Dicle Nehri'nin Belirli İstasyonlarında Unio tigridis Türü ve Su Örneklerinde Ağır Metal Birikiminin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 1169 - 1176, 24.12.2019

Çiğdem Kaymak Abay Gurbet Canpolat

Öz

Bu çalışmada, Dicle Nehri
üzerinde Diyarbakır (I) ve Hasankeyf (II) olarak belirlenen iki istasyondan örneklenen
Unio tigridis türü ve suda (Cu, Cd, Ni,
Pb, Zn, Co ) ağır metallerin birikimleri incelenmiştir. İstasyon sularının bazı
fizikokimyasal parametreleri çalışma alanında, örneklerdeki ağır metal birikim
oranı ise ICP-OES ile ölçülmüştür. Su örneklerinde iki istasyonda da en yüksek
değerler Zn'da, en düşük değerler Cu'da tespit edilmiştir.  Ni sadece I. istasyonda ölçülebilmişken Co,
Cd ve Pb’da değerler ICP-OES'in analiz limitinin altında kalmıştır. Unio tigridis
türünde istasyonlar arasındaki farklılık parametrik bir test olan t-test ile
yapılmıştır. Unio tigridis’te istasyonlar arasındaki ağır metal
birikimine bakıldığında Ni, Cu ve Pb da en yüksek değerler I. istasyonda; Co ve
Zn da ise II. istasyon da ölçülmüştür. Cu, Pb ve Zn yoğunluklarında istatistik açısından
fark önemli bulunmuştur (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Su, Dicle Nehri, Metal, Unio tigridis

Kaynakça

• Kaya, S., Pirinçci, I., Bilgili, A. 1998. Çevre Bilimi ve Çevre Toksikolojisi, Medisan Yayın Serisi, Yayın No:36, 112s. Ankara.
• Demirak, A., Yılmaz, F., Tuna, A. L., Özdemir, N. 2006. Heavy metals in water, sediment and tissues of Leuciscus cephalus from a stream in southwestern Turkey, Chemosphere, 63: 1451–1458.
• Kır, İ., Tekin-Özan, S., Barlas, M. 2006. Heavy metal concentrations in organs of Rudd, Scardinus erythrophthalmus L., 1758 populating Lake Karataş–Turkey, Fresenius Environmental Bulletin, 15(1): 25–29.
• Rayms Keller, A., Olsan, K.E., McGaw, M., Oray, C., Carlson, J.O., Beaty, B. J. 1998. Effect of heavy metals on Aedes aegypti (Diptera: Culicidea) larvae, Ecotoxicology and Environmental Safety, 39: 41-47.
• Rashed, M.N. 2002. Biomarkers as İndicator for Water Pollution with Heavy Metals in Rivers, Seas and Oceans. Egypt: South Valley University.
• Topçuoğlu, S., Kırbaçoğlu, Ç., Güngör, Ç. 2002. Heavy metals in organisms and sediments from Turkish coast of the Black Sea, Environment International, 27, 521-526.
• Puente, X., Villares, R., Carral, E., Carballeira, A. 1996. Nacreous shell of Mytilus galloprovincialis as a biomonitor of heavy metal pollution in Galiza (NW SPAIN), Science of the Total Environment, 183: 205-211.
• Jamil, A., Lajtha, K., Radan, S., Ruzsa, G., Cristofor, S., Postolache, C. 1999. Mussels as bioindicators of trace metal pollution in the Danube Delta of Romania, Hydrobiologia, 392:143-158.
• Kaymak Abay, Ç. 2018. Dicle Nehri’nden Toplanan Unio mancus ve Anodonta anatina Türlerinde Ağır Metal Birikiminin Araştırılması, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1): 53-60, 2018.
• Ünlü, E., Gümgüm, B. 1993. Concentrations of copper and zinc in fish and sediments from the Tigris River in Turkey, Chemosphere, 26(11): 2055-2061.
• Karadede, H., Ünlü, E. 2000. Concentrations of some heavy metals in water, sediment and fish species from the Atatürk Dam Lake (Euphrates), Turkey, Chemosphere, 41(9): 1371-1376.
• Rainbow, P. S. 1995. Biomonitoring of heavy metal availability in the marine environment, Marine Pollution Bulletin, 31(4): 183-192.[13] Boening, D. W. (1999). An evaluation of bivalves as biomonitors of heavy metals pollution in marine waters, Environmental Monitoring and Assessment, 55(3): 459-470.
• Şahin A.G, Sünbül M.R, Küçükyılmaz M, 2016. Karakaya Baraj Gölü’ndeki tatlısu midyesi (Unio elongatulus eucirrus Bourguignat 1860)’nin ağır metal düzeylerinin belirlenmesi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 28(1): 13-19.
• Yılmaz, Ö. 2011. Dipsiz-Çine Çayı (Muğla, Aydın)’ ndan alınan su, sediment ve Unio crassus (Bivalvıa: Unionidae) örneklerinde ağır metal miktarlarının araştırılması. Muğla Üniversitesi, Yüksek lisans tezi, 129s, Muğla.
• Purina, I., Barda, I., Rimsa, E., Poikane, R., Jansons, M. 2013. Concentrations of metallothionein in the bivalve molluscs Anodonta spp. and Unio spp. from Latvian Lakes with different anthropogenic pressure. E3S Web of Conferences,1, 34005.
• Anonim, 2011. Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği Yetki Kanunu. 5996 sayılı Resmi Gazete 29.12.2011-28157. Erişim tarihi: 02.09.2016.
• Anonim, 2005. EPA Region III RBC Table. Erişim: [http://www.epa.gov/reg3hwmd/risk/human/rbc/rbc0405]. Erişim tarihi: 01.08.2016.
• Wagner, A., Boman, J. 2004. Biomonitoring of trace elements in Vietnamese freshwater mussels, Spectrochimica Acta Port, B, 59: 1125-1132.
• Şeker, E., Özmen, H., Aksoy, Ş. 1998. Investigation of heavy metal accumulation in Capoeta capoeta umbla (Heckel, 1843) caught in Elazig Hazar Lake, (in Turkish), Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10 (2): 13-20.