Öğretmen Adaylarının Benlik Saygıları ve Mesleki Benlik Saygılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 556 - 579, 30.06.2017

Havise Güleç , Ceylan Özbek Ayaz

https://doi.org/10.14686/buefad.290240

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının benlik saygıları ve
mesleki  benlik  saygılarının çeşitli değişkenler
açısından  farklılık gösterip
göstermediklerini belirlemektir. Çalışma grubu 420 öğretmen adayından
oluşmaktadır. Araştırmada veriler “Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği”, “Arıcak
(1999) Mesleki Benlik Saygısı Ölçeği” ve Kişisel Bilgi Formu kullanılarak
toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre Fen bilimleri eğitimi anabilim dalında
okuyan öğrencilerin benlik saygılarının İngiliz dili eğitimi anabilim dalında
okuyan öğrencilere nazaran daha yüksek olduğu; cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi,
mezun olunan lise türü, yükseköğretimi tercih sırası ve ailede öğretmen olup
olmama durumu değişkenlerinin benlik saygısı üzerinde anlamlı fark yaratmadığı
belirlenmiştir. Adayların mesleki benlik saygısı düzeylerinin anabilim dalı,
yaş, sınıf düzeyi, mezun oldukları lise türü ve ailede öğretmen olup olmama
değişkenlerinden etkilenmediği; ancak cinsiyet ve yükseköğretimdeki tercih
sırası değişkenlerine göre anlamlı değişim gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Öğretmen Adayı, Öğretmenlik Mesleği, Benlik Saygısı, Mesleki Benlik Saygısı

Study of Self Esteem and Professional Self Esteem of Teacher Candidates in terms of Several Variables

Öz

The goal of this study is to examine whether self esteem and
professional self esteem of teacher candidates vary according to several
variables. The study data was collected with “Rosenberg elf Esteem Scale”,
“Arıcak (1999) Professional Self Esteem Scale” and Personal Data Form. Study findings
show that self esteem of science students is higher than English literature
students and self esteem is not related to gender, age, grade, type of graduted
high school, higher education preference order and presence of a teacher in the
family. Findings also showed that professional self esteem of teacher
candidates is not related to school department, age, grade, type of graduated
high school and presence of a teacher in the family; however there is a
significant relationship between professional self esteem and gender and higher
education preference order.

Anahtar Kelimeler

higher education, teacher candidate, teaching profession, self esteem, professional self esteem

