Ses Hakkında Öğrenci Zihinsel Modellerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 254 - 275, 30.07.2020

Mustafa Kemal Yüzbaşıoğlu Mehmet Altan Kurnaz

https://doi.org/10.34056/aujef.687236

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin sesin oluşumu, iletimi, işitilmesi ve yansıması konularıyla ilgili öğrenci zihinsel modellerini belirlemek ve belirlenen zihinsel modellerden hareketle öğrencilerin ses konusundaki genel zihinsel modellerini ortaya çıkarmaktır. Araştırma özel durum çalışması şeklinde yürütülmüştür. Veri toplama aracı, sesin oluşumundan dört, iletiminden altı, işitilmesinden beş ve yansımasından on soru olmak üzere toplam 25 sorudan oluşmaktadır. Veri toplama aracı, Kastamonu il merkezinde yer alan okullar arasından rastgele seçilen beş farklı okuldaki toplam 416 sekizinci sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Katılımcı öğrencilerin sorulara vermiş olduğu cevaplar, sözel ve görsel olmak üzere iki ayrı gruba ayrılarak analiz edilmiştir. Bulgular incelendiğinde, öğrencilerin ses konusunda sahip oldukları zihinsel modellerin ağırlıklı olarak 'Bilimsel Model' olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonunda, öğrencilerin genel zihinsel modellerinin yeterli seviyede olduğu sonucuna varılmıştır. Ulaşılan sonuçlardan hareketle, yetersiz zihinsel modellere sahip öğrencilerin eksik algılamaları tamamlamada öğretmenlere ve kitap yazarlarına önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fen Eğitimi, zihinsel model, ses

Determination of Student Mental Models About Sound

Öz

The aim of this study is to determine mental models of the eighth-grade students regarding the formation, transmission, hearing and reflection of the sound, and to reveal the general mental models of the students on the basis of the determined mental models. The research was conducted in the form of a case study. The data collection tool consists of a total of 25 questions, four from the formation of sound, six from the transmission, five from hearing, and ten from reflection. The data collection tool was applied to a total of 416 eighth grade students in five different schools randomly selected among the schools in the city center of Kastamonu. The answers given by the participating students to the questions were analyzed by dividing them into two separate groups, verbal and visual. When the findings were examined, it was determined that the mental models that the students had in sound were mostly 'Scientific Model'. The study was concluded that the general mental models of the students were at a sufficient level. Based on the conclusions, suggestions were made to teachers and book writers to complete the missing perceptions of students with inadequate mental models.

