Intracranial Complications of Chronic Suppurative Otitis Media

Yıl 2008, Cilt: 2008 Sayı: 3, 196 - 203, 01.03.2008

Recep Yağız Mustafa Kemal Adalı Abdullah Taş Cem Uzun Muhsin Koten Ahmet Karasalihoğlu Ahmet Karasalihoğlu

Öz

Objectives: To evaluate the clinical signs and symptoms, diagnosis-treatments, distributions and outcomes of patients with intracranial complications due to chronic suppurative otitis media (CSOM). Patients and Methods: Data of 42 patients (27 males, 15 gemales; mean age 31.3 years; range 9 to 74 years) diagnosed as intracranial complication due to CSOM were reviewed retrospectively. Patients were investigated on the basis of age, sex, symptoms, findings of otoscopic examination, complications, radiological evaluations, methods of management and findings at the operation. Results: Complications occurred predominantly in patients between 31 and 40 years of age (33.3%). Severe headache, nausea-vomiting, otalgia, purulent otorrhea and fever were the most common signs and symptoms. Meningitis was the most common (15 patients, 35.7%), brain abscess (14 patients, 33.3%) and lateral sinus thrombosis (10 patients, 23.8%) were second and third common complications. The overall mortality rate was 2.4% (in one patient who was comatose on admission), whereas it was 7.1% for patients with brain abscess. Conclusion: Intracranial complications of CSOM are still a serious problem due to life-threatening condition. If a patient with active CSOM has severe headache, nausea-vomiting, otalgia and fever, otogenic intracranial complication should be considered, and detailed evaluation should be performed for early diagnosis since the level of consciousness on admission is an important prognostic factor. Turkish Başlık: Kronik Süpüratif Otitis Mediaya Bağlı Kafa İçi Komplikasyonları Anahtar Kelimeler: Otitis media, süpüratif; komplikasyonlar; erken tanı. Amaç: Kronik süpüratif otitis mediaya (KSOM) bağlı kafa içi komplikasyonların semptom ve bulguları, dağılım özellikleri, tanı ve tedavi yaklaşımlarını ve elde edilen sonuçları değerlendirmek. Hastalar ve Yöntemler: Kronik süpüratif otitis mediaya bağlı kafa içi komplikasyonu tanısı alan 42 olgunun (27 erkek, 15 kadın; ort. yaş 31.3; dağılım 9-74) verileri retrospektif olarak incelendi. Hastalar; yaş, cinsiyet, başvuru semptomları, otoskopik muayene bulguları, görülen komplikasyonlar, radyolojik inceleme, tedavi yöntemleri ve ameliyat bulguları yönünden değerlendirildi. Bulgular: Komplikasyonların görüldüğü en sık yaş grubu 31-40 yaş (%33.3) idi. Şiddetli baş ağrısı, bulantı-kusma, kulak ağrısı, pürülan kulak akıntısı ve ateş sık görülen semptom ve bulgulardı. Menenjit en sık görülen (15 hasta, %35.7) komplikasyondu. Beyin absesi (14 hasta, %33.3) ve lateral sinüs trombozu (10 hasta, %23.8) ikinci ve üçüncü sıklıkta görülen komplikasyonlardı. Olguların tümünde genel mortalite oranı %2.4 iken (tanı anında bilinci kapalı olan bir hasta), beyin abseli olgularda bu oran %7.1 idi. Sonuç: Kronik süpüratif otitis mediaya bağlı kafa içi komplikasyonları, yaşamı tehdit eden özelliği nedeniyle hala ciddi bir sorundur. Hastanın tanı anındaki bilinç düzeyi prognozu belirleyen önemli bir faktör olduğundan, erken tanı için aktif KSOM'li bir hastada şiddetli baş ağrısı, bulantı-kusma, kulak ağrısı ve ateş gibi semptom ve bulguların varlığında kafa içi komplikasyonu mutlaka hatırlanmalı ve ileri inceleme yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Otitis media, suppurative; complications; early diagnosis.

Kronik Süpüratif Otitis Mediaya Bağlı Kafa İçi Komplikasyonları

Öz

Amaç: Kronik süpüratif otitis mediaya (KSOM) bağlı kafa içi komplikasyonların semptom ve bulguları, dağılım özellikleri, tanı ve tedavi yaklaşımlarını ve elde edilen sonuçları değerlendirmek. Hastalar ve Yöntemler: Kronik süpüratif otitis mediaya bağlı kafa içi komplikasyonu tanısı alan 42 olgunun (27 erkek, 15 kadın; ort. yaş 31.3; dağılım 9-74) verileri retrospektif olarak incelendi. Hastalar; yaş, cinsiyet, başvuru semptomları, otoskopik muayene bulguları, görülen komplikasyonlar, radyolojik inceleme, tedavi yöntemleri ve ameliyat bulguları yönünden değerlendirildi. Bulgular: Komplikasyonların görüldüğü en sık yaş grubu 31-40 yaş (%33.3) idi. Şiddetli baş ağrısı, bulantı-kusma, kulak ağrısı, pürülan kulak akıntısı ve ateş sık görülen semptom ve bulgulardı. Menenjit en sık görülen (15 hasta, %35.7) komplikasyondu. Beyin absesi (14 hasta, %33.3) ve lateral sinüs trombozu (10 hasta, %23.8) ikinci ve üçüncü sıklıkta görülen komplikasyonlardı. Olguların tümünde genel mortalite oranı %2.4 iken (tanı anında bilinci kapalı olan bir hasta), beyin abseli olgularda bu oran %7.1 idi. Sonuç: Kronik süpüratif otitis mediaya bağlı kafa içi komplikasyonları, yaşamı tehdit eden özelliği nedeniyle hala ciddi bir sorundur. Hastanın tanı anındaki bilinç düzeyi prognozu belirleyen önemli bir faktör olduğundan, erken tanı için aktif KSOM'li bir hastada şiddetli baş ağrısı, bulantı-kusma, kulak ağrısı ve ateş gibi semptom ve bulguların varlığında kafa içi komplikasyonu mutlaka hatırlanmalı ve ileri inceleme yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Otitis media, süpüratif, komplikasyonlar, erken tanı