Kaynakça

• Adler, N. & Stewart, J. (2004). Self esteem. Psychosocial Notebook. The MacArthur Research Network on Socioeconomic Status and Health. http://www.macses.ucsf.edu/research/psychosocial/selfesteem.php (Erişim Tarihi 2017, 15 Ocak).
• Albo, J. M., Núñiez, J. L., Navarro, J. G. & Grijalvo, F. (2007). The Rosenberg self-esteem scale: Translation and validation in university students. The Spanish Journal of Psychology. 10(2), 458-467.
• Altıok, H., Ek, N. & Koruklu, N. (2010). Üniversite öğrencilerinin benlik saygı düzeyi ile ilişkili bazı değişkenlerin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 1(1), 99-120.
• Aral, N., Gürsoy, F., Ceylan, R. & Bıçakçı, M. Y. (2009). Examination of the professional self-esteem of teacher candidates studying at a faculty of education. Policy Futures in Education. 7(4), 423-429.
• Arıcak, T. (1999). Öğretmen adaylarının benlik saygısı ve mesleki benlik saygılarının geliştirilmesine yönelik bir grupla psikolojik danışma uygulaması. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 11, 11-22
• Arıcak, T. (2001). Mesleki benlik saygısı ölçeğinin geliştirilmesi, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. 6. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 5-7 Eylül 2001, Ankara. s. 5-7.
• Arıcak, T. (2007). The investigation of Turkish university students' vocational self-esteem levels within different academic departments. California Association for Counseling and Development Journal. 22, 21–33.
• Arıcak, T. & Dilmaç, B. (2003). Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin bir takım değişkenler açısından benlik saygısı ile mesleki benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 3(1), 1-7.
• Aslan, D. & Akyol, A.K. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15(2), 51–60.
• Avşaroğlu, S., Taşğın, Ö. & Deniz, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 5-7 Eylül 2007, Tokat.
• Aydın, D. (2005). Mesleki Rehberlik. (Ersin Uzman (Ed.), Psikolojik Danışma ve Rehberlik içinde (s.118-142). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Bacanlı F. (2003). Mesleki grup rehberliğinin benlik ve meslek kavramlarının bağdaşımına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 9(35), 336-359.
• Bagana, E., Raciu, A. & Lupu, L. (2011). Self esteem, optimism and exams’ anxiety among high school students. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 30, 1331 – 1338.
• Bahçıvan, E., Aydın, F. & Yener, D. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgisi öz güvenleri ve benlik kurguları arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Abant İzzet Baysal Üniversitesi örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15 (2), 1-12.
• Bano, H., Anjum, N. & Pasha, S. (2015). Differences in self-esteem of university students with and without disability. Journal of Educational Research. 18(1), 114.
• Bartan, M., Oksal, A. & Sevi, L. (2013). Analysis of attitudes of preschool prospective teachers towards teaching profession and their professional self-esteem (Kütahya sample). Ozean Journal of Social Sciences. 6(2), 35-42.
• Başçiftçi, F., Özen, S. & Doyduk, A. (2010). Selçuk üniversitesi teknik eğitim fakültesi öğrencilerinin benlik ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences. 5(4), 2198-2205.
• Bleidorn, W., Arslan, R. C., Denissen, J. J. A., Rentfrow, P. J., Gebauer, J. E., Potter, J. & Gosling, S. D. (2015). Age and gender differences in self-esteem—a cross-cultural window. Personality Processes and Individual Differences. 111(3), 396-410.
• Buldur, S. & Bursal, M. (2015). The impact levels of career choice reasons of preservice science teachers and their future career expectations. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. 9(1), 81-107.
• Canpolat, A. M. & Özşaker, M. (2013). Physical education candidate teachers’ beliefs about vocational self-esteem. Turkish Journal of Sport and Exercise. 15(2), 94-99.
• Choi, B. Y., Park, H. Yang, E., Lee, S. K., Lee, Y. & Lee, S. M. (2012). Understanding career decision self-efficacy: A meta-analytic approach. Journal of Career Development. 39(5), 443-460.
• Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve Davranışı (15.bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi
• Çelik, H. B. & Odacı, H. (2011). Öğretmen adaylarının kendilik algılarını yordayıcı olarak boyun eğici davranışlar. E-Journal of New World Sciences Academy. 6(2), 1388-1396.
• Demir, V., Gürsoy, F. & Ada, Ş. (2011). Okulöncesi öğretmen adaylarının mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10(1), 597-614.
• Demirtaş, A. & Dönmez, A. (2006). Yakın ilişkilerde kıskançlık: Bireysel, ilişkisel ve durumsal değişkenler. Türk Psikiyatri Dergisi. 17(3), 181-191.
• Deniz, M. E. (2006). The relationships among coping with stress, life satisfaction, decision-making styles and decision self-esteem: An investigation with Turkish university students. Social Behavior and Personality: An International Journal. 34(9), 1161-1170.
• Dietrich, J. & Kracke, B. (2009). Career-specific parental behaviors in adolescents’ development. Journal of Vocational Behavior. 75(2),109–119.
• Dilek, H. & Aksoy, A. B. (2013). Ergenlerin benlik saygısı ile anne-babalarının benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 14(3), 95-109.
• DiStefano, C. & Motl, R. M. (2009). Self-esteem and method effects associated with negatively worded items: Investigating factorial invariance by sex. Structural Equation Modeling. 16(1),134-146.
• Duran, N. O. & Tezer, E. (2009). Wellness and self-esteem among Turkish university students. International Journal for the Advancement of Counselling. 31(1), 32–44.
• Dursun, Ö. Ö., Çuhadar, C. & Tanyeri, T. (2014). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının mesleki benlik saygıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35 (1), 131-142.
• Emil, S. (2003). Self-esteem and stressful life events of university students (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Erol, Y. & Orth, U. (2011). Self-esteem development from age 14 to 30 years: A longitudinal study. Journal of Personality and Social Psychology. 101(3), 607– 619.
• Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F. & Dereboy, Ç. (2013). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik analizi. New/Yeni Symposium Journal. 51(3), 132-140.
• Frost, J. & McKelvie , S. (2004). Self-esteem and body satisfaction in male and female elementary school, high school and university students. Sex Roles. 51(1), 45-54.
• Gül, H. (2013). Üniversite öğrencilerin öz saygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 28(2), 194-205.
• Gündoğdu, R. (2013). Investigation of self-handicappıng tendencies of teacher candidates according to demographic variables by controlling self-esteem scores. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8(3), 263-277.
