Geleneksel tıp uygulamalarında kullanılan sarı kantaron (Hypericum perforatum l.) yağının standardizasyonunun belirlenmesine yönelik yürütülen bazı kalite analizlerinin incelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 249 - 257, 15.08.2022

İrem Ayran Yüksel Kan

https://doi.org/10.46309/biodicon.2022.1120535

Öz

Sarı kantaron (Hypericum perforatum L.) bitkisi yaklaşık 2000 yıldan fazla süredir geleneksel yöntemlerle ilaç hammaddesi olarak kullanılan tıbbi bitkiler arasında yer almaktadır. Sarı Kantaron bitkisinin ve bitkisinden elde edilen tıbbi yağında (maserat) bulunan önemli biyoaktif bileşenler sayesinde gıda, ilaç ve kozmetik endüstrisinde kullanım alanı gün geçtikçe artmaktadır. Bitkinin farmakolojik olarak önemli olan bileşeni hiperisin olarak bilinmektedir. Bu çalışma Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tıbbi ve Endemik Bitkiler Eğitim ve Araştırma Çiftliği’nde yürütülmüş olup sarı kantaron bitkisinde ve tıbbi yağlarında farklı bekletme ortamları (güneş, gölge), hasat dönemleri (%25 çiçeklenme dönemi, %50 çiçeklenme dönemi ve tam çiçeklenme dönemi) ve kurutma yöntemleri (yaş herba, soldurulmuş herba ve kuru herba)’nin hiperisin miktarına etkisi incelenmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre sarı kantaron bitkisinin en yüksek hiperisin miktarı tam çiçeklenme döneminde ortalama % 0.32 olarak tespit edilmiştir. Sarı kantaron bitkisinden maserasyon yöntemi ile elde edilen yağlarında en yüksek hiperisin miktarı tam çiçeklenme döneminde yaş herbada 271.92 mg/L olarak belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, hasat dönemlerinin hiperisin miktarı üzerine etkilidir ve hiperisin bakımından yüksek sarı kantaron yağı elde etmek için tam çiçeklenme döneminde hasat edilen ve güneşli ortamda bekletilen, yaş herbanın zeytinyağında maserasyon işlemine tabi tutulması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Sarı kantaron, Hypericum perforatum L., tıbbi yağ, hiperisin

Destekleyen Kurum

Selçuk Üniversitesi Öğretim Elemanı Yetiştirme Programı (ÖYP)

Proje Numarası

2018-ÖYP-039

Examination of some quality analysis carried out to the determination of standardization of St. John's Wort (Hypericum perforatum L.) oil used in traditional medicine applications

Öz

St. John's Wort (Hypericum perforatum L.) plant is among the medicinal plants used as pharmaceutical raw material with traditional methods for more than 2000 years. St. John's Wort plant and its medicinal oil (maserate) obtained from it, usage area is increasing day by day in the food, pharmaceutical and cosmetic industries thanks to the important bioactive components. The pharmacologically important component of the plant is known as hypericin. This study was carried out in Selcuk University, Faculty of Agriculture, Medical and Endemic Plants Training and Research Farm, and examined the effect of different holding environments (sun, shade), harvest periods (25% flowering period, 50% flowering period and full flowering period) and drying methods (wet herb, faded herb and dried herb) on the amount of hypericin in St. John's Wort and its medicinal oil. According to the results of the analysis, the highest amount of hypericin in St. John's Wort herb was determined as 0.32% in full flowering period. The highest amount of hypericin in St. John's Wort oils was determined as 271.92 mg/L in fresh herb during the full flowering period. According to the results of the research, the harvesting periods are effective on the amount of hypericin, and it can be suggested that the wet herb, which is harvested in full bloom and hold, should be macerated with olive oil in the sun to obtain St. John's Wort oil with high hypericin content.

