Bafa Gölü Sularında Element Konsatrasyonlarının Belirlenmesi ve Su Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2019, , 287 - 297, 12.03.2019

Melik Kara

https://doi.org/10.17798/bitlisfen.469974

Öz

Türkiye’nin güneybatısında yer alan büyük
göllerimizden biri konumundaki Bafa Gölünden Nisan 2018 döneminde 10 noktadan
yüzeysel su örnekleri toplanmıştır. Toplanan örneklerde ICP-MS (Endüktif
Eşleşmiş Plazma – Kütle Spektrometresi) cihazı kullanılarak ağır metal ve eser
element ölçümleri yapılmıştır. Ölçüm sonucunda elde edilen değerler farklı
kategorilerdeki su kalitesi sınıflama ve sınır değerleri ile karşılaştırılarak
göl suyu kalitesi incelenmiştir. Doğal kaynaklı elementlerden Na, Mg, K ve Ca
değerleri sırasıyla en yüksek konsantrasyonlarda ölçülürken, toksik ya da
tehlikeli olabilen ağır metallerden As ve Zn sırasıyla 15,3 ve 51,2 µg/L olarak
ölçülmüştür. Element konsantrasyonlarının istatistiksel dağılım
parametrelerinden çarpıklık ve basıklık incelendiğinde Sn, P, Ni, Pb, As, Cd,
Tl, Co, Mo ve Cu elementlerinin antropojenik kaynaklardan etkilenmesinin olası
olduğu ortaya çıkmıştır. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve Yerüstü Su
Kalitesi Yönetmeliği kapsamında verilen sınıflama ölçütleri dikkate alındığında
göl suyunun Na ve P parametreler dışında 1. Sınıf sular kapsamına dâhil olduğu
görülmektedir. Ayrıca hayvansal ve tarımsal amaçlı kullanılan suların taşıması
gereken kalite ölçütleri ile de karşılaştırılan değerler uygun bulunmuştur.  

Anahtar Kelimeler

Bafa Gölü, Ağır Metaller ve Eser Elementler, Su Kalitesi

Kaynakça

• Singare P.U., Talpade M.S., Dagli D.V., Bhawe V.G. 2013. Heavy Metal Content in Water of Bhavan’s College Lake of Andheri, Mumbai, International Letters of Chemistry, Physics and Astronomy, 13 94-104.
• Topal M. Arslan-Topal E.I. 2017. Su Çerçeve Direktifi Kapsamında Keban Baraj Gölü’nde (Elazığ) Kurşun ve Nikel Konsantrasyonlarının Belirlenmesi, International Journal of Pure and Applied Sciences, 3 (1): 41-53.
• Kaptan H. Tekin-Özan S. 2014. Eğirdir Gölü’nün (Isparta) Suyunda, Sedimentinde ve Gölde Yaşayan Sazan’ın (Cyprinus carpio L., 1758) Bazı Doku ve Organlarındaki Ağır Metal Düzeylerinin Belirlenmesi, SDU Journal of Science (E-Journal), 9 (2): 44-60.
• Zinabu G.M. Pearce N.J.G. 2003. Concentrations of heavy metals and related trace elements in some Ethiopian rift-valley lakes and their in-flows, Hydrobiologia, 492 (1): 171-178.
• Ogoyi D., Mwita C.J., Nguu E.K., Shiundu P.M. 2011. Determination of Heavy Metal Content in Water , Sediment and Microalgae from Lake Victoria , East Africa, The Open Environmental Engineering Journal, 4 156-161.
• Kır İ., Tekin-Özan S., Tuncay Y. 2007. Kovada Gölü’nün Su ve Sedimentindeki Bazı Ağır Metallerin Mevsimsel Değişimi, E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 24 (1-2): 155-158.
• Kırmızıgül O. 2013. Gökçekaya Baraj Gölü Dip Sedimentinin Ağır Metal Düzeylerinin Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi, Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 71s, Ankara.
• Yılgör S. 2012. Bafa Gölü Sedimanlarındaki Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Bölümü, Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Programı, Doktora Tezi, 64s, İzmir.
• Jin Z.D., You C.F., Yu T.L., Wang B.S. 2010. Sources and flux of trace elements in river water collected from the Lake Qinghai catchment, NE Tibetan Plateau, Applied Geochemistry, 25 (10): 1536-1546.
• Metin-Dereli E., Ertürk A., Çakmakçı M. 2017. Yüzeysel Sularda Ağır Metallerin Etkileri Ve Ötrofikasyon ile İlişkisi, Turkish Journal Of Aquatic Sciences, 32 (4): 214-230.
• Donat J.R. Bruland K.W. 1994. Trace Elements in the Oceans, in Trace Elements in Natural Waters, Edited by B. Salbu and E. Steinnes, UK: Taylor & Francis, 247–283.
• Gashi F., Frančišković-Bilinski S., Bilinski H., Haziri A., Gashi S. 2016. Assessing the trace element content in water samples from Badovci Lake (Kosovo) using inductively coupled plasma-mass spectrometry analysis, Arabian Journal of Geosciences, 9 (6): 454.
• YSKY 2012. Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği. Resmi Gazete No 28483, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara.
• ÇOB 2007. Turkiye‘de Su Sektoru icin Kapasite Gelistirme Projesi, Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• TÜBİTAK 2010. Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi Büyük Menderes Havzası, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezi Çevre Enstitüsü (TÜBİTAK MAM), Gebze, Kocaeli.
• Yabanlı M., Coşkun Y., Öz B., Yozukmaz A., Sel F., Öndeş S. 2013. Bafa gölü’nden Elde Edilen Levreklerde (Dicentrarchus Labrax) Ve Göl Suyunda Ağır Metal İçeriğinin Belirlenmesi Ve Balık/Halk Sağlığı Açısından Durum Değerlendirmesi, Bornova Veteriner Bilimleri Dergisi, 35 (49): 15-23.
• SKKY 2004. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. Resmi Gazete No 25687, Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• SSKKSYKHY 2015. Sulama Sularının Kalitesi Ve Kullanılmış Suların Yeniden Kullanılması Hakkında Yönetmelik Taslağı. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Socha M.T., Ensley S.M., Tomlinson D.J., Johnson A.B. 2003. Variability of water composition and potential impact on animal performance, Intermountain Nutrition Conference, pp85-96, Salt Lake C, UT., Utah State Universty, Logan.
• ASTBYSKİHY 2014. Alabalık Ve Sazan Türü Balıkların Yaşadığı Suların Korunması ve İyileştirilmesi Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete No 28880, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• Üçüncü-Tunca E. 2016. Beyşehir Gölü'nde Su ve Sedimentte Ağır Metal Birikimi ve Sedimentte Antropojenik Kontaminasyon Değerlendirmesi, Ordu Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 6 (2): 205-219.
• Duman F. 2005. Sapanca ve Abant Gölü Su, Sediment ve Sucul Bitki Örneklerinde Ağır Metal Konsantrasyonlarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Ankara Üniversitesi, Biyoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 227s, Ankara.
• Zengin O. 2008. Van Gölü Ve Gölü Besleyen Kaynaklarda Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması. Gazi Üniversitesi, Kimya, Yüksek Lisans Tezi, 104s, Ankara.
• Benzer S., Arslan H., Uzel N., Gül A., Yılmaz M. 2013. Concentrations of metals in water, sediment and tissues of Cyprinus carpio L., 1758 from Mogan Lake (Turkey), Iranian Journal of Fisheries Sciences, 12 (1): 44-55.