Bizans İmparatoru VI. Leo’nun Taktikası’nda Türkler ve “Türk” Anlatısının Askerî Eğitime Katkısı*

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 3, 1 - 14, 27.06.2022

Cüneyt Güneş

Öz

Doğu (Bizans) Roma İmparatorluğu olarak adlandırılan Bizans İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu’nun bir devamıydı ve Roma İmparatorluğu’ndan ciddi bir idarî ve askerî kültür mirası devralmıştır. Roma İmparatorluğu’ndan alınan askerî geleneğe göre Bizans İmparatorları da askerî stratejiler, hiyerarşi, yabancı milletlere karşı nasıl savaşılması gerektiği gibi konulara önem vermişlerdir. Dolayısıyla onlar da “strateji kitapları” olarak adlandırılan Taktikon yazma geleneğine sahiplerdi. Bu taktikonlar, askerî el kitaplarıdır ve stratejinin yanı sıra bu taktikonlarda Türklerin karakterleri, hayat tarzları, savaş düzenleri, taktikleri ve onlara karşı nasıl savaşılması gerektiğine dair bilgiler bulunmaktadır. Nitekim dördüncü yüzyıldan itibaren Bizans ve Türkler arasında siyasî, askerî, sosyal ve ticarî ilişkilerin varlığı bilinmektedir. Bu ilişkiler de kaynaklarda mevcuttur. Bu çalışmanın amacı, İmparator VI. Leo (886-912)’yla ilişkilendirilen ve MS 895-908 yıllarında yazılan Taktikada, “Türk” anlatısını “Bizanslıların Gözünden”, Türklerin karakterlerini ve savaş tarzlarını incelemek ve bu anlatının Türk askerî eğitimine katkısına dair çıkarımlarda bulunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Bizans, VI. Leo, Taktika, Türkler, Eğitim

The Turks in the Tactica of the Byzantine Emperor Leo VI and Contribution to Military Education of the "Turk" Discourse

Öz

The Byzantine Empire, so-called the Eastern (Byzantine) Empire was the continuation of the Roman Empire and inherited a serious administrative and military cultural heritage from this empire. According to military tradition taken from the Roman Empire, the Byzantine Emperors also gave importance to issues such as military strategies, hierarchy, and how to fight against foreign nations. Therefore they also had the tradition of writing Tacticon, which is called "strategy books". This tacticons is military manuals and as well as on these tacticons contains information about the characters, lifestyles, battle formations, tactics of the Turks and how to fight against them. Indeed it is known that there were political, military, commercial, and social relations between Turks and Byzantine since 4th century. There are also sources in the relationships. The purpose of this study is to discuss in the eyes of the Byzantines, the characters and battle formations of the Turks and to generalize about the contribution of this discourse to Turk military education in the Tactica on behalf of Emperor Leo VI (886-912) and was written ca. 895-908.

Anahtar Kelimeler

Byzantine, Leo VI., Tactica, Turks, Education

Kaynakça

• Cecaumeni (1965), Strategicon, Ed. B. Wassiliewsky-V. Jernstedt, Amsterdam. Constantine Porphyrogenitus (1967), De Administrando Imperio, Ed. Gy. Moravcsik, Trans. R. J. H. Jenkins, Dumbarton Oaks.
• Incerti Scriptoris Saeculi IX Liber De Re Military (1901), Ed. R. Vàri, Leipzig.
• Vegetius, Flavius (2019), Roma Savaş Sanatı, çev. Samet Özgüler-Kutsi Aybars Çetinalp, İstanbul: Kronik Yayınları.
• Mavrikios (2011), Strategikon, haz. George T. Dennis, çev. Volkan Atmaca, İstanbul: Kırmızıkedi Yayınları.
• Nikephoros Ouranos (1995), Taktika: Sowing the Dragon’s Teeth: Byzantine Warfare in the Tenth Century, trans. E.
• McGeer, Dumbarton Oaks, s. 88-163 Nikephoros II Phokas (1995), Praecepta Militaria:Sowing the Dragon’s Teeth: Byzantine Warfare in the Tenth Century,
• Trans. E. McGeer, Dumbarton Oaks, s. 12-59
• VI. Leo (2010), The Taktika of Leo VI, Text, Translation and Commentary by George Dennis, Dumbarton Oaks.