Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Stratejilerinin Çocukların Akran İlişkileri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 2, 63 - 84, 30.04.2014

Hülya Gülay Ogelman Ceyhun Ersan

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi stratejilerinin, okul
öncesi dönem çocuklarının akran ilişkileri üzerinde bir etkisinin olup olmadığını ortaya koymaktır.
Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu, Denizli ilinde
görev yapan 30 okul öncesi öğretmeni ile sınıflarında eğitim alan 5-6 yaş grubundan 306 çocuk
oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak, Ladd ve Profile Çocuk Davranış Ölçeği
(Gülay, 2008), Akranlarının Şiddetine Maruz Kalma Ölçeği (Gülay, 2008) ve Okul Öncesi Eğitimde
Sınıf Yönetimini Değerlendirme Ölçeği (Dinçer ve Akgün, 2010) kullanılmıştır. Okul öncesi eğitimi
öğretmenleri, veri toplama araçlarını doldurmuştur. Veri analizinde Basit Doğrusal Regresyon
analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, başkalarına yardım amaçlı sosyal davranış,
akranlarına karşı korkulu kaygılı olma ve akran şiddetine maruz kalma değişkenleri, okul öncesi
öğretmenlerinin sınıf yönetimi stratejileri tarafından anlamlı biçimde yordanmaktadır. Akranlara
karşı saldırganlık, akranlara karşı sosyal olmayan davranış, akranlar tarafından dışlanma ve aşırı
hareketlilik değişkenleri ise sınıf yönetimi stratejileri tarafından anlamlı biçimde
yordanmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

: Sınıf yönetimi stratejileri, olumlu sosyal davranış, sosyal olmayan davranış, korkulu-kaygılı olma, dışlanma, saldırganlık, akran şiddeti, aşırı hareketlilik.