Kaynakça

• 1. Korkut N, Şekercioğlu N, Oran Y, Enver Ö. Otojen intrakranyal komplikasyonlar. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi KBB Anabilim Dalı X. Akademik Haftası Uluslararası Nöro-Otolojik Cerrahi Simpozyumu Kongre Kitabı; 23-27 Mayıs 1988; İstanbul, Türkiye. İstanbul: Ecem Reklam Matbaa; 1988. s. 102-4.
• 2. Altuğ T, Sunar O, Bora F, Papila İ. Otojen beyin apseleri. Türk Otolarengoloji Arşivi 1987;25:5-11.
• 3. Kangsanarak J, Fooanant S, Ruckphaopunt K, Navacharoen N, Teotrakul S. Extracranial and intracranial complications of suppurative otitis media. Report of 102 cases. J Laryngol Otol 1993;107:999- 1004.
• 4. Osma U, Cureoglu S, Hosoglu S. The complications of chronic otitis media: report of 93 cases. J Laryngol Otol 2000;114:97-100.
• 5. Gower D, McGuirt WF. Intracranial complications of acute and chronic infectious ear disease: a problem still with us. Laryngoscope 1983;93:1028-33.
• 6. Dew LA, Shelton C. Complications of temporal bone infections. In: Cummings CW, Fredrickson JM, Harker LA, Krause CJ, Richardson MA, Schuller DE, editors. Otolaryngology-head and neck surgery. 3rd ed. St. Louis: Mosby Year Book; 1998. p. 3047-75.
• 7. Samuel J, Fernandes CM, Steinberg JL. Intracranial otogenic complications: a persisting problem. Laryngoscope 1986;96:272-8.
• 8. Uluöz Ü, Cura O, Günhan Ö, Bilgen V. Kronik kolesteatomlu otitis media ve intrakranial komplikasyonlarında tutumumuz. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi KBB Anabilim Dalı X. Akademik Haftası Uluslararası Nöro-Otolojik Cerrahi Simpozyumu Kongre Kitabı; 23-27 Mayıs 1988; İstanbul, Türkiye. İstanbul: Ecem Reklam Matbaa; 1988. s. 97-101.
• 9. Kurien M, Job A, Mathew J, Chandy M. Otogenic intracranial abscess: concurrent craniotomy and mastoidectomy-changing trends in a developing country. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1998;124:1353-6.
• 10. Bradley PJ, Manning KP, Shaw MD. Brain abscess secondary to otitis media. J Laryngol Otol 1984;98:1185- 91.
• 11. Singh B, Maharaj TJ. Radical mastoidectomy: its place in otitic intracranial complications. J Laryngol Otol 1993;107:1113-8.
• 12. Sennaroglu L, Sozeri B. Otogenic brain abscess: review of 41 cases. Otolaryngol Head Neck Surg 2000;123:751-5.
• 13. Barry B, Delattre J, Vié F, Bedos JP, Géhanno P. Otogenic intracranial infections in adults. Laryngoscope 1999;109:483-7.
• 14. Kangsanarak J, Navacharoen N, Fooanant S, Ruckphaopunt K. Intracranial complications of suppurative otitis media: 13 years' experience. Am J Otol 1995;16:104-9.
• 15. Ünal R, Güney E, Şeşen T, Konakçı G, Tekat A, Yavuz S. Otojen beyin abseleri. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi KBB Anabilim Dalı X. Akademik Haftası Uluslararası Nöro-Otolojik Cerrahi Simpozyumu Kongre Kitabı; 23-27 Mayıs 1988; İstanbul, Türkiye. İstanbul: Ecem Reklam Matbaa; 1988. s. 110-11.
• 16. Nissen AJ, Bui H. Complications of chronic otitis media. Ear Nose Throat J 1996;75:284-92.
• 17. Ludman H. Complications of suppurative otitis media. In: Kerr AG, editor. Scott-Brown’s otolaryngology. Vol. 3. 6th ed. Oxford: Butterworth-Heinemann International Edition; 1997. p. 1-29.
• 18. Seven H, Ozbal AE, Turgut S. Management of otogenic lateral sinus thrombosis. Am J Otolaryngol 2004;25:329-33.
• 19. Syms MJ, Tsai PD, Holtel MR. Management of lateral sinus thrombosis. Laryngoscope 1999;109:1616-20.
• 20. Uzun C, Yağız R, Karasalihoğlu A. Kolesteatoma cerrahisinde yeni bir teknik: CHAT. Trakya Univ Tip Fak Derg 2008;25:136-41.