Artvin’in (Türkiye) Ballı Bitkileri

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 243 - 282, 15.08.2025

Hayal Akyıldırım Beğen , Özgür Eminağaoğlu , Bahar Aslan

https://doi.org/10.46309/biodicon.2025.1541568

Abstract

Bu çalışmada, Artvin ilindeki arıcılık faaliyetlerinde kritik öneme sahip nektar ve polen bitkileri hakkında bilgiler sunulmuştur. Araştırmanın amacı, Artvin ili çevresinde arıcılık amaçları için bal bitkilerinin floristik zenginliğini tanımlamak, tanıtmak ve vurgulamaktır. İlgili çalışmaların incelenmesi sonucunda, bal arılarının (Apis mellifera) yararlanabileceği 91 familya, 355 cins ve 789 bitki taksonu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın kapsamı dahilinde 90 takson yalnızca bu çalışma ile belirlenmiştir. Belirlenen taksonlar için bilimsel ve Türkçe isimler, habitatlar ve arılar için önemli olan aktif çiçeklenme dönemleri verilmiştir. Lamiaceae, 78 takson ile en büyük aile olarak temsil edilirken, bunu 65 takson ile Rosaceae, 63 takson ile Asteraceae, 58 takson ile Fabaceae ve 33 takson ile Apiaceae takip etmektedir. Ayrıca, nektar ve polen kaynağı olarak 789 bitki taksonundan 600’ünün kullanılabileceği belirlenmiştir. Bu çalışma, bal bitkilerinin Artvin ilindeki dağılımları, ait oldukları familyalar, Latince ve Türkçe isimleri, bulundukları ilçeler, habitatlar ve arıcılık için önemli olan aktif çiçeklenme dönemleri hakkında bilgi sağlamaktadır. Kimyasal gübreler, herbisitler ve diğer yabancı ot ve haşere kontrolü için kimyasal maddelerin bulunmaması nedeniyle, bölge organik bal üretimi için önemli bir potansiyele sahiptir. Bölgede üretilen yüksek kaliteli organik bal, ülke genelinde talep görmekte olup, arıcıların bal üretiminden önemli gelir elde etmelerini sağlamaktadır.

Keywords

Artvin , arıcılık , bal arısı , bal bitkileri , nektar bitkileri

Honey plants of Artvin (Türkiye)

Abstract

In this study, information about nectar and pollen plants crucial in beekeeping activities in Artvin province is presented. The aim of the research is to identify, introduce, and highlight the floristic richness of honey plants in the vicinity of Artvin province for beekeeping purposes. Through the examination of related studies, 789 plant taxa belonging to 355 genera and 91 families that honey bees (Apis mellifera) can benefit from were identified. 90 taxon were determined only within the scope of this study. The scientific and Turkish names, habitats, and active flowering periods important for bees were provided for these identified taxa. Lamiaceae are the largest families represented by 78 taxa each, followed by Rosaceae with 65 taxa, Asteraceae with 63 taxa, Fabaceae with 58 taxa and Apiaceae with 33 taxa. Moreover, it was determined that 600 out of the 789 plant taxa that can be used as nectar and pollen sources. This study provides information about the distribution in Artvin province, their respective families, Latin and Turkish names, districts where they are found, habitats, and active flowering periods for some plants crucial for beekeeping. Due to the absence of chemical fertilizers, herbicides, and other chemical substances for weed and pest control, the region holds significant potential for organic honey production. The high-quality organic honey produced in the region is in demand nationwide, enabling beekeepers to generate substantial income from honey production.