Kaynakça

• Akar, H., Tantekin-Erden, F., vd. (2010). Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Yaklaşımları ve Deneyimlerinin İncelenmesi, İlköğretim Online, 9(2), 792-806. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
• Akgün, E., Yarar, M., vd. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerin Sınıf İçi etkinliklerde Kullandıkları Sınıf Yönetimi Stratejilerinin İncelenmesi.
• https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/125894-20111014105346-akgun-yarar.pdf (Erişim Tarihi: 2014, 2 Şubat).
• Altunışık, R., Coşkun, R., vd. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Spss Uygulamalı. (4. Baskı). Sakarya.
• Arslan, H. (2012). Sınıf Yönetiminin Temel Kavramları. Ruhi Sarpkaya (Ed.), Sınıf Yönetimi içinde (s. 5-20), (2. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Başar, H. (1999). Sınıf Yönetimi. (16. basım). Ankara: MEB Yayınları.
• Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Brekelmans, M., Wubbels, T., et al. (2002). Teacher Experience And The Teacher-Student Relationship In The Classroom Environment. S. C. Goh & M. S. Khine (Eds.), Studies in Educational Learning Environments: An İnternational Perspective In (pp.73-99). Singapore: World Scientific.
• Çakır, N. (2010). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Disiplin Anlayışları İle İç-Dış Denetim Odakları Arasındaki İlişki (Çanakkale İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Çetin, F, Bilbay, A., vd. (2002). Araştırmadan Uygulamaya Çocuklarda Sosyal Beceriler. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Denizel Güven, E. ve Cevher, F. N. ( 2005). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 1-22.
• Dinçer, Ç. ve Akgün, E. (2010) “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimini Değerlendirme Ölçeği’nin Geçerlilik Ve Güvenirlik Çalışması” 19. Eğitim Bilimleri Kurultayı, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. https://www.pegem.net/akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=123587 (Erişim tarihi: 2014, 1 Şubat).
• Durmuşoğlu-Saltalı, N. ve Arslan, E. (2013). Okul Öncesi Öğretmenlerin Sınıflarında Koydukları Kurallar ve Uygulayışları. İlköğretim Online, 12(4), 1032‐1040. [Online]: http://ilkogretim‐online.org.tr
• Erdoğan, İ. (2010). Sınıf Yönetimi Ders, Konferans, Panel ve Seminer Etkinliklerinde Başarının Yolları. (13. Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Evertson C. M., & Weinstein, C. (2006). Classroom Management As a Field of İnquiry. C. M. Evertson & C. Weinstein (Eds.), Handbook of Classroom Management: Research, Practice, and Contemporary Issues In (pp. 3-15). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Gezgin, N. (2009). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin Kullandıkları Sınıf Yönetimi Stratejileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Gülay, H. (2008). 5-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Akran İlişkileri Ölçeklerinin Geçerlik Güvenirlik Çalışmaları ve Akran İlişkilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gülay, H. (2010). Okul Öncesi Dönemde Akran İlişkileri. Ankara: PegemA Yayıncılık
• Gülay, H. ve Ekici, G. (2009). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Okula Uyum Düzeyleri ile Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Profilleri Arasındaki ilişkinin İncelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/1.
• Gülay-Ogelman, H. ve Erten-Sarıkaya, H. (2013). Okul Öncesi Eğitimi Almış Çocukların Akran İlişkileri Değişkenlerinin 5 Ve 6 Yaşta İncelenmesi: İki Yıllık Boylamsal Çalışma. Turkish Studies - Volume 8/8 Summer 2013, p. 1859-1871, Ankara-Turkey.
• Howes, C., & Ritchie, S. (2002). A Matter of Trust: Connecting Teachers and Learners in The Early Childhood Classroom. New York, NY: Teachers College Press.
• Jacobson, T. (2008). “Don’t Get So Upset!” Help Young Children Manage Their Feelings by Understanding Your Own, St. Paul, MN: Readleaf Press: USA.
• Karaoğlu, M. (2002). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında İstenmeyen Davranışlar ve Yönetimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara, Nobel Yayıncılık.
• Kıldan, A. O. (2011). Öğretmen-Çocuk İlişkilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 30.
• Kipness, A. (2013). Investigating The Degree To Which Behavior Management Methods Are Used In The Classroom: A Comparison Study Of Teacher Report Versus Independent Observation, Unpublished Doctoral Thesis, The State University Of New Jersey, USA
• Koles, B., O’Connor, E., et al. (2009). Teacher-Child Relationships in Preschool: The İnfluence of Child and Teacher Characteristics. Journal of Early Childhood Teacher Education, 30 (1), 3-21.
• Ladd, G. W. & Burges, K. B. (1999). Charting the Relationship Trajectories of Aggressive, Withdrawn Children During Early Grade School, Child Development, 70, 4, 910-929.
• Morris, P., Lloyd, C. M., et al. (2013). “Using Classroom Management to Improve Preschoolers’ Social and Emotional Skills” http://www.mdrc.org/publication/using-classroom-management-improve-preschoolers%E2%80%99-social-and-emotional-skills (Erişim tarihi: 2014, 17 Mart).
• Nur, İ. (2012). Anaokullarında Örgüt İklimi İle Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi(Malatya İli Örneği), Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Olson, E. M. (2009). The Impact of Early Childhood Educators on Conduct Problems in Preschool Children, Unpublished Doctoral Thesis, University of Washington: USA.
• Öner, P., Soykan-Aysev, A. vd. (2010). “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Ve Özgül Öğrenme Güçlüğü” http://www.turkpsikiyatri.org/arsiv/adhd-brosur-anababa.pdf (Erişim Tarihi: 2014, 15 Mart).
• Özmen, D. (2013). 5-6 Yaş Grubu Çocukların Akran İlişkilerinin Sosyal Problem Çözme Becerisi Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Rubin, K. H., Bukowski, W., et al. (2006). Peer Interactions, Relationships, and Groups. N. Eisenberg, W. Damon, & R. Lerner (Eds.), Handbook of Child Psychology: Vol. 3,Social, Emotional, and Personality Development In (pp. 571-645). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
• Sadık, F. (2003). Okul Öncesi Sınıflarda Gözlenen Problem Davranışlar ve Bu Davranışlarla Baş Etmede Öğretmenlerin Kullandıkları Yöntemler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13, 89-97.
• Snyder, J., Low, S., et al. (2011). The Impact of Brief Teacher Training on Classroom Management and Child Behavior in At-risk Preschool Settings: Mediators and Treatment Utility. Journal of Applied Developmental Psychology 32, 336–345.
• Şahin, İ. T. (2009). A Qualitative Study On The Perceptions of Early Childhood Teachers Towards Physical Design for Classroom Management, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Türnüklü, A. (2000). Türk ve İngiliz İlköğretim Öğretmenlerinin Sınıf İçi Davranış Yönetim Stratejilerinin Karşılaştırılması, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6 (23), 449-466
• Uysal, H., Akbaba-Altun, S. Vd. (2010). Okulöncesi Öğretmenlerinin Çocukların İstenmeyen Davranışları Karşısında Uyguladıkları Stratejiler. İlköğretim Online, 9(3), 971-979.
• Wang, M., Haertel, G. et al. (1993). Toward a Knowledge Base for School Learning, Review of Educational Research, 63(3), 249-294.
• Yurtal, F. ve Yaşar, M. (2008). Sınıf Yönetimini Etkileyen Faktörler. Yaşare Aktaş Arnas ve Fatma Sadık. (Ed.), Okul Öncesi Eğitimde Sınıf Yönetimi içinde (s. 62-82) Ankara: Kök Yayıncılık.
• Yüksel, A. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Becerilerinin Değerlendirilmesi (Afyonkarahisar İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Zhang, X. & Nurmi, J.-E. (2012). Teacher-Child Relationships and Social Competence: A Two-Year Longitudinal Study of Chinese Preschoolers. Journal of Applied Developmental Psychology, 33, 125-135.
• Zhang, X. (2011). Parent-Child and Teacher-Child Relationships in Chinese Preschoolers: The Moderating Role of Preschool Experiences and the Mediating Role of Social Competence. Early Childhood Research Quarterly, 26, 192-204.