Sınıf Öğretmeni Adaylarının Müze Eğitimine Yönelik Özyeterlik İnançları

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 319 - 331, 16.04.2024

Fatma Nur Kala , Ayşegül Tural

Öz

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının müze eğitimine ilişkin özyeterlik inançlarının cinsiyet, sınıf seviyesi ve daha önceden müze konusuyla ilgili ders alıp almama değişkenlerine göre belirlenmesidir. Çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden tarama yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışma Batı Karadeniz Bölgesi’nde yer alan bir devlet üniversitesinde, Sınıf Öğretmenliği Programı’nda öğrenimlerine devam öğretmen adaylarıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya katılan sınıf öğretmeni adaylarının seçiminde amaçlı örnekleme yöntemi esas alınmıştır. Çalışmanın uygulama süreci 2020-2021 eğitim öğretim döneminde gerçekleştirilmiştir. Verilerinbir araya getirilmesi için araştırmacılar tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu ile Yeşilbursa ve Uslu (2014) tarafından geliştirilen ‘Müze Eğitimine Yönelik Özyeterlik İnanç Ölçeği’ kullanılmıştır.Verilerin çözümünde Anowa Testi, Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis Testi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, sınıf öğretmeni adaylarının müze eğitimine yönelik özyeterlik inançları ‘yüksek’ olarak elde edilmiş olup; cinsiyet değişkeninin müze özyeterliğine ilişkin inanç durumunda anlamlı farklılık göstermediği, sınıf seviyesi ve önceden müze eğitimi ile ilgili ders alıp almama değişkenlerinin ise süreçteanlamlı farklılığa neden olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müze, müze eğitimi, özyeterlik inançları, sınıf öğretmeni adayları.

Self-Sufficiency Beliefs of Class Teacher Candidates on Museum Education

Öz

The aim of their study is to determine the self-sufficiency beliefs of classroom teacher candidates regarding museum education according to the variables of gender, total level, and whether they have taken a course related to subject of museum before. The study has been carried out with the screening method, one of the quantitative research methods. The study has been carried out with teacher candidates who continue their education in the Primary School Teaching Program at a state university located in Western Black Sea Region. Purposive sampling method has been used in the selection of primary school teacher candidates who participate in the study. The implementation process of study has been carried out in the 2020-2021 academic year. The Personal Information Form that is created by the researchers and the "Self-Sufficiency Belief Scale for Museum Education" that is developed by Yeşilbursa and Uslu (2014) have been used to gather data. Anowa Test, Mann Whitney U Test and Kruskal Wallis Test have been used to solve data. As a result of study, the self-sufficiency beliefs of classroom teacher candidates on museum education have been obtained as 'high'; It has been understood that the gender variable did not show a significant difference in the state of belief regarding museum self-sufficiency, and variables of total level and whether or not to take courses related to museum education beforehand has caused a significant difference in the process.

Anahtar Kelimeler

Museum, museum education, self-sufficiency belief, class teacher candidates., Museum, museum education, self-sufficiency belief, class teacher candidates.

