Üstün Zekâlı Öğrencilerin Bilimsel Epistemolojik İnançları ile STEM Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 515 - 526, 05.10.2020

İsmail Dönmez , Semra Yalmancı Yücel

https://doi.org/10.14686/buefad.644698

Öz

Bu çalışmanın amacı üstün
zekalı öğrencilerin STEM tutum ve epistemolojik inanç arasındaki ilişkiyi
incelemektir. Bu amaç doğrultusunda STEM (bilim, teknoloji, mühendislik,
matematik) alanlarına yönelik tutum ve epistemolojik inanç düzeyi; STEM tutum
boyutlarını oluşturan, fen, matematik, mühendislik-teknoloji, 21.yy becerileri
ve epistemolojik inanç boyutların otorite ve doğruluk, bilgi üretme süreci,
bilginin kaynağı, akıl yürütme, bilginin değişirliği boyutlarında farklılaşıp
farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2019-2020
eğitim-öğretim yılı bahar döneminde iki bilim ve sanat merkezine devam etmekte
olan toplam 105 üstün zekalı öğrenci oluşturmuştur. Nicel araştırma
yöntemlerimden betimsel tarama modelinin kullanldığı bu araştırmada verilerin
çözümlenmesi için non-parametrik testler kullanılmıştır.  Araştırma sonucunda üstün zakalı öğrencilerin;
otorite ve doğruluk ve bilginin kaynağı alt boyutunda geleneksel, bilgi üretme
süreci, akıl yürütme, bilginin değişirliği gelişmiş (çağdaş) düzeyde bilimsel
epistemolojik inanca sahip oldukları görülmektedir. STEM tutumlarından matematik
ve fen boyutlarında düşük ortalamalar sahip olduğu görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Bilimsel Epistemolojik İnanç, STEM, Tutum, Üstün Zekâlı Öğrenciler

Analysis of Scientific Epistemological Beliefs and STEM Attitudes of The Gifted Students

Öz

The aim of this study is to analyze the relationship
between STEM attitudes and epistemological beliefs of gifted students. For this purpose, the level of epistemological beliefs
and attitudes towards STEM fields has been examined in the study. Also, some
examinations have been made in order to find out whether the dimensions of STEM
attitude ‘’science, mathematics, engineering-technology, 21st century skills’’
and epistemological belief differ from each other within the dimensions of
authority and accuracy, information generation, source of information,
reasoning and variance of information. The sample
of the study consists of totally 105 gifted students who have attended in two
different science and art centers .In this study; descriptive scanning model,
which is one of the quantitative research methods, and non-parametric tests
have been used for the analysis of the data obtained.
As a result of the study, it has been observed that students with superior
intelligence have a scientific epistemological belief at an advanced
(contemporary) level of information generation, reasoning and variance of information,
while they have a traditional epistemological belief in the sub-dimensions of
authority-accuracy and source of information, As for the STEM attitudes, it has
been found out that they have low averages in the dimensions of math and
science.

