Аrtvin-Sоğanlı Köyü'nün floristik yapısı ve bu yöredeki bitki taksonlarının geleneksel kullanımı

Year 2019, Volume: 12 Issue: 2, 109 - 118, 15.08.2019

Arzu Ergül Bozkurt , Zafer Cemal Özkan Diren Uycan Saraç

Abstract

Yeşil doğasıyla ünlü Artvin, bitki çeşitliliği açısından çok zengin bir floraya sahiptir. Genellikle yörede Karadeniz iklimi hâkim olmasına karşın, kısmen de Akdeniz iklimi (özellikle Çoruh Nehri yakınlarında) görülmektedir. Soğanlı köyü Artvin-Ardanuç ilçesinde bulunmaktadır. Bu köyün şehir merkezine uzaklığı 35 kilometre ve yükseltisi 850 m’dir. Bu çalışmada, Artvin-Soğanlı köyünün floristik yapısı ve yörede bulunan tıbbi ve aromatik bitki taksonlarının geleneksel kullanımı araştırılmıştır. Bitkiler uzun yıllardan beri beslenme, tedavi ve böcek ilacı gibi farklı amaçlarla kullanılmaktadır. Yerel floristik araştırmalar ve yöre halkının bitkilerin kullanımına ilişkin bilgileri hayati önem taşımaktadır. Çünkü eğer bu bilgiler nesilden nesile aktarılmazsa geleneksel bitki kullanımı hakkındaki bilgiler gelecekte yok olacaktır. Araştırma sonucunda 189 doğal bitki taksonu tespit edilmiştir ve bu bitki taksonlarından etnobotanik öneme sahip olanlarının familyaları, bilimsel adları, kullanım alanları ve geleneksel kullanım biçimleri belirtilmiştir.

Keywords

flora, Soğanlı Köyü, geleneksel kullanım

The floristic structure of the Artvin-Soğanlı Village (Turkey) and the traditional usage of these plant taxa in this region

Abstract

Artvin, which is famous for greenery land, has a very rich flora in terms of plant diversity and richness. It has Blacksea climate and place in place has the Mediterranean climate (especially near Coruh River). Soğanlı village is located in the province of Artvin-Ardanuç. This village distance from the city center is 35 km and it has 850 m altitude. In this study, The floristic structure of the Artvin-Soğanlı Village is researched. And also the medicinal and aromatical plant taxa and their traditional usage of this region were investigated. Plants have been used for different purposes such as food, medicine, pesticide etc. for a long time. Local floristic investigation and individuals knowladge about the traditional usage of plant taxa are vital important issue because if these knowladge would not be transferred generation to generation, local traditional usage of plant taxa will be disappered. As a result of the study 189 naturally plant taxa were identified and families, scientific names, usage parts, traditional usage of these plant taxa, which had have ethnobotanical importance, were indicated.