Keywords

Artvin , beekeeping , honey bee , honey plants , nectar plants

References

• [1] Delaplane, K.S. & Mayer, D.F. (2000). Crop Pollination By Bees. Cambridge: Cabı Publishing, University Press.
• [2] Murray, T.E., Kuhlmann, M. & Potts, S.G. (2009). Conservation Ecology of Bees: Populations, Species and Communities. Apidologie, 40(3), 211-236. https://doi.org/10.1051/apido/2009015
• [3] Blaauw, B.R. & Isaacs, R. (2014). Flower Plantings İncrease Wild Bee Abundance And The Pollination Services Provided to a Pollination‐Dependent Crop. Journal of Applied Ecology, 51(4), 890-898. https://doi.org/10.1111/1365-2664.12257
• [4] Doğaroğlu, M. & Genç, F. (1995). Üretim Kolonilerinin Verimliliği İle İlgili Bakım ve Yönetim Sorunları. Türkiye II. Teknik Arıcılık Kongresi (8-9 Şubat 1994). 101-107 pp.. Ankara.
• [5] Karaca, A. (2008). Aydın Yöresinde Bal Arılarının (Apis mellifera L.) Yararlanabileceği Bitkiler ve Bazı Özellikleri. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2), 39-66.
• [6] Basari, N., NajiahRamli, S., Abdul-Mutalid, N.A., Shaipulah, N.F.M., Hashim, N.A. (2021). Flowers morphology and nectar concentration determine the preferred food source of stingless bee, Heterotrigona itama. Journal of Asia-Pacific Entomology, 24 (2), 232-236. https://doi.org/10.1016/j.aspen.2021.02.005.
• [7] Sancak, K., Zan Sancak, A. & Aygören, E. (2013). Dünya ve Türkiye’de Arıcılık. Arıcılık Araştırma Dergisi, 10(2), 7-13.
• [8] Ekim, T. (1987). Arıcılıkta Önem Taşıyan Bitkiler ve Bunların Yurdumuzdaki Durumu. 1987 Conferences on Türkiye 1. Arıcılık Kongresi Ankara pp. 53−64.
• [9] Eminağaoğlu, Ö. (Ed) (2023). Artvin’in Tıbbi-Aromatik Bitkileri. Erzurum: Zafer Medya.
• [10] Eminağaoğlu, Ö. (2012). Artvin’de Doğa Mirası Camili'nin Doğal Bitkileri. İstanbul: Promat. ISBN:978-605-359-936-4 (in Turkish).
• [11] Eminağaoğlu Ö (ed) (2015). Artvin'in Doğal Bitkileri. İstanbul: Promat.
• [12] Eminağaoğlu, Ö., Göktürk, T. & Akyıldırım Beğen, H. (2017). Traditional uses of medicinal plants and animals of Hatila Valley National Park, Artvin. Biological Diversity and Conservation, 10(3), 26-35.
• [13] Koday, Z. & Karadağ, H. (2020). Türkiye’deki Arıcılık Faaliyetleri ve Bal Üretiminin Bölgesel Dağılımı (2007 -2018). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (1), 495-510.
• [14] Davis, P.H. (ed) (1965-1985). Flora of Türkiye and the East egean Islands. Vols. 1-9. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• [15] Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (eds) (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını.
• [16] Baytop, T. (1994). Türkçe bitki adları sözlüğü. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil KurumuYayınları No: 578,
• [17] IPNI (2024). International Plant Names Index. Published on the Internet http://www.ipni.org, The Royal Botanic Gardens, Kew, Harvard University Herbaria & Libraries and Australian National Herbarium. [Retrieved 02 July 2024].
• [18] Özhatay, N., Koçyiğit, M. & Bona, M. (2012). Istanbul'un Balli Bitkileri. Istanbul: Bal-Derneği, pp.265.
• [19] Taştan, F. (2021). Bal Arıları (Apis mellifera) için Yozgat Florasındaki Önemli Bitkiler. Türler ve Habitatlar, 2(2), 134-160. https://doi.org/10.53803/turvehab.949666
• [20] Görhan, K.Ö. & Öztürk, F. (2021). Sütey Yaylasının (Süphan Dağı/Adilcevaz/Bitlis) Arı Bitkileri Üzerinde Taksonomik Bir Çalışma. Mas Journal of Applied Sciences, 6(5), 1281-1293. https://doi.org/10.52520/masjaps.162
• [21] Deveci, M., Cınbırtoğlu, Ş. & Demirkol, G. (2015). İlkbahar Dönemi Bitkileri ve Arıcılıkta Pollen Kaynağı Bakımından Önemi. Akademik Ziraat Dergisi, 4(1), 1-12.
• [22] Bakoğlu, A., Kutlu, M.A. & Kökten, K. (2013). Bingöl Yöresinde Bal Arısı (Apis mellifera L.) İçin Önemli Olan Bitkilerin Tespiti, Ömür Uzunlukları ve Çiçeklenme Tarihleri. 2013 Coferences on Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 156p.
• [23] Polat, R., Nevzat, E., Ürüşan, Z., Ahmet, C., Ahıskalı, M. & Canlı, D. (2020). Solhan (Bingöl) Florasının Arıcılık Açısından Değerlendirilmesi. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 9 (Özel Sayı), 1-10. https://doi.org/10.46810/tdfd.772388
• [24] Atsay, Ç. & Çakır, E.A. (2022). Geleneksel Arıcılık Faaliyetleri Kapsamında Türkiye’de Yapılmış Etnobotanik Çalışmaların Değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10(1), 109-116. https://doi.org/10.29130/dubited.931955
• [25] Esmaeil, M.E., Hassan, M.M.M., Abdel-Rahman, M.F. & Salem, M.H.A. (2020). Chemical properties of Egyptian fennel honey in Upper Egypt. Egyptian Journal of Plant Protection Research Institute, 3 (2), 636 - 647.