Anahtar Kelimeler

Scientific Epistemological Belief, STEM, Attitude, Gifted Students

Kaynakça

• Acat, M. B., Tüken, G., ve Karadağ, E. (2010). Bilimsel epistemolojik inançlar ölçeği: türk kültürüne uyarlama, dil geçerliği ve faktör yapısının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi. 7 (4) 67-89.
• Akgün, A. & Gülmez, G. (2015). Lise öğrencilerinin epistemolojik inançlarının kimya dersi akademik başarısına etkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 54(14), 68-80.
• Aşut, N, Köksal, M. (2015). Üstün zekâlı öğrencilerin epistemolojik inançlarının fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeyi ve başarıyla ilişkisi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2), 22-44. Retrieved from: http://dergipark.gov.tr/dusbed/issue/22626/241790
• Aydemir, N., Aydemir, M. & Boz, Y. (2013). Lise öğrencilerinin epistemolojik inançları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21, 1305-1316.
• Aydın, G., Saka, M., Guzey, S. (2017). 4., 5., 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin STEM (fetemm) tutumlarının bazı değışkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (2), 787-802. DOI: 10.17860/mersinefd.290319
• Bendixen, L.D. and Rule, D.C. (2004). An integrative approach to personal epistemology: A guiding model. Educational Psychologist, 39 (1), 69-80, DOI: 10.1207/s15326985ep3901_7
• Boz, Y., Aydemir, M. ve Aydemir, N. 2011. Türkiye’deki 4, 6 ve 8. Sınıf İlköğretim Öğrencilerinin Epistemolojik İnançları, İlköğretim Online, 10(3), 1191- 1201. B
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., K., Akgün, Ö., A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Cheryan, S., Plaut, V. C., Davies, P. G. ve Steele, C. M. (2009). Ambient belonging: How stereotypical cues impact gender participation in computer science. Journal of Personality and Social Psychology, 97, 1045– 060. doi: 10.1037/a0016239
• Conley, A. M., Pintrich, P. R., Vekiri, I., & Harrison, D. (2004). Changes in epistemological beliefs in elementary science students. Contemporary Educational Psychology, 29, 186-204.
• Çöllü, E. F. ve Öztürk, Y. E. 2006. Örgütlerde İnançlar-Tutumlar Tutumların Ölçüm Yöntemleri ve Uygulama Örnekleri Bu Yöntemlerin Değerlendirilmesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 9 (1-2), 373-404
• Demir, S., ve Akınoğlu, O. (2010). Epistemolojik inanışlar ve öğretme öğrenme süreçleri. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 32, Sayfa: 75 – 93
• Elder, A. D. (1999). An exploration of fifth-grade students’ epistemological beliefs in science and an investigation of their relation to science learning. Yayınlanmamış doktora tezi, University of Michigan, Michigan.
• Fishbein, M., & Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention and behavior: An introduction to theory and research. Reading MA: Addison-Wesley Publishing.
• Gülhan, F. ve Şahin, F. (2016). Fen-teknoloji-mühendislik-matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin bu alanlarla ilgili algı ve tutumlarına etkisi. International Journal of Human Sciences, 13(1), 602-620. doi:10.14687/ijhs.v13i1.3447
• Hofer, B.K. (2001). Personal epistemology research: Implications for learning and teaching. Journal of Educational Psychology Review, 13 (4), 353-383.
• Honey, M., Pearson, G. ve Schweingruber, H. (Yay. haz). National Academy of Engineering and National Research Council (2014). STEM integration in K-12 education: Status, prospects, and an agenda for research. Washington D.C.: The National Academies Press.
• Karasar, N. (1999) Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kalaycı, Ş. (2010) SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, PegemA Yayınları, Ankara
• Kennedy, J. Quinn, F., & Taylor, N. (2016). The school science attitude survey: a new instrument for measuring attitudes towards school science. International Journal of Research & Method in Education, 39(4), 422-445.
• King, B. A., & Magun-Jackson, S. (2009). Epistemological beliefs of engineering students. The Journal of Technology Studies, 35 (2), 56-64
• Mahoney, M. P. (2009). Student attitude toward STEM: Development of an instrument for high school STEM-based programs. Unpublished PhD thesis. The Ohio State University.
• Mir, R., & Watson, A. (2000). Strategic management and the philosophy of science: The case for a constructivist methodology. Strategic Management Journal, 941-953.
• Murphy, M. C., Steele, C. ve Gross, J. (2007). Signaling threat: How situational cues affect women in math, science, and engineering settings. Psychological Science, 18, 879-885. doi: 10.1111/j.1467- 9280.2007.01995.x
• Oppenheim, A. N. 1992. Questionnaıre design, interviewing and attitude measurement. London: Continuum.
• Önen, A. S. (2011). Investigation of students’ epistemological beliefs and attitudes towards studying. Hacettepe University Journal of Education, 40, 300-309.
• Özcan, H., & Koca, E. (2018). Turkish adaptation of the attitude towards STEM scale: A validity and reliability study. Hacettepe University Journal of Education. Advance online publication. doi: 10.16986/HUJE.2018045061
• Perry, W. G. (1981). Cognitive and ethical growth: The making of meaning, In A. W. Chickering (Ed.). The modern American college: Responding tothe new realities of diverse students and a changing society, San Francisco, CA: Jossey-Bass.,76–116.
• Schommer, M. ve Dunnell, P. A. (1997). Epistemological beliefs of gifted high school students, Roeper Review, 19(3), pp.153-156.
• Tolhurst, D. (2007). The influence of learning environments on students’ epistemological beliefs and learning outcomes. Teaching in Higher Education, 12(2), 219-233.
• Tseng, K. H., Chang, C. C., Lou, Ş. J. ve Chen W. P. (2013). Attitudes towards science, technology, engineering and mathematics (STEM) in a project-based learning (PjBL) environment. International Journal Technology Design Education, 23, 87-102.doi:10.1007/s10798-011-9160-x
• Ünal Çoban, G. & Ergin, Ö. (2008). İlköğretim öğrencilerinin bilimsel bilgiye yönelik görüşlerini belirleme ölçeği, İlköğretim Online, 7(3), 706-716.