Türkiye Cumhuriyeti'nde Kadın Hareketleri

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 1, 209 - 224, 20.03.2017

Figen Kanbir

Öz

Toplumsal değişim süreci, yaşadığımız dünyada,
birbirine eklemlenen süreçler ve etkileşimler ile varlık kazanmaktadır. Geçmişte
küçük çaplı olan ve sadece ortaya çıktığı yeri etkisi altına alan toplumsal
değişim(ler)in etkisi, bugün medyanın artan sayıda sunumuyla güçlü bir mesaj
niteliğine bürünmüştür. Öyle ki bir yandan insanlar sosyalleşme sürecini
yaşarken diğer yandan enerji kaybına uğramadan dünyanın dört bir yanına hızlı
bir şekilde kendi mesajlarını iletmekte, dünyadan da mesajlar
edin(ebil)mektedir. Ele alacağımız değişimin çeşitlenen ve artan sürekliliği,
dünyadaki kadın hareketlerini Türkiye Cumhuriyeti'nde de hayli önemli bir
konuma yerleştirmiştir. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinden günümüze gelene
değin Kemalist modernleşme süreci ve özellikle 1980'lerde üniversitelerde
yükselen İslamî kadın hareketleri, hakların ve taleplerin ifade edilişiyle
birlikte düşünülmelidir. Bu bakımdan bu çalışmada, genel olarak dünyadaki
toplumsal hareketlilikler ve değişimin kuramsal çerçevesi ile birlikte, özel
bir ayırıcı sıfat olarak kadın bahsi Türkiye içerisinde değerlendirmeye tabi
tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Toplum, değişim, toplumsal hareketler

Kaynakça

• Akşit B., Şentürk R., Küçükkural Ö. ve Cengiz K. (2012). Türkiye'de Dindarlık: Sosyal Gerilimler Ekseninde İnanç Biçimleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arat, N. (2010). Feminizmin ABC'si. İstanbul: Say Yayınları,.
• Bora, A. (2010). “Hatırlananlar ve Unutulanlar: İslam Coğrafyasında Modernleşme ve Kadın Hareketleri”. Bilig, Bahar, 53, 51-66.
• Caig, J. ve Form W. (2013). Toplumsal Hareketler ve Toplumsal Değişim. (Der:T. Janoski, R. Alford, A. Hicks, M. A. Schwartz), Ankara: Phoenix Yayınevi, 419-445.
• Castells, M. (2008). Kimliğin Gücü Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. (2. Cilt). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cohen, Jean, (1999), Strateji ya da Kimlik: Yeni Teorik Paradigmalar ve Sosyal Hareketler, (Haz: Kenan Çayır), Kaknüs Yayınları, İstanbul, s.109-129.
• Coşkun, M.K. (2007). Demokrasi Teorileri ve Toplumsal Hareketler, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Coşkun, M. K. (2006). “Süreklilik ve Kopuş Teorileri Bağlamında Türkiye'de Eski ve Yeni Toplumsal Hareketler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61/1, 67-102.
• Çakır, S. (2010). Osmanlı Kadın Hareketi: XX. Yüzyılın Başında Kadınların Hak Mücadelesi, (Der: H. Durudoğan, F. Gökşen, B. E. Oder, D. Yükseker), İstanbul Koç Üniversitesi Yayınları, 99-114.
• Çayır, K. (1999). Toplumsal Sahnenin Yeni Aktörleri: Yeni Sosyal Hareketler, (Haz: Kenan Çayır), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Çetinkaya, Y. D. (2014). Tarih ve Kuram Arasında Toplumsal Hareketler, (Der: Y. Doğan Çetinkaya), İstanbul.
• Çınar, A. (2011). Toplumsal Bedenin İnşasında Kadının Çağrılması ve Çağrısı: Namus Olgusu Üzerinden Bir Çözümleme. Kadir Canatan (Ed.). İstanbul: Açılım Kitap Yayınları, 499-521.
• Demiroğlu, E. T. (Mart 2014). “Yeni Toplumsal Hareketler: Bir Literatür Taraması”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, Cilt:2, Sayı:1, 133-144.
• Faucault, Michel, (2007), Cinselliğin Tarihi, (Çev: Hülya U. Tanrıöver), Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (2010). Modernite ve Bireysel Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum, (Çev:Ümit Tatlıcan), İstanbul:Say Yayınları.
• Göle, N. (2012). Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar, İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle, N. (2011a). Melez Desenler: İslam ve Modernlik Üzerine, İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle, N. (2011b). Modern Mahrem: Medeniyet ve Örtünme, İstanbul: Metis Yayınları.
• Güç, A. (2008). “İslamcı Feminizm: Müslüman Kadınların Birey Olma Çabaları”, Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 17/2, 649-673.
• Işık, G. (2011). Toplumsal Hareketler: Tarih-Kuram ve Kapsam, Ankara: Nobel Yayınları.
• Işık, G. (2013). Yeni Toplumsal Hareketler ve Sanal Gerçeklik Boyutunda Gezi Parkı Eylemleri, Konya: Selçuk İletişim, 19-33.
• İlyasoğlu, A. (2013). Örtülü Kimlik: İslamcı Kadın Kimliğinin Oluşum Öğeleri, İstanbul: Metis Yayınları.
• Offe, C. (1999). Yeni Sosyal Hareketler: Kurumsal Politikanın Sınırlarının Zorlanması, (Haz: Kenan Çayır), İstanbul: Kaknüs Yayınları, 53-79.
• Sancar, S. (2013). Türkiye'de Kadın Hareketlerinin Politiği: Tarihsel Bağlam, Politik Gündem ve Özgünlükler, Ankara Üniversitesi, 53-109..
• Suman, D. (2009). Feminizm, İslam ve Kamusal Alan, (Ed. Nilüfer Göle), İstanbul: Metis Yayınları, 68-92.
• Johnston, H., Larana, E. ve Gusfield, J. R. (1999). Kimlikler, Şikâyetler ve Yeni Sosyal Hareketler, (Haz: Kenan Çayır), İstanbul: Kaknüs Yayınları, 131-161.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, (Çev: O. Akınhay, D. Kömürcü), Bilim ve Ankara: Sanat Yayınları.
• Melucci, A. (1999). Çağdaş Hareketlerin Sembolik Meydan Okuması, (Haz: Kenan Çayır), İstanbul:: Kaknüs Yayınları, 81-107.
• Tatar, T. (Eylül 2013). “Yeni Toplumsal Hareketler ve Küresel Projeler”, Ortadoğu Analiz, Cilt:5, Sayı:57, 10-19.
• Tekin, M. (2011). Feminizmin Kadın Algısında Beden İmgesi ve Din, (Ed: Kadir Canatan), İstanbul: Açılım Kitap Yayınları, 523-537.
• Touraine, A. (2014). Modernliğin Eleştirisi, (Çev: Hülya U. Tanrıöver), (9. Baskı), İstanbul:Yapı Kredi Yayınları.
• Yıldırım, Y. (Eylül, 2010). “Tekel Direnişi Bir Toplumsal Hareket Miydi?”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi GETA Tartışma Metinleri, No:111, Ankara, 1-19.
• Yıldırım, Y. (2012). Yeni Toplumsal Hareketlerin Siyasal Olanı Belirlemedeki Rolü: Avrupa Sosyal Forumu ve Hareketlerin Avrupasını Kurmak, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.