• Işık, E. N. (2006). Öğretmen Adaylarının Benlik Kavramları ile Mesleki Benlik Kavramları Arasındaki Bağdaşımın Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi: Selçuk Üniversitesi Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• İncik, E. Y., & Kılıç F. (2014). Attitudes regarding the teaching profession, professional efficacy beliefs and vocational self-esteem of teacher canditates enrolled at education faculties and pedagogic formation programmes. International Journal of Social Science and Education. 4 (2), 380-391.
• Karakuş, Ö. & Dereli, E. (2011). Öğretmen adaylarının benlik saygısı ve stresle başa çıkma stillerinin incelenmesi. E-international Journal of Educational Research. 2(4), 89-104.
• Kong, F., Ding, K. & Zhao, J. (2015). The relationships among gratitude, self-esteem, social support and life satisfaction among undergraduate students. Journal of Happiness Studies. 16(2), 477-489.
• Köroğlu, Ö. (2014). Meslek seçimi ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi: turizm rehberliği öğrencileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 19(2), 137-157.
• Körükçü, Ö. & Oğuz, V. (2011). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının mesleki benlik saygıları. Kuramsal Eğitimbilim. 4(2), 77-85.
• Kurt, D. & Gürlen, E. (2016). Predicting vocational self-esteem of prospective teachers. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 17(2), 207-221.
• Küçükosmanoğlu, H. O. (2013). Müzik öğretmeni adaylarının bazı sosyodemografik değişkenlere göre benlik saygısı düzeylerinin karşılaştırılması. Sanat Eğitimi Dergisi. 1(2), 70-82.
• Landine, J. R. (2013). The relationship between vocational self-concept crystallization, ego-identity status, and occupational ındecision, as mediated by rational or experiential processing. Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy. 50(1), 5-18.
• Latifoğlu, G. (2012). Üniversite Öğrencilerinin benlik saygısı düzeyleri ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(Özel Sayı), 55-64.
• Lawrence, J., Ashford, K. & Dent, P. (2006). Gender differences in coping strategies of undergraduate students and their impact on self-esteem and attainment. Active Learning in Higher Education. 7(3), 273-281.
• Lin, S. H., Wu, C. H. & Chen, L. H. (2015). Unpacking the role of self-esteem in career uncertainty: A self-determination perspective. Journal of Positive Psychology. 10 (3), 231-239.
• Negovan, V. & Bagana, E. (2011). A comparison of relationship between self esteem and vulnerability to depression among high school and freshmen university students. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 30, 1324 – 1330.
• Otacıoğlu, S. G. (2009). Müzik öğretmeni adaylarının benlik saygısı düzeyleri ile akademik ve çalgı başarılarının karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 13, 141-150.
• Önen, A. S. & Ulusoy, F. M. (2015). The relationship between pre-service teachers’ self-esteem and emotional intelligence levels. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 186, 1163-1168.
• Özbek, R. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde kişisel, ekonomik ve sosyal faktörlerin etkililik derecesine ilişkin algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 17(1), 145-159.
• Özdemir, O., Özdemir, P. G., Kadak, M. T. & Nasıroğlu, S. (2012). Kişilik gelişimi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 4(4), 566-589.
• Özder, H., Konedralı, G. & Zeki, C. P. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 16(2), 253-275.
• Öztaş, F. (2010). Self-esteem, occupational self-esteem, and epistemological beliefs of Turkish university students. Social Behavior and Personality. 38(3), 321-326.
• Pasha, H. S. & Munaf, S. (2013). Relationship of self-esteem and adjustment in traditional university students. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 84, 999-1004.
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam doyumları ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1(özel sayı), 311-326.
• Sarı, E. (2016). Özgüven Duygusu. Antalya: NoktaE-book.
• Sarıçam, H., Gençdoğan, B. & Erözkan, A. (2012). The examination of the relationship between the university students’ rejection sensivities, self esteem and loneliness levels. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 46, 2716-2720.
• Sarıkaya, T. & Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 7(2), 393-423.
• Saygın, Y. & Arslan, C. (2009). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. 28, 207-222.
• Schnitzler, A. (2014). Low self-esteem as a barrier for career exploration in adolescents. ECER 2014, The Past, the Present and the Future of Educational Research Conference 3 Eylül 2014. Germany. http://www.eera-ecer.de/ecer-programmes/conference/19/contribution/32897/ adresinden erişildi.
• Serinkan, C., Avcık, C., Kaymakçı, K. & Alacaoğlu, D. (2013). Determination of students self-esteem levels at Pamukkale University. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 116(21), 4155-4158.
• Sevim M., Melonashi, E., Shkembi, F., Besimi, K. & Fanaj, N. (2015). Anxiety and self-esteem among university students: Comparison between Albania and Kosovo. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 205, 189 – 194.
• Stresemann, E. (2010). Self-esteem in occupational life. Versicherungsmedizin. 62(3), 120-121.
• Super, D. E. (1963). Toward making self-concept theory operational. D. E. Super, J. P. Jordan, N. Maitlin, & R. Starishevsky (Eds.), Career development: Self concept theory. NYC: College Entrance Examination Board.
• Thomaes, S., Poorthuis, A. & Nelemans, S. (2011). Self-esteem. B. B. Brown & M. Prinstein (Eds.), Encyclopedia of Adolescence içinde (s. 316-324). Amsterdam: Elsevier.
• Uslu, S. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının mesleki benlik saygılarının demografik değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 23(1), 141-160.
• Ünal, E. & Şimşek, S. (2008). İlköğretim bölümü anabilim dallarında öğrenim gören öğretmen adaylarının mesleki benlik saygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online. 7(1), 41-52
• Vignoli, E. (2009). Inter-relationships among attachment to mother and father, self-esteem, and career indecision. Journal of Vocational Behavior. 75(2), 91-99.
• Yalmancı, S. G. & Aydın, S. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Kafkas Üniversitesi, e – Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2),21-27.
• Weng, Q. & McElroy, J. C. (2010). Vocational self-concept crystallization as a mediator of the relationship between career self-management and job decision effectiveness. Journal of Vocational Behavior. 76(2), 234–243.
• Yurdakul, S., Gür, B. S., Çelik, Z. & Kurt, T. (2016). Öğretmenlik mesleği ve mesleğin statüsü. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.