PERCEPTIONS AND EXPECTATIONS OF PUBLIC LIBRARY USERS IN ISTANBUL, TURKEY: INITIAL SURVEY RESULTS

Yıl 2014, Sayı: 2, 1 - 19, 30.04.2014

Hülya Dilek Kayaoğlu

Öz

Kullanıcıların beklentilerini ve isteklerini daha iyi karşılayacak kütüphane hiz-metlerini örgütleyebilmek için hem onların mevcut hizmetleri nasıl algıladıklarını, hem de neye ihtiyaç duyduklarını bilmek kaçınılmazdır. Bu araştırmanın temel amacı da İstanbul’daki halk kütüphanesi kullanıcılarının, mevcut kütüphane hizmetleri konusundaki algılarını ve beklentilerini araştırmak olarak belir-lenmiştir. Bu amacı gerçekleştirmek üzere kapalı uçlu sorulardan oluşan bir an-ket hazırlanmış ve İstanbul’daki rastgele seçilmiş 15 halk kütüphanesinin 643 kullanıcısına uygulanmıştır. Kullanıcı incelemesinin ön bulgu ve analizlerine gö-re İstanbul’daki halk kütüphaneleri temel olarak eğitimsel gereksinimleri karşı-lamak üzere kullanılmaktadır. Halk kütüphanelerinin genel olarak öğrenciler ta-rafından kullanıldığı bilinen bir gerçektir; fakat üniversite öğrencisi olduğunu belirten halk kütüphanesi kullanıcılarının lise ve ilköğretim öğrencilerinden daha fazla olması ise bu ankette ortaya çıkan ilginç bir bulgudur. Anketi yanıtlayan İstanbullular, bilgiye ücretsiz ve eşit erişim olanağı sağlayan halk kütüpha-nelerinin toplumsal yaşamın vazgeçilmez bir kurumu olduğuna inanmakta ve halk kütüphanelerinin daha fazla finansal desteği hak ettiğini düşünmektedirler. Buna karşın, Internet bilgiye erişimde kullandıkları başlıca kaynaktır; ayrıca zamansızlık, Internet aracılığıyla bilgiyi elde etmek, evden uzaklık ya da kütüp-hane hizmetlerinden habersiz olmak gibi nedenlerle halk kütüphanelerini kul-lanmamaktadırlar. Anketi yanıtlayanların genel olarak “zayıf” olarak algıladıkları hizmet ve kaynaklar ile kütüphaneye daha sık gelmelerine yol açacak hizmet ve kaynaklar ise örtüşmektedir.

Anahtar Sözcükler: Halk kütüphaneleri, kütüphane kullanıcıları, kullanıcı algı-ları, kullanıcı beklentileri, Türkiye.

Abstract

The main aim of this study was to explore public library users’ perceptions and expectations of the quality of library services in Istanbul. The study adopted a descriptive survey design and data were collected using a questionnaire adminis-tered to 643 respondents randomly selected from 15 public libraries in the met-ropolitan area of Istanbul. Some of the initial results were as follows: The study found that the most common reason for visiting a public library is to meet edu-cational needs. One of the surprising initial findings of the study is that the heaviest users of public libraries are not high school and K–8 students, but ra-ther 18–29-year-old students. The respondents consider public libraries as a fundamental part of society, as they provide free and equal access to information; the respondents also believe that libraries deserve more financial support. On the other hand, they cite the Internet as their main source of information, and do not use public libraries because of lack of time, the convenience of the Internet, not living close to a public library, and being unaware of library services.

The services that are perceived as “poor” by the respondents coincide with the services that have the potential to attract them to libraries.

Anahtar Kelimeler

Halk kütüphaneleri, kütüphane kullanıcıları, kullanıcı algıları, kullanıcı beklentileri, Türkiye

Kaynakça

• 2012 annual report. (2012). Available at: http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/BilgiHizmetleri/Yayinlar/FaaliyetRaporlari/2012FaaliyetRaporu.aspx (Accessed: 1 March 2013). Acar, S. (March, 2013). Personal communication. Barkan, Ö. L. (1971). Süleymaniye Cami ve imareti tesislerine ait bir yıllık bir muhasebe bilançosu 993/994 (1585-1586). Vakıflar Dergisi, IX, 109-110. Cook, C. and Heath, F. M. (2001). Users’ perceptions of library service quality: a LibQUAL+ qualitative study. Library Trends, 49 (4), 548-84 Available at: www.libqual.org/documents/admin/CookHeath.pdf (Accessed: 1 March 2013). Erünsal, İ. (1988). Türk kütüphaneleri tarihi II: kuruluştan Tanzimat’a kadar Osmanlı vakıf kütüphaneleri. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Faydalıgül, O. and Yılmaz, B. (2012). Türkiye’de halk kütüphanelerinin yerel yönetimlere devri: kütüphaneciler ne düşünüyor?. In: 2. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu Değişen Dünyada Halk Kütüphaneleri 9-12 Mayıs 2012, Bodrum (pp. 96-119). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. General Directorate of Libraries and Publications Statistics of 2012. (2012). Available at: http://www.kygm.gov.tr/TR,9/istatistikler.html (Accessed: 9 October 2013). IFLA/UNESCO Public Library Manifesto. (1994). Available at: http://archive.ifla.org/VII/s8/unesco/eng.htm (Accessed: 1 March 2013). Internet world stat: Usage and population statistics. (2012). Top 20 countries with the highest number of internet users. Available at: http://www.internetworldstats. com/stats4.htm#europe (Accessed: 1 March 2013). Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma 2: Kamu Yönetimi temel kanunu tasarısı. (2003) Available at: http://mcivriz.com/omer-dincer-yapilanma-2.pdf (Accessed: 1 March 2013). Keseroğlu, H. (1989). Halk kütüphanesi politikası ve Türkiye’de durum. İstanbul: Türk Kü-tüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi. Lilley, E. and Usherwood, B. (2000). Wanting it all: the relationship between expectations and the public’s perceptions of public library services. Library Management, 21 (1), 13-24. Olson, J. C. and Dover, P. (1976). Effects of expectation creation and disconfirmation on belief elements of cognitive structure. B. B. Anderson (Ed.). In: Advances in Consumer Research (pp. 168-75). Volume III. Chicago: Association for Consumer Research. RTÜK televizyon izleme eğilimleri araştırması 2. (2012). Ankara: Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı. Available at: http://www.rtuk.org.tr/ (Accessed: 1 March 2013). Stevenson, J. (1997). Dictionary of library and information management. Middlesex: Peter Collin Publishing. Soysal, Ö. (1981). Geleneksel Türk kütüphaneciliği. In: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğ-rafya Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü XXV. Yıl Anı Kitabı 1954-55/1979-80 (pp.103-105). Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi. Türkiye İstatistik Kurumu adrese dayalı nüfus kayıt sistemi 2012 (Turkish Statistical Institute, Address based population registration system). (2012). Available at: http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul (Accessed: 9 September 2013). Türkiye okuma kültürü haritası. (2011). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Yılmaz, B. (2010). Public libraries in Turkey. FONTES, 57 (3), 303-308. Zeithaml, V. Berry, L. and Parasuraman, A. (1988). Communication and control processes in the delivery of service quality. Journal of Marketing, 52, 35-48.