Osmanlı’da Mikro Tarih Örneği: Cemal Kafadar, Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 3, 200 - 205, 27.06.2022

Özcan Evrensel

Öz

Mikro tarih, II. Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanılan kaos ortamında zuhur etmiştir. Bu süreçte oluşan hem toplumsal hem de ekonomik bunalım insanları, yeni arayışlara sürüklemiştir. Bu arayış, tarihyazımında da etkili olmuş ve döneme hâkim, büyük insanların ve siyasi olayların odak noktası olduğu makro tarih anlatısına tepki olarak mikro tarih ortaya konmuştur. Bu metod ile birlikte sıradan insanlar merkeze alınarak gündelik hayatları üzerinde durulmuştur. Bu da elde edilen bir belge veya kalıntılar üzerinde yoğun betimlemeler kullanılarak yapılmıştır. Dahası ilerleyen süreçle birlikte mikro tarihte Alman ve İtalyan ekolü doğmuştur.
Söz konusu çalışmamız da Osmanlı’da mikro tarih örneği üzerinedir. Zirâ müellifimiz eserinde, mikro tarih tekniği olan yoğun betimlemeyi kullanarak, sıradan dört farklı insanın (yeniçeri, tüccar, derviş ve hatun) yaşamını işlemiştir. Böylece kendisi mikro tarihin özelliklerini Osmanlı’ya uygulamış ve bunu da belgelere dayandırarak dönemim siyasi, içtimai, iktisadî ve zihniyeti hakkında kayda değer bilgiler vermiştir. Ayrıca Osmanlı ile ilgili genel kabul gören bazı savları sorgulayıp bunların yanlış ve eksikliğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

mikro tarih, makro tarih, tarih yazımı, Osmanlı, Alman ve İtalyan Ekolleri

Example of Micro History in the Ottoman Empire: Cemal Kafadar, Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken

Öz

Micro-history emerged in the chaos environment experienced after World War II. both the social and economic depression that occurred in this process has led people to new searches. This search was also influential in historiography and micro-history was put forward as a reaction to the macro-history narrative, which dominated the period and was the focus of great people and political events. With this method, ordinary people were put in the center and their daily lives were emphasized. This was done by using intense descriptions on a document or remains. Moreover, with the advancing process, German and Italian schools were born in micro history.
Our aforementioned study is on the example of micro-history in the Ottoman Empire. Because, in his work, our author handled the lives of four different ordinary people (janissary, merchant, dervish and woman) by using dense description, which is a micro-history technique. Thus, he applied the characteristics of micro-history to the Ottoman Empire and based this on documents, he gave significant information about the political, social, economic and mentality of the period. In addition, he, questioned some of the generally accepted arguments about the Ottoman Empire and revealed ther inaccuracies and inadequacies.

Anahtar Kelimeler

macro history, historiography, Micro history, Ottoman Empire, German and Italian school.

Kaynakça

• Burke, Peter (2020), “Uvertür: Yeni Tarih Öncesi ve Sonrası” Tarih Yazıcılığında Yeni Bakış Açıları, ed. Peter Burke, çev. Turgay Sivrikaya, İstanbul: Islık Yayınları, s. 11-47.
• Ertan, Mehmet (2012), “Gündelik Hayata Dokunma Çabası: Mikro Tarihçilik ve Carlo Ginzburg”, Kültür ve İletişim, 15/2, s. 9-36.
• Filiz, Kadir (2020), “Cemal Kafadar ile Söyleşi”, Sabah Ülkesi Dergisi, 64.
• G. Iggers, Georg (2011), Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme Yirminci Yüzyılda Tarihyazımı, Çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Ginzburg, Carlo (1993), “Microhistory: Two or Three Things Tahat I Know About It”, İng. çev. John – Anne C. Tedeshi, Autumn, 20/1, s. 10-35.
• Gürata, Ahmet (2009), “Tarih Aynı Zamanda İnsanların Eğlendiği bir Alan Olmalı, Cemal Kafadar İle Söyleşi”, Kebikeç, 27, İstinye, s. 109-130.
• Kafadar, Cemal (2009), Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken, İstanbul: Metis Yayınları.
• Kırmızı, Abdülhamit (2010), “Cemal Kafadar ile Dünyada Türk Tarihçiliği Üzerine”, TALİD, 8/15, s. 393-424.
• Levi, Giovanni (2020) “Mikro Tarih Üstüne”, Tarih Yazıcılığında Yeni Bakış Açıları, ed. Peter Burke, çev. Turgay Sivrikaya, İstanbul: Islık Yayınları, s. 151-184.
• Meier, Christien (2012), “Makro ve Mikro Tarih İlişkisi Üzerine Notlar”, çev. Doğan Gün, Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 5/18, Ankara, s. 100-125.
• Sharpe, Jim (2020) “Aşağıdan Tarih”, 2020, Tarih Yazıcılığında Yeni Bakış Açıları, ed. Peter Burke, çev. Turgay Sivrikaya, İstanbul: Islık Yayınları, s. 47-72.
• Tasouji, Canan Dural (2013), “Gündelik Hayat İncelemelerinde Kadınlık Halleri”, Mülkiye Dergisi, 37/4, s. 62-78.
• Tekeli, İlhan (1999), “Tarih Yazımında Gündelik Hayat Tarihçiliğinin Kavramsal Çerçevesi Nasıl Genişletilebilir?”, Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar: Küreselleşme ve Yerleşme III. Uluslararası Tarih Kongresi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 42-60.
• Trivellato, Francesca (2015), “Microstoria/Microhistoire/Microhistory”, French Politics, Culture & Society, XXXIII/1, Spring , s. 122-134.
• Wallerstein, Immanuel (2004), “Braudel’den Hareketle Güncellik Olarak Tarih İçinde: F. Braudel”, Maddi Uygarlık: Hayatın Yapıları, çev. Mehmet A. Kılıçbay, Ankara: İmge Kitapevi, s. 11-16.
• Yaşa, Fırat (2017), “Mikro Tarihçilik ve Carlo Ginzburg”, Dünyada Tarihçilik, ed. Ahmet Şimşek, Ankara: Pegem Akademi, s. 255-269.