Modern
dünyada hızla gelişen sanayi ve nüfus artışına paralel olarak motorlu
taşıtların kullanımı giderek artmaktadır. Motorlu taşıtların zararlı
emisyonları çevre kirliliği, küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi canlı
hayatı tehdit eden sorunların ortaya çıkmasında önemli rol oynadığı bilinmektedir.
Ulusal ve uluslararası birçok anlaşmalarla motorlu taşıt emisyonları giderek
kısıtlanmaktadır. Özellikle dizel motorlar, ekonomik yakıt tüketimi, yakıtın
ucuzluğu ve yüksek ısıl verim sebebiyle ulaşım, nakliye, ağır hizmet
makinelerinde ve binek otomobillerde yoğun olarak kullanılmaktadır. Dizel
motorlar insan ve çevre sağlığı açısından zararları etkileri olan azot oksit
(NOx) ve partikül madde (PM) yayarlar. Dizel motorlarda NOx
salınımını düşürmek için kullanılan etkin ve yerleşik sistemlerden biri egzoz
gaz resirkülasyon (EGR) sistemidir. EGR sisteminde egzoz gazı emme havası ile karıştırılarak
yanma odası sıcaklığının azaltılması yoluyla
NOx emisyonları düşürülmektedir. Ancak EGR gazları emme
dolgusu sıcaklığını artıracaktır. Bu durum hacimsel verimin kötüleşmesine ve
yanma sürecinin olumsuz etkilenmesine sebep olacağından, egzoz gazlarının emme
dolgusu ile karışmadan önce soğutulması gerekir. Genellikle EGR gazları bir ısı
değiştiriciden geçirilerek soğutulmaktadır. Bu deneysel çalışmada EGR soğutucu,
motor ana soğutma sisteminden ayrılmış radyatör, elektrikli su pompası,
elektrikli fan, sıcaklık sensörü ve elektronik kontrolcüden oluşan harici
elektronik kontrollü bir soğutma sistemi ile donatılmıştır. Deneyler kararlı
durum çalışma koşullarında, 1700, 2000 rpm de, % 5,10,15 EGR oranlarında, yüklü
ve yüksüz koşullarda yapılmıştır. Kontrollü EGR soğutma sistemi sayesinde, EGR
gaz sıcaklıkları her devir için optimum NOx emisyonları elde
edilebilen noktalarda tutulmaya çalışılmıştır. Kararlı durum ve hafif yük
çalışma koşullarında NOx emisyonlarını ve fren özgül yakıt
tüketimini (BSFC) azaltmada etkili olduğu gözlenmiştir.
Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon birimi
2015/362
Yapılan bu çalışma Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon birimince desteklenmiş olup katkılarından dolayı sayın Prof. Dr. M. Akif CEVİZ hocama teşekkür ederim.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Mühendislik |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Proje Numarası | 2015/362 |
Yayımlanma Tarihi | 26 Eylül 2020 |
Gönderilme Tarihi | 8 Eylül 2019 |
Kabul Tarihi | 6 Nisan 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |