Kırıkkale ilinin korumada öncelikli bitki taksonları ve habitatları hakkında güncel değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 24 - 41, 21.03.2021

Okan Urker

https://doi.org/10.17798/bitlisfen.817184

Öz

Bu çalışmada, Kırıkkale ili damarlı bitki çeşitliliği açısından korumada öncelikli taksonları, hedef türlerce zengin habitatları, ekosistem ve habitat çeşitliliği, özellikli bitki toplulukları ve gösterge taksonları, tür, habitat, ekosistem ve bölgesel düzeyde izleme planları ile biyolojik çeşitliliğe ilişkin tehditler ve önerilere yer verilmiştir. Literatür taramalarından ve arazi çalışmalarından elde edilen verilere göre Kırıkkale il sınırları içerisinde yetişen bitki takson sayısı 1.326’dır. IUCN kriterlerine göre Kırıkkale florasını oluşturan taksonlardan 4’ü "EN" ve 10’u "VU" tehdit kategorisindedir. Ayrıca bu taksonlardan biri Bern Sözleşmesi Ek-I listesinde ve 30’u CITES sözleşmesi Ek-II listelerinde yer almaktadır. Kırıkkale florasını oluşturan taksonlardan 156’sı endemiktir. İlin endemizm oranı %11.7’dir. 5 tür ise nadir statüdedir. Bu çalışmayla, Kırıkkale ili biyolojik çeşitliliğinin etkin korunmasına ve sürdürülebilir kullanımının sağlanmasına önemli ölçüde katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kırıkkale, Biyoçeşitlilik, Flora, Habitat, Koruma

Teşekkür

Araştırmanın gerçekleşmesindeki katkılarından dolayı başta Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 9. Bölge Müdürlüğü’ne ve Kırıkkale Şube Müdürlüğü’ne ve Ekoplan Mühendislik Danışmanlık A.Ş.’ne teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Davis P.H., Harper P.C., Hege I.C. (eds.) 1971. Plant Life of South-West Asia. The Botanical Society of Edinburg.
• Judd W.S., Campbell C.S., Kellogg E.A., Stevens P.F., Donoghue M.J. 2007. Plant Systematics: A Phylogenetic Approach. 3rd edition. Sinauer Associates, Sunderland, Mass.
• Baytop A. 2003. Türkiye’de Botanik Tarihi Araştırmaları. Tübitak Yayınları Akademik Dizi, ISBN: 975-403-340-4, Ankara.
• Güner A., Özhatay N., Ekim T., Başer K.H.C. 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol: 11, Edinburgh University Press, Edinburg, 656 pp.
• Council of Europe, 1999. Appendices to the Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats. Secretariat Memorandum prepared by the Directorate of Environment and Local Authorities. Strasbourg, 26 pp.
• Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES), 1979. Appendice-I (valid from 5 February 2015), Bonn.
• Karagöz A., Zencirci N., Tan A., Taşkın T., Köksel H., Sürek M., Toker C., Özbek K. 2010. Bitki Genetik Kaynaklarının Korunması ve Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi. Bildiriler (I), 11-15 Ocak, Ankara, 155-177.
• Primack R.B. 2012. Koruma Biyolojisi. (Çev. Ed. Ali A. Dönmez, Emel O. Dönmez), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Avrupa Çevre Ajansı, 2022. https://eunis.eea.europa.eu/habitats.jsp (Erişim tarihi: 10.03.2020).
• Dönmez A.A. 2002. Flora of Karagüney Mountain (Kırıkkale). Turkish Journal Of Botany. 26 (2002): 417-451.
• Yıldız Ü., Ekim T. 2004. Böbrek Dağı’nın Florası (Keskin-Kırıkkale). Ot Sistematik Botanik Dergisi, 11 (1): 37-62.
• Böke E. 2005. Delice (Kırıkkale), Ortakışla (Çorum) ve Salmanlı (Yozgat) Arasında Kalan Bölgenin Florası. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Nugay Ö.Z., Duran A., Doğan A. 2007. Kırıkkale Üniversitesi Kampüs Florası. Selçuk Üniversitesi Fen Ed. Fak. Fen Dergisi, 30 (2007): 79-92.
• Bağcı Ö. 2009. Kızılırmak Kapulukaya (Kırıkkale) Baraj Gölü Çevresi Florası. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Bağcı Ö., Menemen Y., Elibol Z., 2011. Kızılırmak Kapulukaya (Kırıkkale) Baraj Gölü Çevresinin Florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 18 (1): 89-116.
• Örnek M., Vural M. 2014. Flora of Yediler Tepesi (Keskin/Turkey) and its environment. Biological Diversity and Conservation. 7/3 (2014): 5-19.
• Vural M., Yaman M., Şahin B. 2007. Büyükhemit Deresi ve Civarının (Delice-Kırıkkale) Vejetasyonu. Ekoloji, 16 (64): 1-6.
• T.C. Kırıkkale Valiliği, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2011. Kırıkkale İl Çevre Durum Raporu-2011, Kırıkkale, 44-87.
• TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi), 2020. http://www.tubives.com/ (Erişim tarihi: 10.03. 2020).
• Güner A., Aslan S., Ekim T., Vural M., Babaç M.T. (edlr.). 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul, 1-1290.
• Govaerts R., Dransfield J., Zona S., Hodel D.R., Henderson A. 2014. World Checklist of Selected Plant Families. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew. Published on the Internet; http://wcsp.science.kew.org/ (Erişim tarihi: 10.03.2020).
• IPNI, 2014. International Plant Name Index. https://www.ipni.org/ (Erişim tarihi: 10.03.2020).
• The Plant List, 2014. http://www.theplantlist.org/ (Erişim tarihi: 10.03.2020).
• Özhatay N., Kültür Ş., Aksoy N. 1999. Check-list of additional taxa to the Supplement Flora of Turkey II. Turkish Journal of Botany, 23:151-169.
• Özhatay N., Byfield A., Atay S. 2003: Türkiye’nin Önemli Bitki Alanları. WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul.
• Özhatay N., Kültür Ş., Gürdal M.B. 2011. Check-list of additional taxa to the supplement Flora of Turkey V. Turkish Journal of Botany, 35: 589-624.
• Özhatay N., Kültür Ş. 2006. Check-list of additional taxa to the Supplement Flora of Turkey III. Turkish Journal of Botany, 30: 281-316.
• Eken G., Bozdoğan M., İsfendiyaroğlu S., Kılıç D.T., Lise, Y. (eds.). 2006. Türkiye'nin Önemli Doğa Alanları. 2 Cilt, Doğa Derneği, Ankara.
• Pils G. 2006. Flowers of Turkey, A Photo Guide. Friedrich VDV, Austria, 1-408.
• Ekim T., Koyuncu M., Vural M., Duman H., Aytaç Z., Adıgüzel N. 2000. Türkiye Bitkileri Kırmızı Listesi, (Red Data Book of Turkish Plants (Pteridophyta and Angiospermae)). Türkiye Tabiatını Koruma Derneği ve Van 100. Yıl Üniversitesi Yayını, Ankara, 1-246.
• International Union for Conservation of Nature-IUCN, 2001. Red List Categories and Criterias, Gland-Switzerland. IUCN, 2020. www.iucnredlist.org. IUCN Red List 2020.1, Gland-Switzerland (Erişim tarihi: 10.03.2020).
• Davis P.H. 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 1-9, University Press, Edinburgh.
• Davis P.H., Mill R.R., Tan K. 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 10, University Press, Edinburgh.
• Fırat M. 2016. Four new species of Gundelia L. (Asteraceae) from Anatolia: G. komagenensis, G. colemerikensis, G. cilicica and G. anatolica. Vameda Ofset Press, Van, 1-32.