mes‘ûdî, Mürûcü’z-Zeheb, nşr. M. Muhyiddîn ‘Abdülhamîd, Mısır 1384/1964, II, 260.
• Mommsen, Katharina, “Bin Bir Gece Masalları ve Batı Edebiyatı”, trc. Turkiz Noyan, Yeni Dergi, sy. 23 (Ağustos 1966), s. 68-83.
• Naddaff, Sandra, “Thousand and One Nights”, Joseph R. Strayer, Dictionary of the Middle Ages, New York 1989, XII, 49-52.
• Necîb el-‘Akîkî, el-Müsteşrikūn, I-III, Kahire 1964-1965.
• Oestrup, J., “Bin Bir Gece”, İA, II, 616-620.
• Pamuk, Orhan, “Binbir Gece Masalları’nı Okusak da Okumasak da”, [J. C. Mardrus], Binbir Gece Masalları, Fransızcadan çev. Âlim Şerif Onaran, İstanbul 2004, c. I, s. XI-XV.
• Pearson, J. D., Index Islamicus 1906-1955, Cambridge 1958, s. 37, 188, 264, 285, 302, 714, 749-752, 807; First Supplement 1956-1960, London 1962, s. 59, 247; Second Supplement 1961-1965, Cambridge 1967, s. 258, 262-263; Third Supplement 1966-1970, London 1972, s. 314; Fourth Supplement (Part I) 1971-1972, London 1973, s. 74.
• Sakaoğlu, Saim, Gümüşhane Masalları, Metin Toplama ve Tahlil, Ankara 1973, s. 20, 21-22, 31, 32-33, 34-37, 44-45, 48, 54-55, 67, 689, 690, 691, 692, 693, 694, 696.
• Serkîs, Yûsuf Elyân, Mu‘cemü’l-Matbû‘âti’l-‘Arabiyye ve’l-Mu‘arrebe, Kahire 1346/1928, II, 1992-1997.
• Şeşen, Ramazan, “Binbir Gece Masallarının İstanbul Kütüphanelerindeki Yazmalarıyla Basma Nüshalarının Mukayesesi”, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul 1991, s. 569-590.
• Tauer, F., “Binbir Gece Masallarının Az Tanınan ve Basılmamış Hikâyeleri”, çev. Ahmed Subhi Furat, Şarkiyat Mecmuası, VI (1966), s. 13-22.
• Tekin, Şinasi, “Binbir Gece’nin İlk Türkçe Tercümeleri ve Bu Hikâyelerdeki Gazeller Üzerine”, Türk Dilleri Araştırmaları, Talât Tekin Armağanı, c. 3 (1993), s. 239- 255.
• _______, “Elf Leyle’nin 17. Yüzyıl Osmanlıcası Nasıl Yayımlanmalı? Bu Metin ne Kadar Müstehcen?”, Tarih ve Toplum, sy. 208 (Nisan 2001), s. 77-80.
• Tokatlı, Atilla, Seçme 1001 Gece Masalları, Ünlü Doğu Klasiğinden Özenle Seçilmiş Öyküler, İstanbul 1992.
• Tülücü, Süleyman, “Binbir Gece Masalları Üzerine (Seçilmiş Bir Bibliyografya İle)”, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sy. 22 (2004), s. 1-53.
• Ulutürk, Veli, “Binbir Gece”, DİA, VI, 180-181.
• [Yalsızuçanlar, Sadık], Binbirgece Masalları, İstanbul 1999.