Monomit Kuramı Bağlamında Kahramanın Yolculuğu: İlk Kan Filmi ve John Rambo Örneği

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 3, 1109 - 1119, 30.09.2020

Ozan Özpay

Öz

Mitlerin benzer anlatı yapısına sahip olmasından yola çıkan Joseph Campbell, monomit terimini ilk defa 1949 yılında yayınladığı The Hero With A Thousand Faces (Binbir Suratlı Kahraman) isimli çalışmasında kullanmıştır. Mitlerde anlatılan öyküler toplumların kolektif bilinçdışının ürünüdür. Bu öykülerdeki olay örgüsü ve karakterlerin yaşadığı değişimlerin benzer çizgide ilerlediğini öne süren Campbell; monomit ismini verdiği yapı içinde, kahramanın izlediği yolu formüle ederek tek tipleştirmiştir. Monomit kuramı, özellikle klasik anlatıya bağlı kalan tüm eserlere uygulanabilir. Bu çalışmanın amacı, İlk Kan filmini monomit kuramı çerçevesinde çözümlemektir. Bu bağlamda; öykü içinde filmin kahramanı olan John Rambo’nun geçtiği aşamalar ve yaşadığı değişim, Campbell’in formüle ettiği yapı içinde değerlendirilerek tasvir edilmiştir. Sonuç olarak Hollywood sinema endüstrisi, kökenleri klasik anlatıya dayanan ana akım sinema dilini benimsemiştir. İlk Kan da bu filmlerden biridir ve filmin kahramanı Rambo’nun yaşadığı değişim süreci, monomitin açtığı patikayı izlemektedir.

Anahtar Kelimeler

Monomit, Rambo, İlk Kan, Joseph Cambpell

Kaynakça

• Allen, P.L.N. (2019). “3 Maccabees as a Monomyth” [Monomit olarak 3 Makkabi]. HTS Teologiese Studies/Theological Studies, 75 (3), 10.4102/hts.v75i3.5487.
• Aringer, N. (2014). “Nonnus of Panopolis”. Konstantinos Spanoudakis (Ed.). The Hero’s Quest of Dionysus as Individuation of an Age” [Bir Çağın Bireyleşmesi Olarak Kahramanın Dionysus Macerası] (ss. 487-504). De Gruyter.
• Bağır, M. (2018). “Aristoteles’in Mimesis ve Katharsis Kavramları Üzerinden Bir Film İncelemesi: Dogville”. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi, 2, 36-55.
• Beggan, J.K. (2016). “Monomyth, Transformation and Inspiration: The Hero’s Journey in the Extreme Fitness Exercise Infomercial” [Monomit, Dönüşüm ve İlham: Aşırı Fitness Egzersiz Reklamlarındaki Kahramanın Yolculuğu]. Heroism Science, 1 (1), 1-12.
• Campbell, J. (2013). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (Çev. Sabri Gürses). Kabalcı Yayıncılık: İstanbul.
• Cruz J. ve Kellam, N. (2017). “Restructuring structural narrative analysis using Campbell’s monomyth to understand participant narratives” [İştirakçi anlatıları anlamak için Campbell’in monomitini kullanarak yapısal anlatı analizini yeniden yapılandırmak]. Narrative Inquiry, 27 (1), 169-186.
• Grocott, K. (2012). A Theological Critique of Joseph Campbell’s Monomyth As A Source For Meaning Making In American Film [Amerikan Filminde Anlam Yaratan Bir Kaynak Olarak Joseph Campbell’in Monomit’inin Teolojik Eleştirisi]. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Avustralya: Charles Sturt University.
• Jung, C.G. (2006). Analitik Psikoloji. (Çev. Ender Gürol). Payel Yayınları: İstanbul.
• Kirisci, M. (27 Ocak 2015). “Rambo’nun Sonsuz Yolculuğu”. Erişim Tarihi: 27 Temmuz 2020, https://www.otekisinema.com/rambonun-sonsuz-yolculugu/
• Kunz, D. (1989) "First Blood Redrawn" [İlk Kan’ı Yeniden Yapılandırmak]. Vietnam Generation, 1, (1), Makale 7. 93-112. Erişim tarihi: 20.07.2020, https://digitalcommons.lasalle.edu/vietnamgeneration/vol1/iss1/7
• Rosenberg, D. (2003). Dünya Mitolojisi Büyük Destan ve Söylenceler Antolojisi. (Çev. Koray Akten, Erdal Cengiz, Atıl Ulaş Cüce, Kudret Emiroğlu, Tuluğ Kenanoğlu, Tahir Kocayiğit, Erhan Kuzhan, Bengü Odabaşı). İmge Kitabevi: Ankara.
• Segal, R.A. (2006). Joseph Campbell’in Mit Teorisi. (Çev. Kürşat Öncül). Milli Folklor, 18 (70), 114-124.
• Steele R.S. ve Swinney S.V. (1978). “Zane Gray, Carl Jung And The Journey Of The Hero” [Zane Gray, Carl Jung ve Kahramanın Yolculuğu]. The Journal Of Analytical Psychology, 23, 63-89.
• Vogler, C. (2009). Yazarın Yolculuğu. (Çev. Kenan Şahin). Okuyan Us: İstanbul.