Endemik Verbascum orgyale Boiss. & Heldr. türünün morfolojik, morfometrik ve anatomik özelliklerinin incelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 1, 94 - 103, 15.04.2015

Sevim Alan Arif Barış Gökman

Öz

Anadolu’da “Sığır kuyruğu” olarak adlandırılan Verbascum L. Scrophulariaceae cinsi, ülkemizde 194’ü endemik olmak üzere 245 tür ile temsil edilmektedir. Çiçekleri müsilaj, uçucu yağ veglikozitlertaşır. Bazı Verbascum türleri halk arasında göğüs yumuşatıcı ve balgam söktürücü olarak, adet sancısını gidermede, yatıştırıcı, romatizma ağrılarını giderici ve hayvan yaralarını tedavi etmekte kullanılmaktadır. Verbascum orgyale Boiss. & Heldr. türü Akdeniz fitocoğrafik bölgesinde yetişen ve ülkemize endemik bir türdür.Verbascum orgyale. sığır kuyruğu türünün morfolojik, morfometrik özellikleri ve anatomik yapısı ilk kez bu çalışmada verilmiştir. Elde edilen bulgular Davis'in "Flora of Turkey" adlı eserindeki betimlemesi ile karşılaştırılmış ve tablo haline getirilmiştir. Ayrıca türün morfolojik ve anatomik yapısı fotoğraf ve çizimlerle desteklenmiştir

Anahtar Kelimeler

Anadolu, araneofauna, dağılım Atypidae, Atypus muralis

Investigation of morphological, morphometric and anatomical characteristics of endemic Verbascum orgyale Boiss. & Heldr.

Öz

The genus Verbascum L. Scrophulariaceae known as “sığır kuyruğu” in Anatolia is represented by 245 species, 194 of them endemic. The flowers contain essential oil and glycosides. Some species’ of Verbascum have some folkloric usages as expectorant, sedative and treatment of dysmenorrhoea and rheumatalgia. It was also notified the usege for healing wounds in animal care. Verbascum orgyale Boiss. & Heldr. is an endemic species in Turkey counted in Mediterranean phytogeographic region. Morphological, morphometric and anatomical properties of Verbascum orgyale Boiss. & Heldr. is described in the present study. Obtained data after investigations was compared with the data in the Davis’s “Flora of Turkey” and represended in a table. Morphological and anatomical knowledges were supported by photographs and illustrations

Anahtar Kelimeler

Scrophulariaceae, Verbascum orgyale, morphology, anatomy, endemic

Kaynakça

• Abougazar, H., Bedir, E., Khan, I.A., Çalış,I. 2003. Wiedemannioside A-E: New Phenylethanoid Glycosides from the Roots of Verbascum wiedemannianum. Planta Medica 69 (9) 814-819.
• Alan, S., Saltan, F. Z., Göktürk, R. S., Sökmen, M. 2009. Taxonomical Properties of Three Verbascum L. Species Growing In Tukey and Their Antioxidant Activities, Asian Journal of Chemistry, Vol. 21.
• Baytop, T., 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün), 2. Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul
• Coşkunçelebi,K., İnceer,H., Beyazoğlu, O. 1999. Verbascum varians Freyn & Sint. var. trapezunticum Murb. (Scrophulariaceae)’un Morfolojik, Anatomik ve Sitolojik Yönden İncelenmesi. Ot Sistematik Bot. Dergisi 6(2),25- 34.
• Çakır, T., Bağcı,E. 2003.Verbascum diversifolium Hub.-Mor. ve V. birandianum (Hocst. (Scrophulariaceae) türlerinin taksonomik yönden karşılaştırılması. Ot Sistematik Dergisi, 10:2, 107-127.
• Çakır, T., Bağcı,E. 2005.Verbascum anatolicum (Fisch. &Mey.) Hub.-Mor.(Scrophulariaceae) ‘a ait Taksonomik Karakterler Üzerinde Gözlemler, Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi, 17 (1), 151-153.
• Çakır, T., Bağcı, E., 2006. Verbascum euphraticum Bentham ve V. melitenense Boiss (Scrophulariaceae) Türleri Üzerinde Taksonomik Bir Çalışma, Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi, 18 (4), 445-458.
• Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. (Eds), 1988. Flora of Turkey and The East Aegean Islands (Suplement), Vol.10, University Press, Edinburgh, pp.190-192.
• Demirelma,,H., Ertuğrul, K., 2009. KONYA Derebucak (Konya), İbradı-Cevizli (Antalya) Arasında Kalan Bölgenin Endemik Bitkileri ve Tehlike Kategorileri, S Ü Fen Fak Fen Derg Sayı 34 137-148.
• Güner, A., Özhatay, N.,Ekim, T., Başer, K.H.C. (Eds.), 2000.Flora of Turkey and The East Aegean Islands (Supplement 2), Vol.11, University Press, Edinburgh, p.193.
• Heywood, V.H. 1993. Flowering Plants of the World. Oxford Univ. Pres, New York.
• Huber-Morath, A. Verbascum L., In: Davis, P.H. (Ed.), 1978. Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol.6, University Press, Edinburgh, pp.453-603.
• Karavelioğulları, F.A. 2012.Verbascum L. In: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (eds.). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul, pp. 850-870.
• Karavelioğulları, F.A., Yüce, E. & Başer, B. 2014. Verbascum duzgunbabadagensis (Scrophulariaceae), a new species from eastern Anatolia, Turkey. Phytotaxa 181 (1): 047-053.
• Mabberley, D.J. 2008. Mabberley’s plant-book (3th ed.). Cambridge University Press, Cambridge: XVIII + 1021 p.
• Metcalfe, G.R., Chalk, L. 1979. Anatomy of the Dicotyledons, 1, Oxford Üniv. Press, Second edition, London.
• Turker, A.U., Camper,N.D. 2002. Biological Activity of Common Mullein, A Medicinal Plant, J.of Ethnopharmacology 82, 117-125.
• Tuzlacı, E. 2006. Şifa Niyetine, Türkiye’nin Bitkisel Halk İlaçları, Alfa Yayınları 1702, İstanbul.
• http://web.ogm.gov.tr/.