Anahtar Kelimeler

Science education, mental model, sound

Kaynakça

• Atasoy, Ş., Tekbıyık, A., & Gülay, A. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin ses kavramını anlamaları üzerine kavram karikatürlerinin etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(1), 176-196.
• Ayvacı, H. Ş., & Bakırcı, H. (2018). Farklı Öğrenim Kademelerindeki Öğrencilerin Ses Konusundaki Kavramsal Gelişimlerinin İncelenmesi. Öğretim Teknolojileri ve Öğretmen Eğitimi Dergisi, 7(1), 1-17.
• Barman, C. R. & Miller, J. A. (1996). Two teaching methods and students’ understanding of sound, School Science and Mathematics, 2, 63-67.
• Beaty, W. J. (2000). Children’s Misconsepts about Science-A list compiled by the AIP Operation Physics Project. http://www.amasci.com/miscon/opphys.html
• Birinci, O., & Apaydın, Z. (2016). Modellemeye Dayalı Öğretimin 4. Sınıf Öğrencilerinin Ses Konusundaki Kavramsal Gelişimine Etkisi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2016(7), 22-43.
• Bolat, M. & Sözen, M. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Sesin Hızı ile İlgili Sahip Oldukları Kavram Yanılgılarının ve Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. 10. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-30 Haziran, Niğde.
• Bozdemir-Yüzbaşıoğlu, H., & Sarıkaya, R. (2019). Mikroskobik Canlılar Konusunda Model Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Zihinsel Model Gelişimine Etkisi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 9(2), 357-384.
• Chi, M. T. (2013). Two kinds and four sub-types of misconceived knowledge, ways to change it, and the learning outcomes. In International handbook of research on conceptual change (pp. 61-82). Routledge.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çökelez, A., & Yalçın, S. (2012). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Atom Kavramı ile İlgili Zihinsel Modellerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 11(2), 452-471.
• Dedetürk, A., Kırmızıgül, A. S., & Kaya, H. (2020). “Ses” Konusunun STEM Etkinlikleri ile Öğretiminin Başarıya Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-28.
• Demirci, N. & Efe, S., (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Ses Konusundaki Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 1(1), 23-56.
• Demircioğlu, H., Vural, S., & Demircioğlu, G. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin zihinsel modelleri: maddenin tanecikli yapısı. Eğitim Bilimleri Dergisi, 38, 65-84.
• Efe, S. (2007). Üç aşamalı soru tipi geliştirerek ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin ses konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Eshach, H., & Schwartz, J. L. (2006). Sound Stuff? Naïve materialism in middle‐school students’ conceptions of sound. International Journal of Science Education, 28(7), 733-764.
• Greca, I. M. & Moreira, M. A. (2002), Mental, Physical, and Mathematical Models in the Teaching and Learning of Physics, Science Education 85(6), 106-121.
• Gök Altun, D. (2006). Çoklu zekâ kuramına göre hazırlanmış ses ve ışık Ünitesinin öğrenci başarısına, hatırlama düzeylerine, fen bilgisine karşı tutumlarına ve öğretmen ve öğrenci Görüşlerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Gölgeli, D. & Saraçoğlu, S. (2011). Fen ve Teknoloji dersi "Işık ve Ses" ünitesinin Öğretiminde Kavram Karikatürlerinin Kullanımının Öğrencilerin Akademik başarısına etkisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 113-124.
• Günbatar, S. & Sarı, M. (2005). Elektrik ve manyetizma konularında anlaşılması zor kavramlar için model geliştirilmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 185- 197.
• Güneş, M. H. & Çelikler, D. (2010) .The Investigation of Effects of Modelling and Computer Assisted Instruction on Academic Achievement. The International Journal of Educational Researchers, 1(1), 20-27.
• Gümüş, İ., Demir, Y., Koçak, E., Kaya, Y. & Kırıcı, M. (2008). Modelle Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 65-90.
• Hestenes, D. (2006). Notes for a Modeling Theory of Science, Cognition and Instruction. Proceedings of the 2006 GIREP Conference on Modeling in Physics and Physics Education. University of Amsterdam.
• Hrepic, Z. (1998). Students’ conceptions in understanding of sound. Unpublished Master Thesis, University of Split, Croatia.
• İyibil, Ü. (2010). Farklı Programlarda Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Temel Astronomi Kavramlarını Anlama Düzeylerinin Ve İlgili Kavramlara Ait Zihinsel Modellerinin Analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• İyibil, Ü. & Sağlam Arslan, A. (2010). Fizik Öğretmen Adaylarının Yıldız Kavramına Dair Zihinsel Modelleri, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(2), 25-46.
• Jong, O.D. (2009). How to teach scientific models and modelling: A study of prospective chemistry teachers’ knowledge base, International Journal of Science Education, 31(6), 829-850.
• Karamustafaoğlu, S. & Bacanak, A. & Değirmenci, S. & Karamustafaoğlu, O. (2010). Ses Kavramına Yönelik Bir Çoklu Zeka Etkinliği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi (BAED), 1(2), 130-144.
• Kistak, Ö. (2014). İlköğretim 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Ses Ünitesinin Yaşam Temelli Yaklaşımla Öğretimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Kömürkaraoğlu, S. (2011). İlköğretim 6. sınıf Fen ve Teknoloji dersi Işık ve Ses Ünitesinin Öğretiminde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Öğrenci Başarısına ve Bilgilerin Kalıcılık Düzeylerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Kurnaz, M. A. (2011). Enerji Konusunda Model Tabanlı Öğrenme Yaklaşımına Göre Tasarlanan Öğrenme Ortamlarının Zihinsel Model Gelişimine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Kurnaz, M. A. & Değermenci, A. (2012). 7. Sınıf Öğrencilerinin Güneş, Dünya ve Ay İle İlgili Zihinsel Modelleri. İlköğretim Online, 11(1), 137-150.
• Kurnaz, M. A., & Emen, A. Y. (2013). Mental Models Of The High School Students Related To The Contraction Of Matter. International Journal of Educational Research and Technology, 4(1), 1-5.
• Kurnaz, M. A., & Emen, A. Y. (2014). Student Mental Models Related to Expansion and Contraction. Acta Didactica Napocensia, 7(1), 59-68.
• Küçüközer, A. (2009). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Ses Konusundaki Kavram Yanılgılarının İncelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 313-321.
• Linder, C. J. & Erickson, G. L. (1989). A study of tertiary physics students’ Conceptualizations of sound, International Journal of Science Education, 11, 491- 501.
• MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Merino, M. J. 1998. Comlexity of pitch and timbre concepts. Physics Education, 33 (2), 105-109.
• Okur, M. (2009). Kavramsal Değişimi Sağlayan Farklı Metotların Karşılaştırılması: Sesin Yayılması Konusu Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Önen, F., (2005). İlköğretimde Basınç Konusunda Öğrencilerin Sahip Olduğu Kavram Yanılgılarının Yapılandırmacı Yaklaşımla Giderilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Öztürk, N., & Atalay, N., (2012) Öğretmen Adaylarının Ses Konusundaki Kavram Yanılgılarının İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 43-58.
• Sağlam Arslan, A., & Devecioğlu, Y. (2010). Student teachers’ levels of understanding and model of understanding about Newton's laws of motion. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 11(1), Article 7.
• Salgut, B., (2007). İlköğretim 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Işık ve Ses Ünitesinde İnternetin de Kullanıldığı Bilgisayar Destekli Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sözen, M., & Bolat, M. (2014). 11–18 Yaş öğrencilerin ses hızı ile ilgili sahip oldukları kavram yanılgılarının belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 505-523.
• Stocklmayer, S. (2010). Teaching Direct Current Theory Using A Field Model. International Journal of Science Education. 32 (13), 1801-1828.
• Ünal, G. & Ergin, Ö. (2006). Fen Eğitimi ve Modeller, Milli Eğitim Dergisi, 171, 188-196.
• Vosniadou, S., & Brewer, W. (1992). Mental models of the Earth: A study of conceptual change in childhood, Cognitive Psychology, 24, 535-585.
• Vosniadou, S. (1994). Capturing and Modelling the Process of Conceptual Change. Learning and Instruction, 4, 45-69.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zeybek, Y., (2007). Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Kuvvet, Hareket ve Ses Konularında Sahip Oldukları Kavram Yanılgılarının Tespiti Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.