Kaynakça

• Andre, L., Durksen, T. ve Volmen, M.L. (2017). Museums As Avenues Of Learning ForChildren: A Decade Of Research. Learning EnvironmentsResearch, 20, 47-76.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Öğrencilerinin Bilgisayarla İlgili Öz-Yeterlik Algısı (Computer Self-Efficacy Perception of Primary Scholl Matematics Teaching Students), Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 1-8.
• Atagök, T. (1999). Müze Toplum İlişkisinde Eğitim. Yeniden Müzeciliği Düşünmek.(Education in Museum-Society Relationship. Rethinking Museology). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, 143-146.
• Atınç, S. ve Karadeniz, Ş. (2011). Yeni Bir Kültürel Konsept: Edebiyat Müze Kütüphaneleri. (A New Cultural Concept: Literary Museum Libraries). Türk Kütüphaneciliği, 25(4), 519-530.
• Bagherebadian, M. (2015). ChangingTrends Of Exhibition Design InContemporary Art Museums. BahçeşehirUniversity, 1-92.
• Bulut, Ü. ve Atilla, U. (2017). Müze Eğitiminin Çocuğun Görsel Sanatlar Eğitimine Etkileri. (The Effects of Museum Education on Children’s Visual Arts Education). Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(3), 705-714.
• Buyurgan, S. ve Mercin, L. (2005). Görsel Sanatlar Eğitiminde Müze Eğitimi ve Uygulamaları. (Museum Education and Applications in Visual Arts Education). V. Özsoy (Ed.). Ankara: Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği.
• Camgöz, N. (1996). Museums: Concept, History, And Architecture With A Special Survey On TheTurkish Case. A ThesisSubmittedToTheGraduate School Of SocialSciences Of TheMiddle East Technical University, 1-186.
• Canlı, K. (2016). İlkokul 4. Sınıf Görsel Sanatlar Dersinde Sanal Müze Uygulamasına İlişkin Öğretmen, Öğrenci ve Veli Görüşleri. (The Views of Teachers, Students and Parents on Museum Education in Visual Arts Education and Virtual Museum Application in Primarry School 4th Grade Visual Arts Lesson Applications). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Cengiz, E. (2006). Müze Pazarlaması: Pazarlama karması Elemanlarının Müzelere Uyarlanması. (Museum Marketing: Adapting Marketing Mix Elements to Museums). Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 87-108.
• Çakır İlhan, A. (2016). Müze Profesyonelleri İçin Eğitim Modülü. Keskin, C. (Yay. Haz.), 25. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu ve II. Uluslararası Müzecilik Çalıştayı (s. 363-380) içinde. [Training Module for Museum Professionals. Keskin, C. (Ped. Jun.), 25. Museum Salvage Excavations Symposum and II. In the International Workshop on Museology (pp. 363-380)]. Ankara: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Çalışkan, E., Önal, N. ve Yazıcı, K. (2016). Öğretim Etkinliklerinde Sanal Müzelerin Kullanımına İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayları Ne Düşünüyor? (What Do Social Studies Teacher Candidates Think About the Use of Virtual Museums in Teaching Activities?). International PeriodicalForTheLanguages, 11(3), 689-706.
• Çetin, Y. (2002). Çağdaş Eğitimde Müze Eğitiminin Rolü ve Önemi. (The Role and Importance of Museum Education in Contemporary Education). Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (8), 57-61.
• Demir, A. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Müze Eğitimiyle İlişkilendirilen Kazanımların Gerçekleştirilmesine Yönelik Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Yaklaşımları (Tokat İli Örneği). [Approaches of Social Studies Teachers to Realize the Achievements Associated with Museum Education in the Social Studies Curriculum (Example of Tokat Province)]. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirel, İ.N. (2020). Sınıf Eğitimi Öğretmen Adaylarının Müzelerde Eğitim Uygulamalarına Yönelik Öz Yeterlikleri. (Self-Efficacy of Primary Education Teacher Candidates for Educaional Practices in Museums). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 585-604.
• Demirci, M.T. (2009). Kültürel Öğelerin Öğretiminde Müze Gezilerinin Önemi.(The Importance of Museum Trips in Teaching Cultural Items). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dilli, R. (2014). Doğa Tarihi Müzelerinin Eğitimdeki Rolü. (The Role of Natural History Museums in Education). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (40), 81-96.
• Ekelik, H.G. (2010). Sosyal Bilgiler Derslerinde Müze Faaliyetlerinin Programlanması (Konya Müzeleri Örneği). [Programming Museum Activities in Social Studies Classes (The Example of Konya Museums)]. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gerçek, F. (1999). Türk Müzeciliği. ( Turkish Museology). (1. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Güleç, S. ve Alkış, S. (2003). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Müze Gezilerinin İletişimsel Boyutu. (The Communicative Dimension of Museum Visits in Social Studies Teaching). Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 63-78.
• Gürbey, Z., Efe, H. ve Mertoğlu, H. (2020). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Okul Dışı Öğrenme Kapsamında Müze Eğitimine İlişkin Görüşleri. (Views of Science Teacher Candidates on Museum Education in the Scope of Out-of-School Learning). Journal Of SustainableEducationalStudies (JSES), 1(1), 13-25.
