Şanlıurfa Güneydoğu Anadolu Bölgesi ’da el yapımı müzik aletleri üzerine bir Etnobotanik araştırma

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 1, 93 - 100, 15.04.2013

Hasan Akan M Maruf Balos Mustafa Aslan

Öz

2004/2005 yıllarında yürütülen bu çalışmada, Şanlıurfa’daki geleneksel müzik aletlerinin üretimi için kullanılan odunsu bitkilerin işlenmesi ve bilimsel isimlerine yer verilmiştir. Sekiz müzik aletleri yapımı için 17 familyaya ait 25 bitki türünün kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu bitkilerin çoğu Rosaceae 4 , Pinaceae 4 , Fagaceae 2 ve Moraceae 2 familyalarına aittir: Ayrıca, bitki türlerinin bilimsel ve yerel isimleri de verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Etnobotanik, Halk müziği, El sanatları, Müzik aletleri, Şanlıurfa

An ethnobotanical research on handmade musical instruments in Şanlıurfa, South East Anatolia, Turkey

Öz

This study, carried out in 2004/2005, examines the processing of woody plants utilized for the manufacture of traditional musical instruments in the Şanlıurfa city, and identifies their scientific names. The findings indicate that 25 plant species belonging to 17 families are used for the construction of eight musical instruments. Most of these plants belong to the following families: Rosaceae 4 , Pinaceae 4 , Fagaceae 2 , and Moraceae 2 . Scientific names of plant species and their vernacular names are also reported

Anahtar Kelimeler

Ethnobotanic, Folk music, Handcraft, Musical instruments, Şanlıurfa

Kaynakça

• Açın, C. 1976. Türkiye’de musiki aletleri yapımcılığı ve musiki aletlerimiz. II. Milletler Arası Türkoloji Kongresi, İstanbul. 59-61.
• Açın, C. 1980. Ormanlarımız ürünleri ve saz yapımı. Musiki Mecmuası, İstanbul. 380: 12-14.
• Açın, C. 1987. Halk çalgılarımızda kullanılan ağaçların önemi, III. Milletlerarası TürkFolklor Kongresi Bildirileri, Ankara. 1-10.
• Açın, C. 2004. Bağlama yapım sanatı. Emek Basımevi, İstanbul.
• Akan, H., Korkut, M. M., Balos, M. M. 2008. Arat dağı ve çevresinde (Birecik, Şanlıurfa) etnobotanik bir araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 20/1: 67-81.
• Altay, V., Karahan, F. 2012. Tayfur sökmen kampüsü (Antakya-Hatay) ve çevresinde bulunan bitkiler üzerine etnobotanik bir araştırma. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi 2/7: 13-28.
• Anonymus. 1999-1. Şanlıurfa da halk müziği. Şanlıurfa valiliği kültür yayınları, 3853726: 41-42.
• Anonymus. 1999-2. Türkçe bitki adları sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, 578.
• Anonymus. 2002. Şanlıurfa da Halk müziğinde kullanılan çalgılar. Şurkav Yayınları, 27: 323.
• Aslan M., Akan H., Balos M.M. 2011. Şanlıurfa'da bazı odunsu bitkilerin etnobotaniği üzerine bir araştırma. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 18 (1): 117-137.
• Balos, M.M., Akan, H. 2007. Zeytinbahçe-Akarçay (Birecik, Şanlıurfa) arasında kalan bölgenin etnobotanik özellikleri
• Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 29:155-171.
• Davis, Ph. (Ed.). 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. vol. 1-9. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Eroğlu, K. 2003. Bağlama yapımında kullanılan ağaçlar, Ozan Dergisi, 2.
• Işık, S., Uslu, R. 2012. Türk müziğinde ağaç ve çalgı yapım bibliyografyası. Kültürümüzde Marangozluk, IV/ 2-2.
• Kürkçüoğlu, A. C., 1997. Handcrafts in Şanlıurfa, Republic of Turkey Ministry of Culture publ., 112-131.
• Meteoroloji Bülteni, 1994. T.C. Başbakanlık Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Araştırma ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı. Ankara.
• Segal, J.B. 1970. Edessa the blessed city, Oxford.
• Sevgili, H. 1997. Ney’in ne olduğuna dair. Akademik Bakış, 2.
• Sop, T., Oldeland, J., Bognounou, F., Schmiedel, U., Thiombiano, A. 2012.Ethnobotanical knowledge and valuation of woody plants species, Environment, Development and Sustainability, 14/5: 627-649.
• Yenigün, N. (ed. Naskali, E.). 2010. Çalgı yapımında meyve ağaçları, Meyveler Kitabı 438-446. İstanbul.