Anahtar Kelimeler

St. John, Hypericum perforatum L., medicinal oil, hypericin

Proje Numarası

2018-ÖYP-039

Kaynakça

• Referans1 Crockett, S. L., & Robson, N. K. (2011). Taxonomy and chemotaxonomy of the genus Hypericum. Medicinal and aromatic plant science and biotechnology, 5(Special Issue 1), 1.
• Referans2 Anonim. (2019). Hypericum, Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBİVES).http://www.tubives.com/index.php?sayfa=1&tax_id=2102 (Erişim:2120.2108.2019). Referans3 Kan, Y. (2018). Doğu Karadeniz Bölgesi Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Envanterinin Çıkarılması, Ticari Kullanımının Araştırılması ve Üreticilerin Eğitimi Projesi, Laboratuvar Analizleri, 1-308.
• Referans4 Çırak, C., & Kurt, D. (2014). Önemli tıbbi bitkiler olarak hypericum türleri ve kullanım alanları. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24(1), 38-52.
• Referans5 Baytop, T. (1994). Türkçe bitki adları sözlüğü (Vol. 578): Turk Dil Kurumu.
• Referans6 Zeybek, U., & Haksel, M. (2010). Türkiye’de ve dünyada önemli tıbbi bitkiler ve kullanımları. İzmir: Meta Basım, 2-24.
• Referans7 Can, Ö., Öztürk, Y., & Özkay, Ü. (2009). A natural antidepressant: Hypericum perforatum L. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 29(3), 708-715.
• Referans8 Anonim. (2016). Sarı Kantaron, Tabçağ El Kitaplari (Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalışma Grubu), Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Referans9 Robson, N. K. B. (2002). Studies in the genus Hypericum L.(Guttiferae) 4 (2). Section 9. Hypericum sensu lato (part 2): subsection 1. Hypericum series 1. Hypericum. Bulletins of the Natural History Museum: Botany Series, 32(2), 61-123.
• Referans10 Kacar, O., & Azkan, N. (2005). Türkiye'de bulunan bazı Hypericum L.(Hyperiaceae) türleri üzerinde sayısal taksonomik bir çalışma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(2), 424-434.
• Referans11 Gruenwald, J., Brendler, T., & Jaenicke, C. (2007). PDR for herbal medicines: Thomson, Reuters.
• Referans12 Demirezer, L., Ersöz, T., Saraçoğlu, İ., & Şener, B. (2011). FFD Monografları Tedavide Kullanılan Bitkiler Genişletilmiş 2 Baskı.
• Referans13 Altan, A., Damlar, İ., Aras, M., & Alpaslan, C. (2015). Sarı Kantaronun (Hypericum Perforatum) Yara İyileşmesi Üzerine Etkisi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 24(4), 578.
• Referans14 Hışıl, Y., Şahin, F., & Omay, S. B. (2005). Kantaronun (Hypericum perforatum L.) bileşimi ve tıbbi önemi. Uluslararası Hematoloji-Onkoloji Dergisi, 15(4), 212-218.
• Referans15 Saddiqe, Z., Naeem, I., & Maimoona, A. (2010). A review of the antibacterial activity of Hypericum perforatum L. Journal of ethnopharmacology, 131(3), 511-521.
• Referans16 Avato, P., Raffo, F., Guglielmi, G., Vitali, C., & Rosato, A. (2004). Extracts from St John's wort and their antimicrobial activity. Phytotherapy Research: An International Journal Devoted to Pharmacological and Toxicological Evaluation of Natural Product Derivatives, 18(3), 230-232.
• Referans17 Meruelo, D., Lavie, G., & Lavie, D. (1988). Therapeutic agents with dramatic antiretroviral activity and little toxicity at effective doses: aromatic polycyclic diones hypericin and pseudohypericin. Proceedings of the National Academy of Sciences, 85(14), 5230-5234.
• Referans18 Baytop, T. (1984). Türkiyede bitkiler ile tedavi:(geçmişte ve bugün) (Vol. 40): İstanbul Üniversitesi.
• Referans19 Sarı, A., & Oğuz, B. (2000). Türkiye ve Dünya’da bazı tıbbi, kokulu ve baharat bitkilerinin yeri ve önemi. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Yayın(98).
• Referans20 Anonim. (2021a). Konya İl Çevre Durum raporu, http://www.cbs.gov.tr: (Erişim: 08.02.2021).
• Referans21 Anonim. (2021b). Meteoroloji Genel Müdürlüğü, http://www.mgm.gov.tr: (Erişim: 08.02.2021).
• Referans22 Raina, R., Singh, J., Chand, R., & Sharma, Y. (2005). Hypericin accumulation in glands of Hypericum perforatum Linn. Current Science, 89(12), 1981-1982.
• Referans23 Bayram, E., Arabacı, O., & Çakmak, H. E. (2002). Bornova ekolojik koşullarında Hypericum perforatum L. klonlarının agronomik özelliklerinin ve hypericin oranlarının belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 39(3).
• Referans24 Geren, H. (2003). Farklı kökenli sarı kantaron (Hypericum perforatum L.) tiplerinin adaptasyonu ve ontogenik varyabilitesi üzerine bir araştırma. Doktora tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), İzmir,
• Referans25 Gioti, E. M., Fiamegos, Y. C., Skalkos, D. C., & Stalikas, C. D. (2009). Antioxidant activity and bioactive components of the aerial parts of Hypericum perforatum L. from Epirus, Greece. Food Chemistry, 117(3), 398-404.
• Referans26 Filippini, R., Piovan, A., Borsarini, A., & Caniato, R. (2010). Study of dynamic accumulation of secondary metabolites in three subspecies of Hypericum perforatum. Fitoterapia, 81(2), 115-119.
• Referans27 Ceylan, A., Bayram, E., Arabacı, O., Marquard, R. A., Nazan, Ö., & Geren, H. (2005). Ege Bölgesi Florası Kantaron (Hypericum perforatum L.) Populasyonlarında Uygun Kemotiplerin Belirlenmesi ve Islahı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(3), 33-44.
• Referans28 Ekren, S., Sönmez, Ç., & Bayram, E. (2010). Sarı kantaron (Hypericum perforatum L.) klonlarında bazı tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi–Journal of Agricultural Sciences, (16), 225-234.
• Referans29 Burunkaya, B. (2020). Sarı kantaron (Hypericum perforatum L.) fenoliklerinin karekterizasyonu, antioksidan ve antimikrobiyal potansiyelinin belirlenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.