• Gürbüz, E. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Müze Eğitimine İlişkin Görüşlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (An Investigation of Classroom Teachers Views on Museum Education in Terms of Some Variables). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Neccmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Üniversitesi.
• Hooper-Greenhill, E. (1995). Museum, Media, Message. London ve New York: Routledge.
• Kaplan, E. (2017). Türkiye’de Müzecilik, (Museum Studies in Turkey), http://www.bilgiustm.com/turkiyede-muzeciligin-tarihcesi/ (28.07.2017).
• Karakaya, İ. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Müze Alışkanlıkları (Giresun İli Örneği). [Museum Habits of Secondary School Students in Social Studies Lesson (Example of Giresun Province)]. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Giresun: Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya Koçak, S. (2010). İlköğretim Görsel Sanatlar Eğitimi Dersindeki Müze Etkinliklerine Yönelik, Öğrenci, Öğretmen ve Müze Yetkililerinin Görüşleri. (Opinions of Students, Teachers and Museum Officials on Museum Activities in Primary Education Visual Arts Education Class). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Keleş, V. (2003). Modern Müzecilik ve Türk Müzeciliği. (Modern Museology and Turkish Museology). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1-2), 1-17.
• Kervankiran, İ. (2014). Dünyada Değişen Müze Algısı Ekseninde Türkiye’deki Müze Turizmine Bakış. (A Perspective on Museum Tourism in Turkey on the Axis of Changing Museum Perception in the World). International PeriodicalForTheLanguages, 9(11), 345-369.
• Kılınç, E. ve Uygun, M. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Hayat Bilgisi Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik Algıları İle Bilişötesi Farkındalıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Investigation of the Relationship between Pre-service Primary Teachers Self-Efficacy Perceptions and Metacognitive Awareness towards Life Studies Teaching). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 1-15.
• Kısa, Y. ve Gazel, A.A. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Müze Kullanımına İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşlerinin İncelenmesi (Afyonkarahisar Müzeleri). [Examining the Views of Teachers and Students on the Use of Museums in Social Studies Teaching (Afyonkarahisar Museums)]. International Journal Of FieldEducation, 2(1), 51-83.
• Kocaoluk, F. ve Kocaoluk, M.Ş. (1982). Güzel Konuşan Türkçe Sözlük. (Beautiful Speaking Turkish Dictionary). Kocaoluk Yayınevi.
• Köken, N. (2003). Çocuk ve Hayat Bilgisi. (Children and Life Science). Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 15-27.
• Körükcü, M. (2019). Değişen Müze Eğitimi Algısı Çerçevesinde Sosyal Bilgiler ve Tarih Öğretmen Adaylarının Müze Eğitimine Yönelik Özyeterlik İnançları. (Self-Efficacy Beliefs of Social Studies and History Teacher Candidates towards Museum Education in the Perception of Changing Museum Education). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 759-771.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı [KTB]. (2014). Türkiye’nin Müzeleri. (Turkey’s Museums). (2. Baskı). Ankara: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Mamur, N. (2015). Resim-İş (Görsel Sanatlar) Öğretmen Eğitimi “Müze Eğitimi ve Uygulamaları” Dersinde Görsel Kültür Kuramının Kullanımı. (The Use of Visual Culture Theory in Art-Work (Visual Arts) Teacher Education “Museum Education and Practices” Lesson). NWSA-EducationSciences, 10(1), 29-53.
• MEB. (2015). Sosyal Bilgiler Dersi 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar Öğretim Programı. (Social Studies 4th, 5th, 6th and 7th Grades Curriculum). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 1-43. Ankara.
• Mercin, L. (2006). Müzeler ve Toplum. (Museums and Society). 151-160.
• Meydan, A. ve Akkuş, A. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Müze Gezilerinin Tarihi ve Kültürel Değerlerin Kazandırılmasındaki Önemi. (The Importance of Museum Tours in Social Studies Teaching in Gaining Historical and Cultural Values). Marmara Coğrafya Dergisi, (29), 402-422.
• Noel, A.M. (2007). Elements Of A WinningField Trip. Kappa Delta Pi Record, 44(1), 42-44.
• Önder, A., Abacı, O. ve Kamaraj, I. (2009). Müzelerin Eğitim Amaçlı Kullanımı Projesi: İstanbul Arkeoloji Müzesi’ndeki Marmara Örneklemi. (Educational Use of Museums Project: The Marmara Sample at the Istanbul Archeology Museum). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 103-117.
• Ören, E. (1994). Yeni Rehber Ansiklopedisi. (New Directory Encyclopedia). İstanbul: Türkiye Gazetesi.
• Özçelik Tezel, C. (2007). Ulusal Kimliğin Oluşumunda Müze ve Toplum İlişkisi: Singapur. (The Relationship between Museum and Society in the Formation of National Identity: Singapore). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 133-155.
• Özkoç, A.G. ve Duman, T. (2008). Müzelerde Sergilenen Eserlerin Elde Edilmesi ve Korunmasına Yönelik Müze Yöneticilerinin Görüşleri. (Views of Museum Managers on Obtaining and Preserving Artifacts Exhibited in Museums). Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(2), 157-168.
