Eleştirel Okuma Özyeterlilik Algısı Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 1, 113 - 140, 13.02.2014

Abdulkerim Karadeniz

Öz

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerini ölçmede kullanılabilecek bir ölçek geliştirmektir. Ölçeğin geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları toplam 1360 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin, toplam varyansın %53,857’sini’ini açıklayan 5 faktörlü bir yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı 0,947; Barlett Testi anlamlılık değeri 0.000 bulunmuştur. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0,937 olarak bulunmuştur. Ayrıca ölçeğin güvenirliğine ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla kararlılık özelliği incelenmiş ve test-tekrar-test yöntemi kullanılmıştır. Ölçeğin kararlılığı için kanıt gösterilebilecek iki uygulama arasındaki korelasyon ,90’dır. Doğrulayıcı faktör analizi de açımlayıcı faktör analizi sonuçlarını doğrulamıştır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel okuma, okuma becerisi, ölçek geliştirme, üniversite

Kaynakça

• Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve Eleştirel Okuma Teknikleri. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Adler, J. E. (1987). On Resistance to Critical Thinking. Thinking: The Second İnternational Conference. (Edt: David N. Perkins, Jack Lochead & John C. Bishop). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Aşılıoğlu, B. (2008). Bilişsel Öğrenmeler İçin Eleştirel Okumanın Önemi ve Onu Geliştirme Yolları. DÜ Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 10, 1-11.
• Bayraktar, M. (2012). Şematik Öğrenme Modelinin Eleştirel Okuma Becerisini Geliştirmeye Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Browne, M. W., and Cudek, R. (1993). Alternate Ways of Assessing Model Fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136-162). Newbury Park, CA: Sage.
• Bryman, A.; Cramer, D. (2005). Quantitative Data Analysis for SPSS 12 and 13 A Guide for Social Scientists. London and New York: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik. Araştırma Deseni Spss Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Collins, N. D. (1993). Teaching Critical Reading Through Literature. ERIC Digest, 4, 1-5. http://ericae.net/edo/ed363869.htm (Erişim Tarihi: 25 Aralık 2013).
• Darch, C. and Kammenui, E.J. (1987). Teaching LD Students Critical Reading Skills: A systematic Replication. Learning Disability Quarterly. 10 (2), 82-91.
• Devoogd, G. (2008). Critical Comprehension of Social Studies Texts. RHI: Promoting Active Citizenship. New York: Random House.
• Ennis, R. H., Millman, J. and Thomko, T. N. (2005). Cornell Critical Thinking Tests Level X & Level Z Manual. USA: The Critical Thinking Co.
• Erkuş, A. (2003). Psikometri Üzerine Yazılar. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, No: 24, Ankara.
• Facione, P. A. (2007). Critical Thinking: What it is and why it counts. The California Academic Press.
• Flemming, L. E. (2011). Reading for Thinking. (sevent edition). Boston: Houghton Mifflin Company.
• Freire, P. and Macedo, D. (1987). Literacy: Reading the Word and the Word. London: Routledge and Kegan Paul Ltd.
• Günay, D. (2001). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual.
• Işık, H. (2010). Lise Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Seviyeleri ve Eleştirel Okuma Seviyeleri ile Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Okuma Sıklığı Arasındaki İlişki. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Eskişehir.
• İçmez, S., (2009). Motivation and Critical Reading in EFL Classrooms: A Case of ELT Preparatory Students. Journal of Theory and Practice Education, 5 (2)123-142.
• Jöreskog, K. and Sörbom, D., (1993). Lisrel 8: Structural Equation Modeling with the SIMPLIS Command Language. USA: Scientific Software International.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayınevi.
• Karabay, A. (2012). Eleştirel Okuma-Yazma Eğitiminin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Akademik Başarılarına ve Eleştirel Okuma-Yazma Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kline, R.B., (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (2nd Ed.). New York: Guilford Press.
• Knott, D. (2005). Critical Reading Towards Critical Writing. Toronto: New College Writing Center.
• Kurland, D. J. (2000). What Is The Critical Reading. How The Language Really Works: the Fundamentals of Critical Reading and Effective Writing. http://www. criticalreading.com/critical_reading.htm (Erişim Tarihi: 19 Kasım 2013).
• Küçükoğlu, H. (2008). İngilizce Öğretmen Adaylarının Eleştirel Okumaya Yönelik Özyeterlilik Algıları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• MEB. (2005). Orta Öğretim Türk Edebiyatı Dersi 9, 10, 11, 12. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Odabaş, H.; Odabaş, Z. Y. ve Polat, C. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı: Ankara Üniversitesi Örneği. Bilgi Dünyası. 9(2), 431-465.
• Özbay, M. ve Uyar, Y. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencileri İçin Okumaya Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. e-Journal of New World Sciences Academy, Volume: 4, Number: 2, Pages: 632-651.
• Özdemir, E. (2007). Eleştirel Okuma. (7. basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Özensoy, A. U. (2011). Eleştirel Okumaya Göre Düzenlenmiş Sosyal Bilgiler Dersinin Eleştirel Düşünme Becerisine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pirozzi, R. (2003). Critical Reading, Critical Thinking. New York: Longman.
• Stapleton, P. (2001). Assesing Critical Thinking in the Writing of Japanese University Students. Written Communication, 18 (4), 506-548.
• Ünal, E. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Becerileri İle Okuduğunu Anlama ve Okumaya İlişkin Tutumları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Ünal F. ve Sever A. (2013). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Okumaya Yönelik Özyeterlilik Algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2 (6), 33-42.
• Veneziano L, Hooper J. (1997). A Method for Quantifying Content Validity of Health-Related Questionnaires. Am J Health Behav.
• Wallace, C. (2003). Critical Reading in Language Education. New York: Palgrave Macmillan.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yurdagül, H. (2005). Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerlilik İndeksinin Kullanımı, 14. Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.