Keywords

flora, Soğanlı Village, traditional usage

References

• Özkan, Z.C., & Akbulut, S. (2012). Trabzon İlinin Etnobotanik Özellikleri. KTU BAP, Proje No:1098, Trabzon.
• Ergül Bozkurt, A., & Terzioğlu, S. (2017). The Aromatic-Medicinal Plant Taxa of pure Scots pine stands in Sürmene-Camburnu (Trabzon). International Journal of Secondary Metabolite, 4(3, Special Issue 2), 517-529.
• URL 1. 15.11.2018. http://www.wikiwand.com/tr/Artvin_ili_genel.
• URL 2. 15.11.2018. http://www.enddv.com/ayrintili-harita/ayrintili-artvin-haritasi
• Davis, P.H.(1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. I-IX. University Pres, Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill, R.R., & Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. X, Supplement, University Pres, Edinburgh.
• Bonnier, G. (1912-1934). Flore Complete Illustree en Couleurs de France Suisse et Belgique. Vol I-XII, Neuchatel, Paris, Bruxelles.
• Tekin, E. (2007). Türkiye’nin En Güzel Yaban Çiçekleri, I-II. Cilt. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Sheasby, P. (2007). Bulbous Plants of Turkey and Iran. Printed by information Press Ltd., Eynsham, Oxford.
• Harris, J.G., & Harris, M.W. (2007). Plant Identification Terminology: An Illustrated Glossary. ISBN-13: 978-0964022164.
• Baytop, A. (1998). İngilizce-Türkçe Botanik Klavuzu, Üniversite Yayın No: 4058, Eczacılık Fak. Yayın No: 70, 375, Basımevi ve Film Merkezi, İstanbul.
• Saraç, D.U., Özkan, Z.C. & Akbulut, S. (2013). Ethnobotanic features of Rize/Turkey province. Biological Diversity and Conservation, 6 (3), 57-66.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., & Babaç, M. T. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (damarlı bitkiler).[A Checklist of the Flora of Turkey (Vascular Plants)]. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Dernegi Yayını, Istanbul.
• Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., & Adıgüzel, N. (2000). Türkiye bitkileri kırmızı kitabı. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği-Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları, Ankara, 656 s.
• Gelse, A. (2012). Adıyaman ve çevresinin Etnobotanik özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı.
• Cakir, E.A. (2017). Indigenous knowledge of wild remedial and fodder plants used for Livestock in Iğdır, Turkey. International Journal of Botany Studies, 2:1, 106-109.
• Baytop, T. (1999). Therapy with Medicinal Plants in Turkey (Past and Present). Nobel Medical Press, Istanbul.
• Yapıcı, İ.Ü., Hoşgören, H., & Saya, Ö. (2009). Kurtalan (Siirt) İlçesinin Etnobotanik Özellikleri. Dicle University Journal of Ziya Gokalp Education Faculty, 12.
• Korkmaz, M., & Karakurt, E. (2015). Kelkit (Gümüşhane) ilçesinde doğal gıda bitkilerinin geleneksel kullanımları. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 8(2), 31-39.
• Balos, M.M., & Akan, H. (2007). Zeytinbahçe-Akarçay (Birecik, Şanlıurfa) arasında kalan bölgenin etnobotanik özellikleri. Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 2(29), 155-171.
• Yucel, E., Tapirdamaz, A., Sengun, I.Y., Yilmaz, G., & Ak, A. (2011). Determining the usage ways and nutrient contents of some wild plants around Kisecik Town(Karaman/Turkey). Biological Diversity and Conservation, 4(3), 71-82.
• Akan, H., Korkut, M.M., & Balos, M.M. (2008). Arat Dağı ve çevresinde (Birecik, Şanlıurfa) etnobotanik bir araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(1), 67-81.
• Karahan, F., Altay, V., & Keskin, M. (2015). An Ethnobotanical Study on Woody Plants Benefits from Handicrafts in Antakya District (Hatay-Turkey). International Journal of Scientific and Technological Research, 1(1), 1-18.
• URL 3. 10.08.2016. http://www.naturalmedicinalherbs.net/herbs/b/blechnum-spicant.
• Doğan, A., & Tuzlacı, E. (2015). Wild edible plants of pertek (Tunceli-Turkey). Marmara Pharmaceutical Journal 19: 126-135, DOI: 10.12991/mpj.20151910459.
• Aksakal, Ö., & Kaya, Y. (2008). Erzurum ve çevresinde halk tarafından gıda amaçlı olarak kullanılan bitkiler. Türkiye 10. Gıda Kongresi; 21-23 Mayıs, Erzurum.
• Saday, H. (2009). Güzeloluk köyü ve çevresinin (Erdemli/Mersin) etnobotanik özellikleri. Yüksek Lisan Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı.
• Doğan, G.,, & Bağcı, E. (2011). Elazığ’ın Bazı Yerleşim Alanlarında Halkın Geleneksel Ekolojik Bilgisine Dayanarak Kullandığı Bitkiler ve Etnobotanik Özellikleri. Firat University Journal of Science, 23(2).
• Öztan, Y., & Okatan, A. (1985). Mera Amenajmanı. KTÜ Orman Fakültesi Yayın No: 8, Trabzon, 241s.
• Korkmaz, M. (2014). Kelkit (Gümüşhane) aktarlarında satılan tıbbi bitkilerin etnobotanik özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18(3).
• Şahin, C.K., & Erol, U.E. (2009). Türk Bahçelerinin Tasarım Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A (2), ISSN: 1302-7085, 170-181.
• Kayabaşı, N.P., Tümen, G., & Polat, R.(2016). Ethnobotanical studies on useful plants in Manyas (Balıkesir/Turkey) region. Biological Diversity and Conservation, 9/3, 58-63.
• Karaca, A. (2008). Aydın Yöresinde Bal Arılarının (Apis Mellifera L.) Yararlanabileceği Bitkiler ve Bazı Özellikleri. Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty, 5(2).
• Bağcı, Y., Savran, A., & Dural, H. (2006). Pozantı (Adana) ve çevresindeki bazı bitkilerin yerel adları ve etnobotanik özellikleri. Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 2(27), 77-82.
• Sağiroğlu, M., Arslantürk, A., Akdemir, Z. K., & Turna, M. (2012). An ethnobotanical survey from Hayrat (Trabzon) and Kalkandere (Rize/Turkey). Biological Diversity and Conservation, 5(1), 31-43.
• Maun, M.A.,& Barret, S.C.H. (1986). The biology of Canadian weeds. Echinochloa crus-galli L. Beauv. Can. J. Plant Sci., 66, 739-759.
• Kızılarslan, Ç. (2012). An ethnobotanical study of the useful and edible plants of İzmit. Marmara Pharmaceutical Journal, 16: 194-200.
• Genç, G.E., & Özhatay, N. (2006). An ethnobotanical study in Çatalca (European part of Istanbul) II. Turkish Journal of Pharmaceutical Sciences, 3(2), 73-89.
• Özçelik, M.M.(2016). Bitkisel Kaynaklı Bazı Fonksiyonel Gıdalar. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, (1), 57-8.
• Elçi, B., & Erik, S. (2006). Güdül (Ankara) ve çevresinin etnobotanik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 26(2), 57-64.
• Güneş, F., & Özhatay, N. (2011). An ethnobotanical study from Kars (Eastern) Turkey. Biological Diversity and Conservation, 4(1), 30-41.
• Behçet, L., & Arık, M. (2013). An ethnobotanical investigation in East Anatolia (Turkey). Turkish Journal of Nature and Science, 2, 1-15.
• Koçyı̇ğı̇t, M., & Özhatay, N. (2006). Wild plants used as medicinal purpose in Yalova (Northwest Turkey). Turkish Journal of Pharmaceutical Sciences, 3(2), 91-103.
• Çepel, N. (1986). Barajların yukarı yağış havzaları için arazi kullanım planlamasının ekolojik esasları. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17-27.