• Peker, N. (2014). Sosyal Bilgiler Dersinde Sanal Müze Kullanımı ve Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Sanal Müze Kullanımına Yönelik Tutumları. (The Use of Virtual Museum in Social Studies Lesson and the Attitudes of Social Studies Teacher Candidates towards the Use of Virtual Museums). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aksaray: Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pekgözlü Karakuş, D. (2012). Müzelerde Uygulanabilecek Müze Eğitim Etkinlikleri. (Museum Education Activities that Can Be Applied in Museums). MediterraneanJournal Of Humanities, 2(1), 131-138.
• Saracaloğlu, A.S., Yenice, N. ve Özden, B. (2013). Fen Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen Öz-Yeterlik Algılarının ve Akademik Kontrol Odaklarının İncelenmesi. (Innvestigation of Teacher Self-Efficacy Perceptions and Academic Locus of Control of Science, Social Studies and Classroom Teacher Candidates). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 227-250.
• Selanik Ay, T. ve Kurtdede Fidan, N. (2014). Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilgiler Dersinde Müzelerden Yararlanmaya İlişkin Görüşleri. (Opinions of Teacher Candidates on Using Museums in Social Studies Lesson). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 069-089.
• Seligmann, T. (2015). Learning Museum. Journal Of MuseumEducation, 39(1), 42-53.
• Sölpük, R. (2015). Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri Müze Eğitimi. (Fine Arts and Sports Higs School Museum Education). (4. Baskı). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Sönmez, E. (2011). İlköğretim II. Kademe 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Eskiçağ Tarihi Konularının İşlenmesinde Müzelerin Önemi, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Şanlıurfa İl Merkezi Örneği). [Primary Education II. Level 6 Social Studies Course The Importance of Museums in the Study of Ancient History Subjects, Problems Encunttered and Solution Suggestions (Şanlıurfa City Center Example)]. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sungur, T. ve Bülbül, H. (2019). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sanal Müze Uygulamalarına Yönelik Görüşleri. (Opinions of Primary Teacher Candidates on Virtual Museum Applications). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 652-666.
• Şahan, M. (2005). Müze ve Eğitim. (Museum and Education). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 487-501.
• Şahin, G. (2007). Avrupalıların Osmanlı Ülkesindeki Eski Eserlerle İlgili İzlenimleri ve Osmanlı Müzeciliği. (Europeans Impressions of Antiquities in the Ottoman Country and Ottoman Museum Studies). AÜ. DTCF. Tarih Araştırmaları Dergisi, 42, 101-125.
• Şar, E. ve Sağkol, T. (2013). Eğitim Fakültelerinde Müze Eğitimi Dersi Gerekliliği Üzerine. (On the Necessity of Museum Education Course in Education Faculties). Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi,10(2), 83-90.
• Şimşek, N. (2013). Hayat Bilgisinde Kişisel Nitelik (Değer) Öğretimi. (Personal Quality (Value) Teaching in Life Sciences). International Journal Of SocialScience, 6(1), 1325-1346.
• TDK, (2021). Müze Nedir?, Amaç ve Görev Nedir?, (What is a Museum?, What is its Purpose and Mission?), Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/ (28.08.2020). Tezcan Akmehmet, K. ve Ödekan, A. (2006). Müze Eğitiminin Tarihsel Gelişimi. Sosyal Bilimler Enstitüsü İtü Dergisi, 3(1), 47-58.
• Tosun, H. B. (2015). Hayat Bilgisi Dersinde Gerçekleştirilen Müze Uygulamaları. (Museum Practices in Life Studies Lesson). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tural, A. ve Kala, F. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Müze Eğitimine Yönelik Özyeterlik İnançları. (Self-Efficacy Beliefs of Teacher Candidates towards Museum Education). Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 108-121.
• URL-1(2022). https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44442/icom.html. ICOM, 23.02.2022.
• Yaman, S., Cansüngü Koray, Ö. ve Altunçekiç, A. (2004). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. (A Study on the Investigation of Self-Efficacy Belief Levels of Science Teacher Candidates). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-366.
• Yeşilbursa, C.C. ve Uslu, S. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Müze Eğitimine Yönelik Öz-Yeterlik İnançları. (Self-Efficacy Beliefs of Social Studies Teacher Candidates for Museum Educational). Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(16), 410-428.
• Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Öz-Yeterlik Algıları. (Teacher Candidates Perceptions of Teacher Self-Efficacy). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 88-104.
• Yıldızturan, M. (2007). Koleksiyonculuktan Müzeciliğe Geçiş ve Türk Müzeciliği. Zeynep Önen vd. (Ed.). Geçmişten Geleceğe Türkiye’de Müzecilik I. Sempozyum, Bildiriler. (Transition from Collecting to Museology and Turkish Museology. Zeynep Önen et el. (Ed.). Museology inTurkey from the Past to the Future I. Symposium, Proceedings). Ankara: Vehbi Koç ve Ankara Araştırmaları Merkezi, 27-34.
• Yücel Kurnaz, F. (2015). Okul Öncesi Öğretmenlerinin ve Sınıf Öğretmenlerinin Müzelerde Uygulatılan Etkinliklere İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi (İstanbul İli Örneği). (Investigation of Preschool Teachers and Classroom Teachers Opiniions on the Activities Implemented in Museums (Istanbul Province Example). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.